Lễ hội Đền Và thị xã Sơn Tây - nơi hội tụ tinh hoa văn hóa xứ Đoài

Sơn Tây – mảnh đất "địa linh nhân kiệt" có bề dày truyền thống văn hóa, lịch sử với nhiều lễ hội phong phú, độc đáo diễn ra trên địa bàn thị xã.

Tiêu biểu trong những lễ hội ở Sơn Tây phải kể đến hội đền Và, lễ hội lớn nhất của xứ Đoài xưa, với những nghi thức dân gian cổ, độc đáo. Xuân thu nhị kỳ, vào dịp tháng giêng và tháng chín hàng năm, Đền Và tổ chức lễ hội đón tiếp những người con quê hương và du khách thập phương về dâng hương để tỏ lòng tri ân Đức Thánh Tản. Lại định kỳ ba năm một lần, vào các năm: Tí, Ngọ, Mão, Dậu, chính quyền địa phương và dân làng lại tổ chức hội lớn với sự tham gia của 8 làng cùng thờ Đức Thánh Tản tham gia gồm: Vân Gia, Cầu Trì, Nghĩa Phủ, Mai Trai, Ái Mỗ - thuộc phường Trung Hưng, các làng Phù Sa - phường Viên Sơn, Phú Nhi - phường Phú Thịnh và làng Duy Bình thuộc xã Vĩnh Ninh, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Tâm điểm của lễ hội là lễ rước long ngai bài vị Tam vị Đức Thánh Tản qua sông Hồng sang đền Ngự Dội là nơi theo truyền thuyết Thánh Tản Viên đã tắm để tế lễ diễn lại sự tích này rồi quay trở lại đền Và. Chính vì vậy, dân gian vẫn tương truyền câu ca: "Dù ai đi lễ trăm miền, không bằng cầu lễ tháng giêng Đền Và…". Với những giá trị văn hóa lịch sử quý giá, ngày 19/1/2016, Lễ hội Đền Và đã vinh dự được Nhà nước công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.

Năm nay, đền Và tổ chức lễ hội thường niên, không vào kì chính hội. Tuy nhiên, từ đầu Tết Nguyên đán 2024 đến nay, lượng du khách khắp nơi đổ về đền Và đi lễ tương đối đông. Để lễ hội diễn ra an toàn, đúng quy định, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của các tầng lớp nhân dân, Đảng ủy – UBND phường Trung Hưng và đã tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo quản lý và tổ chức lễ hội; thành lập Ban Tổ chức lễ hội Đền Và, xây dựng kịch bản, nội dung, chương trình cụ thể bảo đảm hài hòa cả phần lễ và phần hội; chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nghiêm túc thực hiện nếp sống văn minh khi tổ chức và tham gia các hoạt động lễ hội; bảo tồn và phát huy giá trị giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của lễ hội Đền Và.

Theo đó lễ hội Đền Và xuân Giáp Thìn diễn ra từ ngày 23/2 đến ngày 26/2/2024 (tức từ ngày 14 tháng giêng đến ngày 17 tháng giêng âm lịch).

PHẦN LỄ:

- Hồi 14h 00 phút ngày 23/2 (tức ngày 14 tháng giêng), nhà Đền làm lễ phong triều.

- Hồi 9h 00 phút ngày 24/2 (tức ngày 15 tháng giêng), khai mạc lễ hội và Tế chính

- Hồi 9h00 phút ngày 25/2( tức 16 tháng giêng) Tế tại đền Và

- Hồi 9h00 phút ngày 26/2 (tức ngày 17 tháng giêng) Tế tạ, kết thúc lễ hội.

PHẦN HỘI:

Từ chiều 14 tháng giêng đến ngày 17 tháng giêng: Tổ chức các trò chơi dân gian truyền thống tại khu vực bãi đỗ xe tạm Đền Và gồm cờ tướng, đập niêu, nấu cơm thi, nhảy bao bố, kéo co....