Thương tiếc ca sĩ, NSƯT Trần Hồng VY (1979 - 2023): Tiếng chim mãi còn khao khát hót

"Tốc độ sống do mình làm chủ" - Hồng Vy khẳng định thế, và không chỉ tốc độ, Vy còn chủ động dâng hiến những gì quý nhất, đẹp nhất, có thể cho đi, trong kiếp phận mình. Chính Vy truyền nghị lực, động viên mọi người đến với Vy, những ai lo nghĩ, xót xa Vy, bằng sự chủ động tạo những trang đời đẹp qua định mệnh 44 năm Vy sống.

1. Tôi không phải là bạn của ca sĩ Hồng Vy trong đời, nhưng sở hữu một kỉ niệm đẹp với Vy. Năm ấy, tôi học lớp 6 trường PTCS Dịch Vọng, thi hát đơn ca huyện Từ Liêm. Lọt vào vòng trong, là Hoàng Nhật Lan (con gái út của ca sĩ Thu Hiền) và Trần Thị Hồng Vy (con nuôi của ca sĩ quân đội Phan Doãn Tần). Họ là con nhà nòi, sống tại Khu Văn công Mai Dịch (còn gọi là Tập thể Đồng Xa); chúng tôi ở Khu Văn công Cầu Giấy.

Sau này, trưởng thành, lứa thi hát ấy, chỉ Hồng Vy theo chuyên nghiệp. Hồng Vy giành Á quân Cuộc thi Sao Mai 2001 khi tuổi 22. Còn Nhật Lan theo nghề tiếp viên hàng không, nay là tiếp viên trưởng, chồng là phi công, định cư tại TP. Hồ Chí Minh.

Dù không gặp, tôi vẫn dõi theo và hơi hẫng tiếc khi Vy vào TP.HCM định cư năm 2013, công tác sau khi kết hôn với nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng (SN 1973, giải thưởng Nhà nước đợt 4, năm 2017). Tôi yêu Hà Nội, nên ai "bỏ Thủ đô" là tôi tiếc, muốn giữ, giục họ quay về. Bởi: 1/ Vợ chồng Vy thành danh và sinh con ở Hà Nội. 2/ Vy là con nuôi duy nhất của đại tá Doãn Tần. Ông và vợ cùng Đoàn Văn công Tổng cục chính trị (nay là Nhà hát Ca múa Quân đội) không có con. Ca sĩ Minh Hồng cùng chồng nhận nuôi Vy khi bé 3 tuổi, lấy tên mẹ đệm cho con, nuôi dạy Vy trong vòng tay yêu thương và nôi ca hát.

Sau khi NSND Doãn Tần qua đời 3 tháng, Vy phát hiện bị K giai đoạn 4, tháng 6/2019.

NSND Doãn Tần bị alzheimer 10 năm cuối đời. Ông an nghỉ tại quê nhà xã Hồng Lý, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Mùa Đông năm 2020, tối 6/12 lạnh giá, Trung tâm nghệ thuật Âu Cơ lại ấm bởi tiếng hát của nhiều ca sĩ 7X thời danh, ban nhạc Lưu Quang Minh, chỉ huy Trần Nhật Minh du học từ Nhạc viện danh giá Tchaikovsky... Vy - live concert, đêm solo đầu tiên và cuối cùng của NSƯT Trần Hồng Vy. Vy đã nhắn nhủ mọi người không khóc và chính cô kiểm soát mình tối đa để không rơi nước mắt. Vy tiếc từng giây sống. Vy hát như lần chót. Vy dốc sinh lực từ trái tim ước ao hát suốt đời, cho khán giả mọi nơi, trong đêm Đông như cuộc hội ngộ sau chót.

Đêm ấy, NSƯT Hồng Vy thay 4 bộ trang phục. Vy đẹp và truyền cảm hơn bao giờ hết. Truyền cảm ở tiếng hát, cảm hứng sống. 4 bộ váy áo có làm nên bức tranh tứ bình 4 mùa làm phép nhân cho Vy? Nhân tình cảm của khán giả từ lúc Vy niên thiếu đến khi Vy gần tuổi 40 đầy bão táp. Mà thôi, chỉ cần cộng, cộng cho Vy may mắn, ơn trên che chở, chân cứng đá mềm.

2. Vy học Đại học Thanh nhạc tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Học Thạc sĩ tại Nhạc viện TP HCM, Vy từng mặc áo lính, áo dài, váy... phong thái lịch sự hát khắp mọi miền, đâu cũng có bạn, người hâm mộ. Người ca sĩ chân chính này chỉ khát khao được hát, nén những cơn đau thân xác, khổ nhọc tinh thần, hoạ mi đã cất tiếng hót không phải trong mưa mà xuyên bão tố đời mình để hiến dâng vẻ đẹp thanh âm cao khiết nhất, đắm mê nhất.

