Góc nhìn 365: Nỗi lo 'chung cư mini'

Vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng tại phố Khương Hạ (Hà Nội) vào đêm 12/9 đang là sự kiện chủ lưu thu hút sự chú ý dư luận. Bên cạnh sự thương tâm trước lượng người thương vong quá lớn, điều được nhắc tới chủ yếu là việc vụ cháy xảy ra tại một chung cư mini, loại hình nhà ở vốn đã nhiều lần được cảnh báo về nguy cơ hỏa hoạn.

Từ những hình ảnh và thông tin được đưa ra, người ta có thể dễ dàng hình dung về kiến trúc và kết cấu của tòa chung cư mini 9 tầng trong vụ việc. Đó là nơi sinh sống của khoảng 150 người dân - tỷ lệ đặc biệt cao nếu xét tới diện tích đất 200m² của tòa nhà.

Để có sức chứa lớn đó, mỗi tầng tại đây có 5 căn hộ, diện tích mỗi căn chỉ 20 mét. Tầng 1 là nơi tập kết toàn bộ xe máy, xe điện của cư dân. Đặc biệt, tòa nhà nằm cách mặt phố chính khoảng 500 mét nhưng phải qua nhiều ngã rẽ nhỏ hẹp.

Không khó để nhìn ra những nhược điểm của tòa chung cư mini này trong việc phòng chống hỏa hoạn. Đơn cử, không gian chật hẹp của nó là một trở ngại lớn trong việc thoát hiểm, khi người dân khó thoát ra theo các lối cầu thang thông thường. Rồi thực tế, vì nằm sâu trong đường nhỏ, các xe cứu hỏa không thể tiếp cận hiện trường, và lực lượng chữa cháy phải dùng xe máy để kéo dây chữa cháy vào ngõ.

Lượng người thương vong cao trong vụ cháy chắc chắn không thể tách rời việc quá nhiều hộ gia đình được "nén" vào một không gian nhỏ hẹp và thiếu đảm bảo cho các phương án cứu hộ như vậy.

***

Nhìn lại, "làn sóng" chung cư mini đang xuất hiện mạnh tại Hà Nội trong những năm qua, khi nhu cầu nhà ở của thành phố tăng vọt theo thời gian.

Không khó nhận ra, đặc điểm lớn nhất của loại hình này: Sự khai thác tối đa không gian ở với mức đầu tư thấp nhất có thể để phục vụ lượng người thu nhập thấp. Và như phân tích từ các chuyên gia, bởi chọn mức đầu tư thấp, nhiều trường hợp trong số đó được xây dựng trên những khoảng đất nhỏ hẹp, nằm sâu trong ngõ ngách hoặc xen kẽ với các khu dân cư, đồng thời thiếu không gian thoát hiểm hoặc sơ sài, đối phó trong khâu phòng, chữa cháy.

Đến chiều qua 13/9, UBND Hà Nội đã có công điện yêu cầu các quận, huyện, thị xã tổ chức tổng kiểm tra, rà soát 100% cơ sở, nhà ở nhiều căn hộ, nhà cho thuê trọ trên địa bàn quản lý, đặc biệt là chung cư mini; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm về trật tự xây dựng, phòng cháy chữa cháy theo quy định của pháp luật. Đó là động thái được dư luận trông đợi, sau những gì vừa xảy ra.

Nhưng cũng phải nói thêm, sự đôn đốc và giám sát của các cơ quan chức năng tất nhiên không thể giải quyết tận gốc hiện tồn mang tên "chung cư mini". Trong khi chờ những giải pháp dài hơi (chẳng hạn như việc quy hoạch hệ thống nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp), rõ ràng những cư dân đang sống tại các chung cư nay vẫn phải tự chủ động có ý thức phòng cháy, cũng như chuẩn bị sẵn phương án thoát hiểm khi có sự cố.

Cần nhắc lại, trong vài năm gần đây, không ít vụ cháy chung cư mini đã xảy ra tại Hà Nội - dù đa phần chỉ gây hoảng loạn và thiệt hại về tài sản. Và rồi, may mắn không thể diễn ra mãi: Chúng ta đã trả một cái giá vô cùng đắt để được ý thức thêm về sự nguy hiểm khi hỏa hoạn xảy đến ở những chung cư mini trong đô thị.