Khám phá nghệ thuật lưu giữ hồn phách nền văn minh Zapotec

Phóng viên TTXVN tại Mexico City đưa tin, trải qua gần 30 năm hoạt động, xưởng sản xuất Jacobo & María Ángeles là một trong những địa điểm nổi tiếng tại bang miền Nam Oaxaca Mexico với nghệ thuật điêu khắc gỗ Alebrijes lưu giữ các giá trị văn hóa hàng ngàn năm lịch sử của nền văn minh Zapotec. 

Alebrijes xuất hiện lần đầu năm 1936 do nghệ nhân Pedro Linares làm ra, lấy cảm hứng từ trong giấc mơ của mình. Khi tỉnh dậy, ông bắt đầu làm lại hình ảnh con vật mà mình đã thấy trong mơ bằng giấy bồi, bìa cứng và gọi chúng là Alebrijes. 

Các sản phẩm Alebrijes được điêu khắc từ gỗ Copal - một loại cây đặc hữu mọc ở khu vực bang Oaxaca và một số bang lân cận. Mặc dù Alebrijes có nguồn gốc ở Thành phố Mexico, nhưng các nghệ nhân từ các vùng khác nhau Mexico đã sớm tạo ra phiên bản của riêng họ. 

Trong cuộc phỏng vấn với phóng viên TTXVN tại Mexico, chủ thương hiệu Jacobo & María Ángeles, ông Jacobo Ángeles cho biết doanh nghiệp của ông đã kết hợp nghề thủ công chạm khắc bằng gỗ truyền thống của khu vực với ý tưởng của nghệ nhân Pedro Linares. 

Các Alebrijes mang hình dáng của nhiều con vật có thật hoặc tưởng tượng khác nhau trên cùng một tác phẩm. Chúng được lấy cảm hứng từ niềm tin, tín ngưỡng của tộc người Zapotec ở đây từ ngàn năm trước, cũng như từ ý tưởng về Nahual- những sinh vật siêu nhiên mang hình dạng động vật hay đại diện cho bản thể động vật của con người.

Quá trình sản xuất Alebrijes từ điêu khắc đến trang trí tô màu đòi hỏi thời gian và được làm thủ công bởi những người thợ có tay nghề cao. Sau khi hoàn thành công đoạn điêu khắc, bán thành phẩm cần được phơi khô vài tháng trước khi chuyển sang công đoạn hoàn thiện và tô màu trang trí. Toàn bộ màu trang trí có nguồn gốc từ thiên nhiên, không gây hại đến môi trường cũng như ảnh hưởng đến người sử dụng. Mỗi màu đều có một ý nghĩa. Màu xanh lá cây tượng trưng cho sự đồng cảm và gắn liền với thiên nhiên, trong khi màu nâu tượng trưng cho trái đất và động vật. Màu hồng gắn liền với tình yêu, tông màu vàng thể hiện niềm vui và cuối cùng, màu cam giải phóng những cảm xúc tiêu cực. Mỗi Alebrijes là duy nhất, không có mô hình nào giống nhau hoàn toàn.

Bên cạnh các sản phẩm truyền thống, thời gian gần đây nhiều xưởng ở thị trấn San Martín Tilcajete bang Oaxaca cũng nhận làm tượng theo phong cách Alebrijes từ khách hàng trong và ngoài nước. Mặt hàng thủ công này của Mexico rất được ưa chuộng ở nhiều quốc gia như Mỹ, Canada, Liên minh Châu Âu hay trong các bộ sưu tập nghệ thuật nổi tiếng.

Alebrijes đã trở thành một trong những sản phẩm thủ công truyền thống không thể thiếu trong trí tưởng tượng văn hóa và nghệ thuật của Mexico. Nhằm bảo tồn và phát huy nghề truyền thống, chính quyền bang Oaxaca hiện phối hợp cùng các xưởng sản xuất Alebrijes mở các lớp đào tạo cho các thế hệ sau, góp phần tạo việc làm ổn định cho người dân địa phương.