Chào tuần mới: Người nổi tiếng và sách

Đã thành lệ, cứ vào dịp cuối năm, cựu Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama lại công bố danh mục những cuốn sách yêu thích của ông trong năm đó. Trên trang Twitter cá nhân, sáng ngày 23/12, ông đã công bố những tác phẩm mình tâm đắc trong năm 2023. Lướt qua danh sách này có thể thấy nhiều thể loại đa dạng, từ hư cấu đến sách tiểu sử, nghiên cứu.

Tương tự như Obama, danh sách các tác phẩm mà tỷ phú Bill Gates khuyên mọi người đọc hàng năm cũng luôn dành được sự chú ý của công chúng.

Khi lọt vào mắt xanh của những người nổi tiếng toàn thế giới như Barack Obama hoặc Bill Gates, tác phẩm đó sẽ dễ thành sách bán chạy. Thậm chí trong danh mục sách của người nổi tiếng còn không thiếu tác phẩm mới chỉ chuẩn bị xuất bản, nên việc được họ giới thiệu trở thành lợi thế truyền thông ngay từ lúc phát hành.

Không chỉ được độc giả chú ý, trong một số trường hợp, danh sách đọc của người nổi tiếng còn được sử dụng như tham chiếu để các nhà xuất bản mua bản quyền hoặc sử dụng như một cách thức quảng bá. Điều này chứng tỏ tầm ảnh hưởng của người nổi tiếng lên hoạt động xuất bản là không nhỏ. Nhất là trong thời buổi thông tin như hiện nay, khi mọi sản phẩm ra đời đều phải tranh thủ điểm rơi truyền thông hiệu quả.

Trên thế giới từng có tác động ngược, kiểu như khi khán giả xem một bộ phim chuyển thể nổi tiếng giúp kích cầu sức bán của tác phẩm văn học gốc. Có trường hợp tác phẩm văn học được lấy cảm hứng để viết nên một ca khúc hoặc video âm nhạc cho các nhóm thần tượng K-pop, đã khiến người hâm mộ tò mò, tìm hiểu về tác phẩm văn học gốc.

Trường hợp ngược lại, nhiều tác phẩm của nhà văn Murakami Haruki đã kích cầu thị trường sách lẫn thị trường âm nhạc, phim ảnh. Bởi độc giả bỗng có nhu cầu được đọc, xem, nghe các tác phẩm mà ông đề cập đến trong sách.

Ở Việt Nam, trong nhiều năm, ông Đặng Lê Nguyên Vũ với vai trò doanh nhân cũng đã giới thiệu những cuốn sách về khởi nghiệp, dạy kinh doanh. Còn nhớ những chiếc xe cà phê miễn phí ở sân trường đại học, nơi các sinh viên vừa uống cà phê vừa nhận được sách khổ bỏ túi miễn phí.

Gần đây với sự ra đời của một số thư viện tư nhân, một số dự án về sách cũng thu hút được sự quan tâm của độc giả. Nếu các thư viện tư nhân hoặc các dự án nói sách chung mà có được sự đồng hành từ sớm của những người nổi tiếng thì chắc chắn sẽ còn lan tỏa hơn và đi xa hơn nữa.

Tất nhiên, không phải chúng ta không có một cộng đồng độc giả, mà cộng đồng ấy phát triển rất chậm. Về mặt địa lý thì phân bố không đồng đều giữa thành thị và nông thôn, giữa địa phương này với địa phương khác.

Trong khi Việt Nam đang có số người dùng mạng xã hội thuộc top cao của thế giới. Đây có thể là một trở ngại, vì tính giải trí, thông tin "ăn liền", cung cách xào nấu lên ngôi so với tính "chậm", tính chiêm nghiệm của sự đọc. Nhưng trong cái khó ló cái khôn, chính môi trường đó đã tạo ra không ít người đã sử dụng khả năng lan tỏa của mình để kích thích sự đọc. Dĩ nhiên, việc làm này phải thật sự công tâm, khách quan thì mới có thể quảng bá được những cuốn sách thực sự hay.