Ca khúc 'Freedom! '90': Cú vung tay đòi tự do của George Michael

Dù đã hơn 30 năm từ khi ra mắt công chúng, Freedom! '90 tới nay vẫn là ca khúc thức thời, không chỉ trong ngành công nghiệp âm nhạc nói chung, mà mà ở cuộc tranh đấu bản sắc của mỗi cá nhân: được thể hiện ra bên ngoài đúng như những gì ta có bên trong.

Đứng trên đỉnh cao danh vọng mà mọi người đều khao khát, George Michael đã làm 1 điều ít ai dám làm: đạp đổ tất cả. Bởi cuộc sống có ý nghĩa gì khi không được tự do là chính mình?

Khiến bản thân hạnh phúc

Nếu chưng cất văn hóa thế giới thập niên 1980 lên ngọn lửa nhỏ trong nhiều giờ, mang chất cô đọng đó trải ra ánh sáng rực rỡ, có thể hình ảnh hiện ra sẽ là George Michael đang nhảy trong video Wake Me Up Before You Go-Go của nhóm Wham! mà anh là thành viên. Mái tóc vàng lượn sóng, khuyên tai tròn, chiếc quần trắng và áo phông Choose Life trắng của anh - và không thể quên hàm răng đều, trắng hoàn hảo tới phi thực. Hoặc có thể là thế này: Vẫn là Michael nhưng với áo nỉ màu cá hồi, quần ngắn nửa trắng nửa xanh và găng tay hở ngón màu vàng. Thật sự là như vậy!

Sau đó, Michael sẽ tạo ra nhiều biểu tượng pop khác - viền xương gò má trong video Careless Whisper đầy khiêu khích, gõ chân vào máy hát tự động và lắc mông trong video Faith, viết chữ "Monogamy" bằng son lên lưng 1 người phụ nữ trong video I Want Your Sex.

Và rồi Freedom '90 xuất hiện và Michael thổi bay tất cả!

Chán ngấy với cuộc sống của 1 thần tượng đình đám, Michael trút nỗi thất vọng của mình vào Freedom! '90, gật đầu với hip hop khi lấy mẫu ca khúc kinh điển Funky Drummer của James Brown. "Là gương mặt mới toanh trong dàn các chàng trai trên MTV" - anh hát - "Nhưng hôm nay, cuộc chơi phải thay đổi/ Giờ đây tôi sẽ khiến bản thân mình hạnh phúc".

Không chỉ ca từ, Michael thể hiện đúng quan điểm qua MV Freedom! '90. Khi MV vừa ra mắt, nhiều người khá sốc khi Michael gần như không xuất hiện. Thời đó, hiếm hoi có MV mà nghệ sĩ biểu diễn vắng mặt. Với người đã tạo nhiều hình ảnh biểu tượng, say đắm lòng người như Michael, đó lại càng là điều không tưởng. Nhưng Michael đã quyết: Tập trung vào âm nhạc thay vì những hình ảnh màu mè giả tạo được hãng đĩa xây dựng.

Thay vào đó, Michael đã thuê 5 siêu mẫu hàng đầu thế giới - những người cùng xuất hiện trên bìa Vogue tháng 1/1980 là Naomi Campbell, Linda Evangelista, Tatjana Patitz, Christy Turlington và Cindy Crawford -  cùng một số người đàn ông ít nổi tiếng hơn để hát nhép phần lời.

Để ý kỹ mới thấy, trong video có 1 người đàn ông chỉ được quay từ eo trở xuống - bước đi, gãi mông trong chiếc quần đùi trắng. Đó là Michael để giễu nhại cú lắc mông trong Faith. Nhưng chưa hết, khi Michael đốt cháy theo nghĩa đen chiếc áo khoác da, máy hát tự động và cây đàn guitar mang tính biểu tượng của thời kỳ album Faith trong video Freedom! '90, đó là hồi cao chung cho quá khứ.

