12,35 triệu tỷ đồng xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035

Chủ trương này dựa trên cơ sở tích hợp Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới thành một chương trình mục tiêu quốc gia mới trong 10 năm (giai đoạn 2026-2035).

Tổng nguồn lực dự kiến huy động cho toàn bộ giai đoạn 2026-2035 khoảng 12,35 triệu tỷ đồng; phân kỳ giai đoạn 2026-2030 là 4,93 triệu tỷ đồng, giai đoạn 2031-2035 là 7,42 triệu tỷ đồng.

Nguồn vốn ngân sách trung ương hỗ trợ trực tiếp trong giai đoạn 2026-2030 là 180.000 tỷ đồng, tăng gấp 2 lần so với tổng nguồn vốn ngân sách trung ương của hai chương trình giai đoạn 2021-2025.

Với 180.000 tỷ đồng từ ngân sách trung ương sẽ phân bổ cho các địa phương dự kiến 177.000/180.000 tỷ đồng (chiếm 98,3%) để bố trí cho 28 tỉnh, thành phố nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương tập trung hỗ trợ thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững; khoảng 3.000 tỷ đồng/5 năm (chỉ kinh phí sự nghiệp, chiếm khoảng 1,7% tổng mức) cho khoảng 20 bộ, ngành trung ương để thực hiện công tác quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức triển khai các nội dung thành phần của chương trình.

Đối tượng thụ hưởng của chương trình là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người dân, cộng đồng dân cư, hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp và các tổ chức khác có liên quan trên địa bàn cả nước, trong đó, ưu tiên địa bàn nông thôn, xã nghèo.

Chương trình giai đoạn 2026-2030 gồm 11 nhóm nội dung và 63 nhiệm vụ cụ thể. Một số giải pháp chính được đưa ra là: Rà soát, sửa đổi, hoàn thiện các cơ chế, chính sách phù hợp với mô hình tổ chức hành chính hai cấp; đề xuất mô hình tổ chức bộ máy thực hiện chương trình giai đoạn tới theo hướng tinh gọn, chuyên trách, thống nhất từ trung ương đến địa phương; chuyển trọng tâm từ phát triển số lượng sang nâng cao chất lượng...

Chương trình tập trung phát triển kinh tế nông thôn theo hướng gia tăng giá trị, bền vững; hướng dẫn, hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm), du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng đặc sắc, gắn với thế mạnh của từng địa phương, vùng miền theo hướng xanh, bền vững; tiếp tục phát huy vai trò chủ thể của người dân và doanh nghiệp trong quá trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững...

Chương trình sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện chương trình ở các cấp, các ngành; khuyến khích trao quyền cho cấp xã và cộng đồng đi đôi với cơ chế giám sát, đánh giá minh bạch.

Qua rà soát, đánh giá hiện trạng xây dựng nông thôn mới sau ngày 1/7 theo định hướng giai đoạn 2026-2030 cho thấy, có khoảng 1.719/2.621 xã (chiếm 65,6%) có khả năng đạt chuẩn nông thôn mới theo tiêu chí giai đoạn 2021-2025; trong đó, có 362 xã (21%) dự kiến có khả năng đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 59 xã (3,4%) dự kiến có khả năng đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Đối chiếu với các quy định trong dự thảo bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới các cấp giai đoạn 2026-2030, theo đánh giá của các địa phương, thì khoảng 65% số xã mới đủ điều kiện đạt chuẩn nông thôn mới theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025 có khả năng cơ bản sẽ hoàn thành đạt chuẩn nông thôn mới theo bộ tiêu chí mới giai đoạn 2026-2030; trong đó, có khoảng 10% số xã được công nhận xã đạt nông thôn mới hiện đại.

Về hiện trạng giảm nghèo bền vững, trường hợp áp dụng theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026-2030, dự kiến tỷ lệ nghèo đa chiều cả nước là 11,7% và có khoảng 350 xã có tỷ lệ nghèo trên 50%.

Minh Châu