Sở hữu giọng nữ cao soprano, hát thính phòng hàng đầu hiện nay, Hồng Vy được yêu thích kể từ khi giành giải Nhì cuộc thi Sao Mai năm 2001. Hồng Vy đã phát hành 3 album cá nhân, gồm các ca khúc thính phòng, nhạc cách mạng nổi tiếng: Hoa lửa và Vy (2006), Vinh quang Việt Nam (2007) và Giấc mơ mùa lá (2012). Cô đã đạt nhiều thành tích, giải thưởng: giải Nhì Tiếng hát truyền hình Sao Mai 2001, giải Ba cuộc thi Thính phòng nhạc kịch toàn quốc 2004, HCV Hội diễn toàn quân 2003, HCV Hội diễn Ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc 2009.

Với lối hát truyền cảm và kỹ thuật dày dặn bởi chăm rèn giũa, học hỏi, ngoài trình diễn xuất sắc các tác phẩm thính phòng, nhạc cổ điển, Hồng Vy còn đem tới cho các bài hát kinh điển của Việt Nam không khí mới mẻ trong khi vẫn giữ chuẩn mực về nghệ thuật trình diễn thính phòng.

Nhận danh hiệu NSƯT năm 2012, là một trong số ít các nghệ sĩ khi được phong tuổi đang trẻ nhất, mà Hồng Vy không thể được hát 30 - 40 thậm chí 50 năm như cô hằng khát khao. Tan vỡ hôn nhân với nhạc sĩ sáng tác - phối khí 7X hàng đầu VN, sau cả thập niên sóng đôi nhau làm nên những dấu ấn đẹp trong âm nhạc, Vy âm thầm hơn.

3. Nghiệt ngã thay, gần 4 năm qua, sự tàn khốc của bệnh đã trừ đi của Vy: cân nặng, sức khỏe, sinh lực... chỉ còn trọng lượng của ước mơ trong thân thể gầy ốm nhỏ nhoi.

Khán giả khó kìm nổi xúc động khi xem Hồng Vy hát mashup Mẹ yêu con (tặng con trai Trần Chí Nam) - Cảm ơn mẹ (tặng ba mẹ đẻ và bố mẹ nuôi) trong đêm nhạc của cô 6/12/2020. Cậu bé Nam khi ấy học lớp 5, đã lên sân khấu, ôm chặt mẹ.

Và sau hơn 3 năm, mẹ con họ ôm nhau trên giường bệnh lần cuối, chiều 5/5. "Chị Vy yếu lắm rồi, từ trước 13h, nhưng chị cố chờ Nam. Nam tan học ăn trưa vội, bố chở từ quận 7 tới quận Gò Vấp là mất cả tiếng đồng hồ. Hai mẹ con ôm nhau, nắm tay nhau, Nam đã hôn mẹ trong nước mắt"...

Cậu thiếu niên 13 tuổi mặt y tạc bố, cao hơn 1,65m, là động lực sống của mẹ Hồng Vy. Vy khiến nhiều người kinh ngạc về bản lĩnh, Vy là động lực, thậm chí là một biểu tượng chiến binh của các bệnh nhân K di căn. Phát hiện bị K giai đoạn 4 tháng 6/2019, Vy mổ và truyền hoá chất ngay tháng 7. Cuối tháng 11/2019, xong hoá trị đợt 1. Sang năm 2020: chỉ số bệnh giảm rồi tăng, Vy vẫn quyết làm live concert. Tháng 3/2021, không đủ sức khỏe hóa trị, Vy chuyển sang dùng thuốc Nam, không thành công; tháng 6 phải mổ cấp cứu cắt ruột. Tháng 2/2022, xong hóa trị đợt 2.

Từ trước Tết Quý Mão, Hồng Vy yếu đi. Mẹ Minh Hồng vào với con, rồi em Quý xin nghỉ dạy để chăm sóc chị. Qua giai đoạn đầu sa sút tinh thần, bi quan, trầm cảm, Hồng Vy chủ động với quỹ sống của mình. Vy tranh thủ thời gian nhưng lại bình tĩnh đối mặt hiểm nghèo để gắng làm thêm được gì đó cho con, cho âm nhạc. Nữ ca sĩ hằng khắc khoải dâng đời tiếng hát cả khi cổ còn dây nối vẫn hát đêm nhạc mà ca sĩ sức khỏe tốt, kinh tế vững chưa chắc thực hiện nổi. Người mẹ yêu con luôn muốn là chỗ dựa, đem niềm vui và bình an cho con. Khi biết không thể cố thêm nữa, mấy tháng cuối đời, Hồng Vy không truyền thuốc, chỉ truyền dưỡng chất, đỡ một chút lại về, có khi bác sĩ y tá đến nhà truyền. Bệnh nhân K đối diện gần tử thần vẫn chắt bóp tiền cho các cháu bệnh nhi nghèo lì xì đón Tết.

 "Tốc độ sống do mình làm chủ" - Hồng Vy khẳng định thế, và không chỉ tốc độ, Vy còn chủ động dâng hiến những gì quý nhất, đẹp nhất, có thể cho đi, trong kiếp phận mình. Chính Vy truyền nghị lực, động viên mọi người đến với Vy, những ai lo nghĩ, xót xa Vy, bằng sự chủ động tạo những trang đời đẹp qua định mệnh 44 năm Vy sống.

