Thủ đô Văn hóa Châu Âu 2023: Khám phá 'bản sắc kép' ở Veszprem

Như Thể thao và Văn hóa đã giới thiệu trong số báo ngày 3/1 và 5/1, cùng với các thành phố Elefsina của Hy Lạp và Timisoara của Romania, Veszprem - Balaton (Hungary) đã được chọn là 1 trong 3 Thủ đô Văn hóa châu Âu năm 2023. Mặc dù vẫn còn rất nhiều công trình đang xây dựng và cải tạo, nhưng văn hóa và nghệ thuật sẽ sớm chiếm vị trí trung tâm tại khu vực này.

Veszprem là một trong những thành phố lâu đời nhất ở Hungary -lâu đời gần như độ tuổi của chính quốc gia này - và có niên đại gần với sự xuất hiện của Cơ đốc giáo tại đây. Thành phố có trường đại học và tòa giám mục đầu tiên của Hungary, được thành lập vào đầu thế kỷ 11. Thật vậy, trong nhiều thế kỷ, các nữ hoàng của Hungary đã được trao vương miện bởi giám mục Veszprem.

Kết nối 2 không gian khác biệt

Ngày nay, thành phố có dân số 60 ngàn người và được định hình bởi thế mạnh về văn hóa cũng như nền công nghiệp. Để vinh danh sự đa dạng về âm nhạc của nơi đây, UNESCO từng công nhận Veszprem là Thành phố Âm nhạc vào năm 2019.

"Xét về thành phần xã hội học của thành phố, ở đây có cả công dân cổ cồn trắng và cổ cồn xanh. Rất nhiều kỹ sư từng học đại học ở thành phố và giờ đang làm việc trong các nhà máy của nó. Và cũng phải kể tới những người lao động đang làm việc trong nhà máy nữa" - ông Zoltan Meszaros, cố vấn trưởng về phát triển chương trình Thủ đô Văn hóa châu Âu Veszprem-Batalon 2023, nói.

Khi ứng cử danh hiệu Thủ đô Văn hóa châu Âu, Veprem có 2 đối thủ nặng ký ở Hungary:Gyor và Debrecen. "Một mặt, chúng tôi rất kiên định. Mặt khác, đó cũng như sự tương quan giữa David với Goliath (tráng sĩ nhỏ bé và dũng sĩ khổng lồ trong Kinh thánh). Chúng tôi là thành phố nhỏ nhất, nhưng chúng tôi có nhiệt huyết nhất" - ông nói với tờDW.

Cũng phải kể tới một yếu tố khác khiến cán cân nghiêng về phía có lợi cho Veszprem: Thành phố ứng cử cho danh hiệu này cùng với vùng Balaton xung quanh.

Hồ Balaton cách Veszprem chỉ 15 km, là địa điểm thu hút du lịch rất lớn ở Hungary. "Tôi luôn coi bản thân mình là công dân của cả Balaton và Veszprem. Người dân ở đây thường có bản sắc kép. Họ dành hầu hết mùa Hè ở hồ và phần thời gian còn lại trong năm ở thành phố. Nó vừa là phước lành lại vừa là lời nguyền, bởi trong khi hồ thu hút đông đảo khách du lịch, nó lại kéo họ ra khỏi thành phố" -ông Zoltan Meszaros, trưởng ban cố vấn về phát triển chương trình Thủ đô Văn hóa châu Âu Veszprem-Batalon 2023, nói.

Meszaros coi việc thành phố và vùng Balaton cùng tổ chức sự kiện là một thử thách thú vị: "Điều khiến tôi quan tâm lúc này là làm thế nào để Veszprem có thể xem xét lại và thiết lập mối quan hệ với vùng. Đó là nhiệm vụ của 10 - 20 năm tới. Hồ Balaton có những vấn đề phức tạp, chẳng hạn như môi trường. Và dù không thể khắc phục được trong 1 năm, chúng tôi có thể thu hút sự chú ý của những khách du lịch tới đó".

Một trong những mục tiêu quan trọng nhất với phía tổ chức là cải thiện mối liên hệ giữa các cộng đồng trong thành phố và vùng, cũng như xây dựng những cây cầu. Họ khuyến khích sinh viên và những người trẻ ở lại vùng, đồng thời thu hút thêm nhiều người tới. Hy vọng, nhiều sự kiện văn hóa sắp tới sẽ thu hút sự chú ý tới các vấn đề tồn đọng cần giải quyết, và đưa cả vùng trở thành nơi sống lý tưởng trong thời gian dài.

