Chào tuần mới: Cú hích từ 'thành phố sáng tạo'

Năm 2023 đã khép lại với việc Việt Nam có thêm 2 thành phố được gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO (UCCN) - đó là Hội An và Đà Lạt. Đây cũng là năm mà Hà Nội tổ chức rất tốt Lễ hội Thiết kế sáng tạo trên địa bàn, đồng thời Hội nghị toàn quốc về Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam cũng được tổ chức…

Tất cả những điều đó báo hiệu về một năm 2024 này sẽ có những bước chuyển mạnh mẽ về công nghiệp văn hóa.

Từ năm 2016, Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã xác định mục tiêu sẽ xây dựng được 3 trung tâm công nghiệp văn hóa đó là Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM.

Theo PGS-TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, Việt Nam muốn phát triển mạnh các ngành công nghiệp văn hóa phải gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Còn nhớ 5 năm trước, khi Việt Nam có thành phố sáng tạo đầu tiên là Hà Nội (năm 2019), UCCN đã có 246 thành phố thành viên. Điều này cho thấy một nhu cầu thực tế của Việt Nam trong phát triển các ngành công nghiệp văn hóa.

Cùng với Hà Nội là thành phố sáng tạo trong lĩnh vực thiết kế, tính đến năm 2023, Việt Nam đã có thêm 2 thành phố sáng tạo gia nhập UCCN là Đà Lạt trong lĩnh vực âm nhạc và Hội An trong lĩnh vực thủ công và nghệ thuật dân gian, trên tổng số 356 thành phố trên thế giới. Đây là 3 lĩnh vực liên quan đến công nghiệp văn hóa, kết nối được với quốc tế trên nguyên tắc coi phát triển công nghiệp văn hóa ở lĩnh vực được lựa chọn trong mối liên hệ với các lĩnh vực còn lại (có 7 lĩnh vực sáng tạo thuộc UCCN) như là giải pháp căn cốt để đưa thành phố phát triển theo hướng bền vững.

Thực tế, để gia nhập UCCN, các thành phố phải đáp ứng được các tiêu chí của mạng lưới với ít nhất 6 sáng kiến để có thể kích hoạt được sự phát triển của các ngành công nghiệp văn hóa tại thành phố trong tính kết nối với các thành phố khác của địa phương, cũng như các thành phố cùng mạng lưới của thế giới.

Rõ ràng, sự gia nhập của các thành phố sáng tạo sẽ đưa sự phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam lên một vị trí mới. Quan trọng hơn điều này còn cho thấy Việt Nam hiện nay đang trở thành một quốc gia tầm trung về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa.

***

Nhìn xa hơn, việc sự gia nhập của các thành phố sáng tạo Việt Nam, tính đến hiện tại có 3 thành phố, tương lai có thể là 5 - 7 thành phố có tính kết nối với mạng lưới của thế giới, tạo ra được những giá trị thực tế, cụ thể là sự nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam trên bản đồ toàn cầu.

Chúng ta hoàn toàn có quyền đặt mục tiêu Việt Nam sẽ trở thành 1 trong những trung tâm công nghiệp văn hóa năng động của khu vực Đông Nam Á. Bằng chứng là năm 2023 Việt Nam là quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á có 2 thành phố gia nhập UCCN.

Từ thực tế Hà Nội, Hội An, Đà Lạt gia nhập UCCN của Việt Nam đã mở ra một hướng phát triển mới trong quá trình thực hiện chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam.

Trong quá trình này, việc củng cố và mở rộng các thành phố sáng tạo của Việt Nam gia nhập mạng lưới, cùng với việc tiếp tục xác định Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM là những trung tâm trọng điểm phát triển công nghiệp văn hóa sẽ góp phần tạo ra một hệ sinh thái công nghiệp văn hóa, giúp tăng cường sức mạnh nội tại cũng khả năng kết nối quốc tế để đáp ứng nhu cầu phát triển và hội nhập mang tính bền vững của Việt Nam. Đồng thời, giúp Việt Nam dần dần định vị là một quốc gia phát triển về công nghiệp văn hóa ở khu vực Đông Nam Á.