Nhà văn Đinh Hằng: 'Xê dịch với tôi gần như một dạng triết lý'

Tạp bút Kỳ diệu Ma-rốc của Đinh Hằng - nổi tiếng từ thời còn blog Yahoo 360 - đã được đưa vào Tiếng Việt 4, tập 2, bộ Chân trời sáng tạo. Tác phẩm mở ra những không gian xa lạ, đẹp đẽ của thế giới quanh ta.

Tác phẩm, cũng như cách Đinh Hằng đi và viết đã thực sự truyền cảm hứng tới nhiều bạn trẻ, đặc biệt với những ai đam mê dịch chuyển. Báo Thể thao và Văn hóa (TTXVN) có cuộc trò chuyện với Đinh Hằng.

Đã từng trả giá vì mạo hiểm

* Từng là phóng viên, chuyên viên truyền thông, điều gì khiến chị bước ra khỏi sự ổn định để đi và viết tự do khi còn rất trẻ?

- Hơn 10 năm trước, nếu ai đó nói với tôi rằng, 10 năm sau tôi sẽ sống cuộc đời không phải sáng tới văn phòng ngồi đến tối mịt, rằng sẽ xuyên Mỹ hơn 6 tháng, sống ở Cuba 2 tháng, sẽ leo Machu Picchu, sẽ ngồi trực thăng lên đỉnh sông băng ở New Zealand và uống champagne với băng xúc lên từ chính sông băng ấy... thì tôi sẽ phá lên cười và lắc đầu, vì tin rằng chuyện đó là không thể. Lúc ấy, tôi chỉ đơn giản là một cô gái ở độ tuổi hai mươi mấy, với cuộc sống an toàn, nhưng nhạt nhẽo và tầm thường.

Nhưng mọi thứ đã bất ngờ thay đổi. Tháng 11/2011, giữa chuyến đi đến Ai Cập - Jordan, tôi vô tình bị mắc kẹt giữa những biến động tại khu vực này và quyết định hủy phần cuối chuyến du lịch, quay trở lại khu vực quảng trường Tahrir (Cairo) để viết bài. Vì ở thời điểm đó, 1 trong những mơ ước lớn nhất đời tôi là làm phóng viên chiến trường. Sự liều lĩnh đã khiến tôi phải trả giá, bị ngạt hơi cay, cổ họng tắc nghẹn, mắt đỏ quạch, kẹt trong đám đông hỗn loạn đang tháo chạy khỏi cuộc tấn công hơi cay.

Trải nghiệm đó khiến tôi, sau khi trở về Việt Nam, không thể ngủ ngon suốt 1 tuần liền. Giữa thành phố bình lặng, ký ức về tiếng nổ, tiếng hét, tiếng xe cấp cứu và tiếng hô khẩu hiệu của hàng ngàn người ngày ngày đổ xuống quảng trường Tahrir bám riết lấy tôi.

Rồi một đêm nọ, khi ngồi giữa văn phòng chuẩn bị cho bản tin sáng sớm (vào thời điểm ấy, tôi là phóng viên của một kênh truyền hình), tôi nhìn vào khoảng không trước mặt, dừng tay trên bàn phím, xong quyết định rằng mình muốn đi ra để ngắm nhìn thế giới lớn rộng này.

Có những thời điểm, khi tôi bay ngang qua những đỉnh núi tuyết phủ trắng xóa, uống ly champagne ngay trên đỉnh sông băng, ngửa mặt lên trời để ánh nắng chói lóa khuôn mặt, tôi mới nhận ra mình đang sống những ngày đẹp nhất cuộc đời. Tôi đã thoát được những suy nghĩ tủn mủn, tầm thường ngày trước.

* Là một tác giả của dòng sách du ký, chị có thể chia sẻ những "bí kíp" để giữ lửa trong việc đi và viết?

- Xê dịch với tôi gần như là một dạng triết lý. Xê dịch không chỉ trên những cung đường, mà còn trong cuộc sống, trong suy nghĩ. Xê dịch là đam mê thấm vào trong máu, những vùng đất là nơi tôi chiêm nghiệm và khám phá không chỉ thế giới bên ngoài, mà còn là thế giới bên trong chính mình.

10 năm có lẽ là một khoảng thời gian đủ dài để tôi lớn hơn chính mình ngày hôm qua. Quá trình trưởng thành đó phần lớn diễn ra trên những hành trình mà tôi đã đi ngang dọc hành tinh này.

Ghi lại những trải nghiệm, chiêm nghiệm của chính mình cũng là một cách để tôi nhìn lại quá trình trưởng thành và con đường mình đi. Nhưng quan trọng hơn cả, nó cho tôi cơ hội được chia sẻ niềm đam mê đi, truyền cảm hứng sống, tìm được sự đồng cảm trong tư duy với những người khác, những người đã theo dõi tôi trên mạng xã hội nhiều năm qua.