4. Trịnh Minh Hiền, cây vĩ cầm 8X nổi danh tài và đẹp, cứ vào TP.HCM dù 2 hôm cũng đến thăm Vy tại Bệnh viện Quân y 175. Đầu tháng 4, Hiền vào quay MV Đất nước trọn niềm vui, sáng 3/4 bay sớm thì 5/4 đến thăm Vy. Hiền kể: Vy tỉnh táo, bình tĩnh đón nhận diễn biến xấu đi. Vy tặng Hiền chiếc nhẫn làm kỉ niệm.

Bạn bè thương Vy, mong Vy vượt qua những số 4. Vy sinh 29/4/1979. Từ đầu tháng 4, Trịnh Minh Hiền cứ khóc và lo lắng Vy không qua được sinh nhật 44. Hiền cập nhật tin mỗi ngày từ Thanh Quý, em ruột Vy. Người thân túc trực, bạn bè quan tâm. Vy vẫn luôn chiến đấu mạnh mẽ với bệnh tật.

Nhớ dịp 8/3/2022, Hồng Vy phát hành MV Hà Nội 12 mùa hoa do Trịnh Minh Hiền và ban nhạc của Hiền làm cho Vy, Vy ra Hà Nội quay hình, có cả nhạc sĩ Tạ Giáng Son trong clip. Luôn hy vọng tương lai, muốn ra khỏi giường bệnh để làm được sản phẩm cuối cùng. Cuối năm 2022, Hồng Vy chuyển cho Trịnh Minh Hiền tài liệu để Hiền biên tập làm album... Ngờ đâu, Hà Nội 12 mùa hoa là MV cuối cùng, tác phẩm cuối cùng của đời ca sĩ!

Những ngày đầu tháng 5/2023, truyền thuốc và thở oxy không tác dụng, còn gây mệt thêm, Vy muốn được nghỉ, không tác động nữa. Cả gia đình túc trực, bạn bè thân thường xuyên vào thăm.

Ngày 29/4/202, bạn bè tới mang rất nhiều hoa. Vy hạnh phúc và tỉnh táo hơn. Vy đã có sinh nhật tuổi 44 đầm ấm bên gia đình nhỏ và bạn bè. Trịnh Minh Hiền bay vào 2/5 và ở bên Vy trước khi lên tàu ra Trường Sa sớm 5/5. Hiền không lần nào kìm được nước mắt khi nói đến Vy: "Vy gầy lắm, thân thể tàn tạ. Chỉ có bàn tay lành lặn. Chúng tôi đã nắm tay nhau lâu. Tôi không muốn tuột tay bạn. Vy phải chờ tôi đi Trường Sa về, 10/5 tôi về".

Vy từng coi mình là "tàn phế" một phần cơ thể, nhưng tinh thần, tâm hồn nàng hát ấy luôn tràn đầy tình yêu sự sống, âm nhạc. Vy tiều tụy nhưng mắt sáng như có "thần khí" khi các bạn trong giới nhạc đến thăm, nói về các dự án họ đang và sẽ làm, muốn Vy hợp tác. Dù Vy biết đấy là động viên, nhưng Vy nắm chặt tay bạn, bàn tay ngón dài thanh mảnh là bộ phận duy nhất lành, đẹp gần như nguyên vẹn trên thân thể Vy, để cùng tiếp truyền nhiệt lượng hy vọng, để vượt chính thực trạng bi đát mà quyết tâm nhìn về phía trước. Vy đã sống như một người can đảm và trong lành nhất của tình yêu, niềm tin, đi qua tháng Tư.

Sáng 6/5, tôi nghe Hồng Vy hát Cảm xúc tháng Mười từ máy điện thoại. Clip này quay chương trình Điều còn mãi mà NSƯT Hồng Vy hát cùng Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam (VNSO), ca khúc của nhạc sĩ Nguyễn Thành phổ thơ Tạ Hữu Yên "Không thể nói trời không trong hơn, và mắt em xanh khác ngày thường"... 

Đêm tháng 5 chưa nằm đã sáng. Hiền mất ngủ ở Trường Sa, linh cảm xấu. Sáng 7/5, có sóng điện thoại, Trịnh Minh Hiền gọi về cho Quý mới nắm được tình hình.

Tôi không ngủ ở Hà Nội. Vì Vy. Vy không đến được tháng 10. Nhưng tôi và triệu người nghe sẽ còn nhớ giọng hát vang lảnh của Hồng Vy ngay khi tháng 10 chưa và sẽ qua. Khán giả thành phố lớn nhất Việt Nam không còn được nghe giọng nữ cao Trần Hồng Vy hát tại Nhà hát thành phố cùng Dàn nhạc Nhà hát Giao hưởng vũ kịch TP HCM (HSBO). Vy đã sống một cuộc đời ý nghĩa nên Vy sẽ như chim bay lên trời miên ca mãi mãi, tiếng Vy hót ngân mãi như đoạn láy kĩ thuật đỉnh cao của Cô gái vót chông chỉ dấu một đời ca.