Ca khúc 'Little Wing' của Jimi Hedrix: Giản dị nhưng mê hoặc

Jimi Hedrix vốn được Rolling Stone vinh danh là người chơi guitar vĩ đại nhất mọi thời đại. Lối chơi và những sáng tác của ông luôn là khuôn mẫu cho người mê guitar. Trong đó, có một ca khúc rất kỳ lạ. Nó đơn giản đủ để những người mới có thể tập nhưng cũng lại khiến những lão làng phải cả đời suy ngẫm.

Đó là Little Wing, một ca khúc rất ngắn nhưng mang ca từ cũng ảo diệu như chính giai điệu của mình.

Hình ảnh người phụ nữ

Nguồn gốc của Little Wing cũng mơ màng y như ca từ của nó.

Jimi Hendrix kể rằng nó bắt đầu vào mùa Hè năm 1966, khi ông đang chơi nhạc ở Greenwich Village, dẫn dắt nhóm Jimmy James and the Blue Flames. Nhưng có lẽ linh hồn của nó chỉ thật sự bùng lên sau khi ông tham dự lễ hội âm nhạc pop Monterey năm 1967.

Hòa nhạc năm đó diễn ra trong ba ngày, giữa phong trào Mùa Hè tình yêu, có sự góp mặt của nhiều nghệ sĩ lớn như The Who, The Byrds, Janis Joplin,… Nó diễn ra 2 năm sau Woodstock biểu tượng và có khoảng 200.000 người hâm mộ tới chung vui. Không khí đẹp tới phi thực khiến Hendrix không thể ngừng nhìn ngắm tất thảy.

"Vì vậy, tôi nghĩ mình phải thâu tóm mọi thứ tôi thấy xung quanh và đặt nó trong hình dạng một cô gái, đại loại như vậy, và gọi nó là Little Wing, và rồi nó sẽ bay đi" - Hendrix nhớ lại - "Mọi người thật sự đang bay và đều mang tâm trạng tốt. Cả cảnh sát và khán giả dưới đó đều thật tuyệt. Thế nên, tôi chỉ cần lấy tất cả những điều này và đặt nó vào trong một hộp diêm rất nhỏ, vào một cô gái rồi cứ thế, cứ thế. Nó rất đơn giản nhưng dù vậy tôi vẫn rất thích".

Little Wing thật sự rất đơn giản, chỉ chưa đầy hai chục câu ngắn. Trong đó có hình ảnh một cô gái đang đi xuyên qua những đám mây. Vây quanh cô là những hình ảnh kỳ ảo như bướm, ngựa vằn và ánh trăng. Nàng sống như trong thần thoại, chỉ nghĩ tới cưỡi gió vui đùa. Nhưng khi người đàn ông buồn, nàng tới, ban phát miễn phí hàng ngàn nụ cười và lời ai ủi: "Ổn rồi. Hãy lấy bất cứ gì người cần ở ta. Bất cứ gì. Bay đi, đôi cánh nhỏ".

Có thể thấy sự bình yên trong cuộc gặp gỡ này. Nó mang tới niềm an ủi rằng, dù cuộc sống có khó khăn tới đâu, người phụ nữ nhỏ bé cũng sẽ vượt qua và mang niềm vui, ánh sáng cho thế giới. Ngoài ra, nó cũng khuyến khích mọi người hãy tận hưởng khoảnh khắc mình đang có, bởi không phải mọi thứ có ý nghĩa đều vĩnh cửu.

Little Wing cũng hòa vào chung ý nghĩa của album mẹ Axis: Bold as Love, trong đó, sức mạnh của tình yêu có thể làm thay đổi đời người. Tình yêu của một con người nhỏ bé, giống như trục của trái đất thay đổi mỗi vài ngàn năm, có thể làm nên những điều kỳ diệu.

Trong thời gian Little Wing ra đời, Hendrix cũng nhắc tới một cô gái cụ thể. "Tình yêu ư? Tôi biết một cô gái, Katerina, ở Thụy Điển" - ông trả lời khi được hỏi. Cô gái đó cũng được ông lồng ghép trong ca khúc - "Little Wing như một trong những cô gái xinh đẹp đôi khi ghé qua… Nàng là cô gái rất ngọt ngào đã tới bên tôi, trao cho tôi cả cuộc đời và hơn thế, nếu tôi muốn. Nhưng tôi thì cứ nhấp nhổm muốn đi chỗ này chỗ kia".

Ca khúc cũng là để tưởng nhớ mẹ Hendrix, người qua đời khi ông mới 16 tuổi. Vì không có nhiều thời gian bên mẹ, ông cảm thấy sự vắng mặt của bà trong suốt cuộc đời. Ông thậm chí luôn mơ về bà. Little Wing là lòng kính trọng với những ký ức về mẹ cũng như lời nhắc nhở về sức mạnh của gia đình và tình yêu.