* Vậy viết sách du ký có cần "mẹo mực" để viết sao cho hay, lôi cuốn độc giả không?

- Tôi vẫn luôn coi mình là một tác giả "tay ngang", đi và viết bằng bản năng nhiều hơn là cố gắng rèn luyện các kỹ thuật viết. Nhưng khi tôi thực sự rung động bởi một trải nghiệm nào đó, tôi tin chắc mình cũng có thể khiến cho độc giả cảm nhận được cảm xúc vi diệu đó.

Những người đi để chạm vào linh hồn của một nơi chốn như tôi xem việc lưu giữ khoảnh khắc là thứ vô giá nhất trong một hành trình. Có người quay phim rất sống động, có người chụp ảnh rất sắc, còn tôi, chỉ muốn viết lại với những cảm xúc thật sâu. Việc tôi làm, đơn giản là để mình thật sự sống trong khoảnh khắc ấy, đắm chìm trong nó và biến mỗi nơi mỗi chốn thành một mảnh trong tâm hồn tôi.

Tôi là chân đi và nhiều người kỳ vọng từ tôi qua những cuốn sách du ký. Nhưng tôi không muốn chỉ dừng lại ở những nơi chốn trên bề mặt. Tôi muốn "lặn" sâu xuống để "chạm" vào "linh hồn" của một vùng đất và qua đó "chạm" vào "linh hồn" của những con người thuộc về vùng đất ấy và sau cùng là "chạm" vào trái tim người đọc sách của mình.

Nằm mơ cũng không nghĩ vào sách giáo khoa

* Những cuốn sách du ký của chị có thể xếp vào thể loại cận văn chương (paraliterature), nay được đưa vào sách giáo khoa. Cảm nhận của chị về điều này thế nào?

- Tuổi nghề trong làng sách của tôi mới chỉ có 7 năm, nhưng tôi đã làm blogger du lịch được hơn 10 năm rồi. Đây chính là bệ phóng rất tốt khi tôi quyết định trở thành một tác giả.

Những người theo dõi tôi trên dưới một thập niên không chỉ sẵn sàng ủng hộ những trang viết, họ còn là những người đánh giá chúng bằng những bình luận trực tiếp, đóng góp ý kiến giúp tôi chọn bìa sách, giúp tôi quảng bá sách…

Hơn hết, họ là lý do tôi vẫn kiên trì với việc chia sẻ các trang viết và cố gắng hoàn thành các bản thảo. Họ kiên nhẫn chờ đợi các tác phẩm của tôi vài năm trời. Họ luôn nói tôi là người truyền cảm hứng, nhưng tôi muốn nói rằng, họ cũng đã tiếp thêm cho tôi rất nhiều động lực để sống và đam mê cùng các trang viết của mình.

Nhưng việc các trang viết du ký của tôi được đưa vào sách giáo khoa, để dạy cho các em tiểu học, nói thật là có mơ tôi cũng không bao giờ nghĩ đến.

Với tôi, việc này còn hơn là một sự kiện. Hồi bé tôi luôn mê mẩn những đoạn văn viết giàu hình ảnh, sống động và gợi mở thế giới tưởng tượng trong sách giáo khoa. Không ngờ đến một ngày, chính những con chữ viết từ trải nghiệm ngao du của tôi lại làm được điều tương tự với các em nhỏ.

Bao nhiêu năm theo nghề viết và nghề báo, chia sẻ về du lịch hơn 10 năm, viết mấy trăm bài báo, viết luôn cả 3 cuốn sách du ký bán chạy, nhưng chắc không thể bán chạy bằng cuốn giáo khoa. (cười).

* Xin hỏi, "Kỳ diệu Ma-rốc" có phải là một hành trình ấn tượng của chị?

- Ma-rốc là 1 trong những vùng đất ấn tượng mà tôi đã từng đặt chân đến. Vùng đất xa xôi mãi tận trời Phi này có ngàn lẻ một điều ma mị, huyền bí, mà tôi tin có thể khiến bất cứ ai phải lòng cũng mê mẩn.

Những sa mạc cát bỏng rẫy, những ngày nắng chói chang và dải trời xanh ngắt này là thế giới bước ra từ những câu truyện cổ tích Ngàn lẻ một đêm mà tôi có thể hít thở, lắng nghe và thực sự sống trong nó.