Thay đổi văn hóa và bản sắc

Freedom! '90 được phát hành năm 1990. Thời điểm đó, Michael đang ở trên 1 đỉnh cao sự nghiệp sau khi ra mắt album solo đầu tay vô cùng thành công là Faith (1987). Album đứng đầu ở cả BXH Album Anh lẫn Billboard 200 của Mỹ. Sự bền bỉ của nó còn thể hiện ở 51 tuần trụ trong top 10 Billboard 200, trong đó có 12 tuần đứng No.1. Faith nằm trong số những album bán chạy nhất mọi thời đại với hơn 25 triệu đĩa bán ra và giành hàng loạt giải thưởng đình đám, bao gồm Album của năm tại Grammy năm 1989. Trong danh sách 500 Album vĩ đại nhất mọi thời đại của Rolling Stone năm 2020, Faith đứng thứ 151.

Thế nhưng, trước tất cả những thành công đó, Michael lại không thấy hạnh phúc. Anh bắt đầu cảm thấy sai trái khi tô vẽ mình trở thành người trong mộng của hàng triệu cô gái tuổi teen trên thế giới - như Michael tiết lộ trong phim A Different Story. Toàn bộ thời Faith (quảng bá, MV, lưu diễn, giải thưởng) khiến anh kiệt quệ, cô độc và thất vọng, cũng như phải xa cách gia đình và bạn bè.

Thế nên, anh nói với hãng đĩa rằng không muốn tiếp tục như vậy nữa. Anh không muốn chạy theo mô-típ của MTV, tức âm nhạc không chỉ là âm nhạc mà là cả 1 gói lớn, bao gồm cả cuộc sống cá nhân. Giữa thời điểm quan trọng của sự nghiệp, Michael quyết định sẽ chơi theo cách của riêng mình.

Con đường riêng của Michael đã có tác động văn hóa vô cùng lớn. Các siêu mẫu trước đây từng xuất hiện trong các MV nhưng thường là đóng vai "bạn gái". Lần này, ngay cả những khán giả không quan tâm tới thời trang cũng đã biết tới thế giới người mẫu.

"Chúng tôi thu hút lượng khán giả lớn ở đó. Bất cứ tôi đi đâu trên thế giới, mọi người cũng nhận ra tôi nhờ video của George Michael chứ không phải từ các chiến dịch của tôi" - Evangelista nói trong phỏng vấn năm 2013.

Năm 1991, Versace đã kết thúc màn giới thiệu BST mùa Thu với 4 siêu mẫu trong video - Campbell, Evangelista, Crawford và Turlington - vừa bước xuống sàn catwalk vừa hát Freedom! '90 và Crawford đã tôn vinh đây là "khoảnh khắc siêu mẫu" của đời mình. Versace sẽ còn mô phỏng lại khoảnh khắc này vào năm 2016 và 2017.

Những nhân vật ở hậu trường cũng được hưởng lợi rất lớn. Đạo diễn video David Fincher sẽ bật lên với loạt bom tấn như Seven, Fight Club và Gone Girl. Tương tự như vậy là cơ hội sự nghiệp rộng mở với nhà thiết kế Camilla Nickerson và nhà tạo mẫu Guido Palau.

Tất nhiên, bản thân Michael đã đạt được điều mình muốn. "Mọi người đều muốn trở thành ngôi sao. Tôi cũng từng và đã làm việc chăm chỉ để đạt được điều đó. Nhưng tôi khốn khổ và không muốn như vậy nữa" - anh chia sẻ.

Bằng việc xóa sổ cái cũ, Michael đã dùng Freedom! '90 để giải phóng bản thân khỏi màu mè bên ngoài, trở thành nghệ sĩ đích thực (cũng như rời bỏ hãng đĩa Sony).

Những nghệ sĩ khác nhanh chóng noi theo gương Michael. "Nó đã thay đổi toàn bộ cách làm video: video nói lên tất cả. Thật là thiên tài. Nó là điều mang tính cách mạng" - Elton John ca ngợi Freedom! '90.

Về sau, Freedom! '90 còn hiện lên là lời giãi bày của Michael về giới tính thật của mình. "Có điều gì đó sâu thẳm trong tôi/ Tôi phải trở thành 1 người khác" - câu hát này được coi là đề cập tới giới tính của anh. "Trong công việc, tôi chưa bao giờ dè dặt khi xác định giới tính bản thân. Tôi viết về đời mình" - anh nói với CNN năm 1998. Freedom! '90 do đó cũng là thánh ca của cộng đồng LGBT.