Sâu xa hơn, theo Hendrix, nó tới từ ảnh hưởng trong âm nhạc của người da đỏ và Ấn Độ, có lẽ đề cập tới một số thần thoại về linh hồn sống trong thiên nhiên hay muông thú.

Không ngạc nhiên khi Hendrix đưa ra nhiều giải thích như vậy cho một ca khúc ngắn đơn giản bởi phụ nữ, từ thời khai thiên lập địa tới giờ, vẫn luôn vừa là nữ thần, vừa là sự dịu dàng kề bên.

Xứng danh nghệ sĩ guitar vĩ đại nhất

Jimi Hendrix bắt đầu sự nghiệp như một guitar chơi nhạc rhythm và blues, biểu diễn và thu âm với một số nghệ sĩ R&B nổi tiếng, bao gồm The Isley Brothers, Don Covay và Little Richard. Ông học hỏi từ nhiều nghệ sĩ guitar R&B khác nhau nhưng đặc biệt phải kể tới Curtis Mayfield - người được biết tới với cách chơi hợp âm và giai điệu đơn giản.

Hendrix là nghệ sĩ hỗ trợ Mayfield trong chuyến lưu diễn năm 1963. Ông từng miêu tả trải nghiệm đó: "Buổi biểu diễn tuyệt nhất là với Curtis Mayfield và nhóm The Impressions. Curtis Mayfield là tay guitar thật sự giỏi… Tôi đã học hỏi được nhiều điều trong một thời gian ngắn. Ông ấy có lẽ có ảnh hưởng tới tôi hơn bất kỳ ai tôi chơi cùng thời đó. Thứ âm thanh ngọt ngào đó của ông ấy, mọi người biết đó".

Năm 1966, Hendrix ghi âm ca khúc có tựa đề (My Girl) She's a Fox với bộ đôi R&B Icemen. Ca khúc có nhịp độ và cách diễn đạt mang phong cách Mayfield và có thể coi như bản thiết kế sơ bộ cho Little Wing sau này.

Phần guitar được chơi theo phong cách rất độc đáo. Jimi đánh gốc hợp âm bằng ngón cái rồi trau chuốt thêm. Nó thường dịch chuyển qua lại giữa hợp âm quãng bốn sang ba. Hơn thế, tiếng đàn được phát ra từ loa tủ Leslie - thiết bị ban đầu vốn được thiết kế cho đàn organ, tạo ra âm thanh dao động. Cuối cùng, ca khúc được hoàn thiện với tiếng đàn gõ.

Về mặt giai điệu, Little Wing có không khí hơi man mác, hoài niệm khi sử dụng âm giai thứ. Ngoài ra, lại có một số đoạn guitar tiết tấu ngắn, làm tăng thêm độ phức tạp và hấp dẫn.

Tổng thể, âm nhạc của Little Wing cũng giống như một phụ nữ. Phần tab guitar khá đơn giản và dễ học, khiến nó là lựa chọn hoàn hảo cho những người mới muốn chơi một ca khúc kinh điển. Nhưng cùng lúc có những đoạn phức tạp, nhiều sắc thái, phải lão làng mới nhận ra và bị choáng váng.

Guitar danh tiếng Tom Morello không hết ngỡ ngàng về Little Wing: "Đơn giản là tuyệt vời. Là một người chơi guitar, ta có thể nghiền ngẫm về nó cả đời mà không chán, cũng không bao giờ có thể thấm nhuần nó như cách ông ấy (Jimi Hendrix) chơi. Ông ấy dệt liền mạch các hợp âm và nốt đơn với nhau, dùng các giọng hợp âm chưa từng thấy xuất hiện trong bất kỳ sách âm nhạc nào".

Sự biến hóa của Little Wing cũng có thể thấy trong cách mỗi nghệ sĩ lại chơi nó theo một phong cách. Ở phiên bản gốc, nó mang âm hưởng jazz, blues-rock hào hoa. Qua tay Eric Clapton, nó lại mộc mạc acoustic. Scorpions chọn cách diễn giải bằng heavy metal còn The Red Hot Chili Peppers chơi theo kiểu jazz-funk.

Không xác định được chính xác có bao nhiêu người đã cover lại ca khúc này nhưng rõ ràng, các nghệ sĩ guitar hàng đầu đều biết mà mong chinh phục nó, như một phương tiện để khám phá phong cách chơi guitar độc đáo và sâu sắc của Hendrix. Little Wing là tác phẩm đặc trưng để tôn vinh tài năng của Hendrix và sẽ tiếp tục tồn tại như một tác phẩm kinh điển trường tồn mọi thời đại.