Trải nghiệm băng ngang một phần rất nhỏ của sa mạc Sahara ở Ma-rốc khá siêu thực. Cả một sa mạc khổng lồ ở trước mắt, dưới chân, khắp nơi quanh tôi. Như thể cả thế giới lúc ấy không còn gì khác nữa ngoài cát cháy bỏng da và trời xanh ngắt cao vời vợi. Như thể với tay là chạm ngay tới trời, nhảy xuống là chạm ngay vào cát, với những luồng ánh sáng mặt trời nóng nảy đang nhuộm lấy cánh tay tôi.

Hành trình kéo dài gần 2 tiếng đồng hồ ngất ngưởng trên lưng lạc đà, kết thúc ngay trước lúc mặt trời kịp lặn xuống chân trời phía xa xa. Dừng chân bên một đồi cát, tôi nhảy khỏi lạc đà và vội vàng leo lên đỉnh đồi cát. Cát chảy xuống liên tiếp khiến quãng đường leo lên không ít nhọc nhằn. Khi đứng trên đỉnh đồi, phóng mắt nhìn ra phía chân trời đang nhuộm màu trời đỏ ối, tôi hít lấy một hơi sa mạc cho đầy cuống phổi, cố ngăn cơn xúc cảm mạnh đến choáng váng vừa đổ ập xuống.

Vào giờ phút ấy, tôi bỗng dưng muốn hát gì đó cho chú lạc đà cần mẫn đưa tôi qua sa mạc. Tôi cảm ơn bác quản lạc đà băng Sahara với tôi trên đôi dép nhựa và ngủ dưới trời sao lạnh lẽo. Tôi bật cười thành tiếng khi cuộc đời quá đẹp, còn tôi thì quá may mắn được tận hưởng cuộc sống này.

* Nhân đây, chị kể thêm về vài kỷ niệm ấn tượng trên các hành trình đã qua?

- Có một điều tôi không bao giờ hối hận trong đời mình, là việc tôi đã dành chừng đó năm tuổi trẻ để đi lang bạt khắp hành tinh này. Cuộc sống của tôi chuyển từ 4 bức tường văn phòng nhàm chán, thành cuộc đời thú vị, đầy ắp những trải nghiệm.

Tôi có một danh sách những điều muốn làm trước khi chết (bucket list), mà ở tuổi 36, tôi đã làm gần hết rồi, còn mong gì hơn.

Đó là tôi lái xe trong màn mưa tuyết trắng xóa, nhảy dù rơi tự do từ cửa máy bay ở độ cao 15.000 feet, lặn xuống đại dương xanh thẳm với mấy chục bạn cá mập săn mồi hung dữ, đứng trước sông băng khổng lồ đang đổ sụp từng tảng băng lạnh lẽo xuống mặt hồ rộng lớn, đi xe hơi cổ triệu đô, đi du thuyền ra giữa vịnh bơi với cá heo, leo lên miệng núi lửa còn đang hoạt động nhả khói lên trời, đi cưỡi ngựa lên đỉnh núi mùa Thu và sống cùng bộ lạc du mục cùng tuần lộc cuối cùng trên hành tinh…

Đó là tôi để lại cuộc đời an toàn nhạt nhẽo sau lưng, để dấn thân vào một cuộc sống tự do, nơi tôi có thể kể không ngừng nghỉ trong thanh âm đầy nhiệt huyết về những vùng đất xa xôi. Đó là tôi đã dám sống như những gì tôi muốn, cuộc sống ở trên đường, lang thang như gió, tò mò ngắm nhìn thế giới và trò chuyện với người lạ chưa bao giờ quen.

Đến bây giờ tôi mới nhận ra suốt hơn 10 năm qua, tôi đã đi xa đến thế nào ra khỏi vòng an toàn dưới chân, đã trở nên giàu có biết bao, khi tích cóp được một gia tài trải nghiệm, đã trở thành một con người hạnh phúc ngất trời, dù không cần đến nhà, xe hoặc tài khoản ngân hàng tiền tỷ…

Những tháng ngày tuổi trẻ đó, tôi chỉ có một đôi chân với chiếc đầu gối đứt dây chằng đã không bỏ cuộc trên bao cung đường khó khăn. Với đôi mắt mê mải ngắm nhìn những điều kỳ diệu, đẹp đẽ của thế gian. Với một tuổi trẻ liều lĩnh, dám đánh đổi để sống cuộc đời lang bạt, tự do.

Thỉnh thoảng tôi như lại thấy mình là cô gái 23 tuổi ngày ấy, lần đầu xách chiếc ba lô hăm hở lên đường, lần đầu biết thế nào là nhỏ bé giữa thế giới rộng lớn. Và cũng lần đầu biết rằng cuộc sống của mình rồi sẽ phải rực rỡ hơn là quay cuồng trong vòng lặp của kiếp người: tồn tại mỗi ngày cho đến lúc chết.

* Cảm ơn chị đã chia sẻ.

(Còn tiếp)