Tái sinh và bền vững

Inota, một nhà máy điện cũ chạy bằng than, cách Veszprem 26 km, từng bị đóng cửa từ đầu thiên niên kỷ. Bây giờ, các tháp làm lạnh bị bỏ hoang của nó sẽ được dùng làm nơi tổ chức lễ hội ánh sáng cùng nhạc điện tử vào năm nay.

Daniel Besnyo, người phụ trách dự án này, cho biết: "Đây là di tích công nghiệp lớn nhất còn sót lại ở Hungary. Điều quan trọng với chúng tôi là tiếp cận với người dân địa phương. Nhà máy điện quan trọng với họ, bởi bố mẹ hoặc ông bà họ từng làm việc ở đây. Họ có mối liên kết với nơi này. Chúng tôi muốn đưa sự sống trở lại nhà máy với những chương trình bền vững được tổ chức mới hàng năm".

Một trại trẻ mồ côi bị bỏ hoang ở ngoại ô Veszprem cũng sẽ được tái sử dụng. Được xây dựng vào năm 1903, nó sẽ biến thành trung tâm văn hóa và giải trí vào năm 2023. Trung tâm ActiCity này sẽ cung cấp cơ sở biểu diễn và đào tạo với giá cả phải chăng cho các nhóm nghệ thuật như ballet cổ điển, múa dân gian cùng các loại hình khiêu vũ khác.

Ngôi nhà Ruttner xây dựng vào đầu thế kỷ 19 cũng được cứu khỏi sự sụp đổ vào phút cuối theo nghĩa đen. Đây là ví dụ điển hình về việc một góc xù xì của thành phố, nơi sau khi bị bỏ hoang chỉ còn có người vô gia cư vãng lai, lại được tái sử dụng và mang sức sống mới. Ngôi nhà lẽ ra từng có thể biến thành một khách sạn sang trọng nhưng các nhà tổ chức đã nảy ra một ý tưởng khác: Không có nơi nào phù hợp hơn nó để tổ chức một chuyến tham quan của trường học. Thế nên, nơi này giờ đã có những phòng dành riêng cho các lớp học.

Tương tự, "không còn những tối thứ Ba buồn chán nữa" là phương châm của nhà hàng Papirkutya ở khu phố cổ. Nhà hàng đang lấp đầy khoảng trống trong dòng chảy văn hóa tưng bừngở thành phố. Trước khi nó ra đời, không có nơi nào để mọi người có thể đồng thời thưởng thức đồ ăn, rượu địa phương cùng các sự kiện thú vị cho tới đêm khuya. Giờ đây, quán tổ chức các buổi hòa nhạc vào mỗi tối thứ Ba.

Thực tế, bởi vì có quá ít hoạt động ở trung tâm thành phố Veszprem vào buổi tối, 2.000 sinh viên của các trường đại học thường thích ở lại ký túc xá hơn. Hiện tại, quán Papirkutya cùng nhiều quán cà phê, hộp đêm và quán rượu mới mở trong thành phố chắc chắn sẽ giúp thay đổi tất cả.

Vào ngày 21/1 tới, năm Veszprem-Batalon xuất hiện với tư cách Thủ đô Văn hóa châu Âu sẽ chính thức bắt đầu bằng một lễ hội đường phố. Tiếp đó, vào tháng 2 sẽ có lễ hội văn học đương đại; vào tháng 4 sẽ có lễ hội nhạc blues còn vào tháng 5có lễ hội khiêu vũ quốc tế. Một số lễ hội khác gồm lễ hội phim Hungary vào tháng 6; liên hoan opera vào tháng 7; lễ hội âm nhạc thế giới vào tháng 8, lễ hội ánh sáng ở Inota vào tháng 9 và lễ hội jazz vào tháng 11. Hiện, chưa có kế hoạch cho một buổi bế mạc hoành tráng vào tháng 12, nhưng dự kiến một bữa tiệc lớn sẽ được tổ chức.

Chính phủ Hungary sẽ đóng góp khoảng 186 triệu USD cho sự kiện này, trong đó khoảng 1/3 trong số này được chi cho các chương trình và tổ chức, phần còn lại được đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

Với một ý tưởng được cân nhắc kỹ lưỡng, những người tổ chức nhiệt huyết và nguồn kinh phí đầy đủ, Veszprem - Batalon đã được chuẩn bị đầy đủ để trở thành Thủ đô Văn hóa châu Âu năm 2023 và sẵn sàng thành tâm điểm chú ý.