Vĩnh biệt Jane Birkin - 'Biểu tượng nước Pháp'

Jane Birkin, người giúp định hình nét đẹp quyến rũ và sang trọng của phụ nữ thập niên 1970 với tư cách là minh tinh trong những bộ phim châu Âu đầy nghệ thuật và khiêu khích, vừa qua đời vào Chủ nhật, 16/7, tại Paris.

Sinh thời, bà còn rất nổi tiếng trong mối quan hệ - cả về mặt lãng mạn và nghệ thuật - với nhạc sĩ thiên tài người Pháp Serge Gainsbourg.

Nàng thơ mỹ miều

Sự ra đi của nữ diễn viên người Anh này được xác nhận bởi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người gọi bà là "một biểu tượng của nước Pháp" trong lời chia buồn trên Twitter. Các phương tiện truyền thông của Pháp cũng đồng loạt đưa tin bà qua đời ở nhà riêng, nhưng chưa lập tức xác định được nguyên nhân.

Là con của một nữ diễn viên nổi tiếng cùng một sĩ quan hải quân Anh, Birkin trong cuộc đời đã nhiều lần được số phận ban tặng sự may mắn và hạnh phúc.

Tương truyền, trong một lần ngồi trên máy bay vào năm 1984, khi chiếc túi nhựa đựng đồ của bà bị rách, Birkin đã lớn tiếng than phiền rằng hãng Hermès sao không làm một chiếc túi có thể đựng được mọi thứ đồ của mình. Người đàn ông ngồi kế bên bà tình cờ lại là Jean-Louis Dumas, khi đó là nhà thiết kế trưởng của Hermès (và sau đó là giám đốc điều hành hãng). Công ty ngay năm đó đã tung ra dòng túi Birkin - với kích thước lớn đúng như người đẹp mong muốn.

Những chiếc túi Birkin tiêu chuẩn hiện bán với giá khoảng 10 nghìn USD (khoảng 240 triệu đồng) và không dễ để mua - do quy trình sản xuất phức tạp và nguồn cung cấp hạn chế có chủ ý cho các cửa hàng. Chúng đã mang lại tính độc quyền cho dòng túi này.

Mối quan hệ của Birkin với nhạc sĩ - diễn viên Gainsbourg cũng bắt đầu một cách rất tình cờ vào năm 1968. Mới ngoài đôi mươi, cuộc hôn nhân đầu vừa đổ vỡ, dù chưa hề nổi tiếng với tư cách diễn viên và không nói được một từ tiếng Pháp nào, bà vẫn xoay xở để được chọn đóng trong một bộ phim Pháp, Slogan, cùng Gainsbourg.

Cả 2 phải lòng nhau nhưng Birkin không thấy có cách nào để ở lại Pháp lâu dài. Sau đó, trong một đêm đi ăn khuya, bà có cơ hội gặp đạo diễn người Pháp Jacques Deray, được mời đóng phim của ông, ở lại đất nước này và củng cố mối quan hệ với Gainsbourg.

Bà sống ở Pháp cho tới cuối đời và mối quan hệ của bà với Gainsbourg - cũng như âm nhạc của ông - cũng bền chặt không kém. Tác phẩm đáng chú ý nhất trong sự hợp tác và chuyện tình của họ là hit năm 1969 của Gainsbourg, Je T'aime… Moi Non Plus. Trong ca khúc - một bản song ca - Gainsbourg nói về tình dục bằng chất giọng trầm thấp còn Birkin thú nhận tình yêu của mình bằng những tiếng thì thầm và rên rỉ cùng những đoạn cao vút ngây thơ. Nó bị Vatican lên án và bị cấm ở một số nước nhưng bán được hàng triệu bản.

Gần 50 năm sau, vào năm 2018, Birkin vẫn hát nhạc của Gainsbourg, khi đang có chuyến lưu diễn thế giới với các phiên bản dàn nhạc nhạc của ông. "Nếu tôi hát ở Argentina trong 2 tuần nữa" - bà nói với Guardian - "thì đó là bởi Je T'aime… Moi Non Plus".

Người Anh đậm chất Paris nhất

Jane Mallory Birkin sinh năm 1946 tại London, là con của Judy Campbell (nữ diễn viên nổi tiếng khi biểu diễn cho quân đội Anh cùng Noel Coward trong Thế chiến II) và trung úy Hải quân Hoàng gia Anh David Birkin.

Năm 2021, những kỳ tích của bố cô trong Thế chiến II đã được kể lại trong A Dangerous Enterprise, một cuốn sách của cựu sĩ quan quân đội Anh Tim Spicer. Nhiệm vụ của David Birkin bao gồm điều hướng các con thuyền vào những đêm không trăng, băng qua eo biển Manche để chở về nước an toàn các điệp viên của Đồng minh, các phi công mắc kẹt và các tù nhân chiến tranh bỏ trốn mà họ tìm được ở Pháp.

Birkin năm 18 tuổi kết hôn với nhà soạn nhạc người Anh John Barry, người đứng sau giai điệu đặc trưng của các bộ phim James Bond. Họ có chung với nhau 1 cô con gái, Kate. Ở tuổi 20, Birkin xuất hiện trong bộ phim đình đám năm 1966 của Michalangelo Antonioni, Blow Up, câu chuyện về một nhiếp ảnh gia thời trang người Anh. Trong phim, cô vào vai một người mẫu vô danh và thu hút sự chú ý với cảnh khỏa thân táo bạo.

"Nếu chuyện với John Barry suôn sẻ, tôi sẽ không bao giờ tò mò về chuyện ở những nơi khác" - Birkin nói với Guardian năm 2017 - "Tôi sẽ chỉ tiếp tục là vợ của ông ấy. Tôi sẽ rất hạnh phúc. Nhưng vì ông ấy đi lại với người khác, bỏ tôi lại với Kate, tôi phải nhanh chóng tìm việc".

Chính điều này đã dẫn bà tới chuyện đi thử vai phim Slogan. Còn bộ phim giữ chân bà ở Pháp là La Piscine, đóng cùng Alain Delon và Romy Schneider. Là bộ phim ngập trong tình dục và ghen tuông với nhiều cảnh ăn mặc hở hang, phim chứng tỏ là màn giới thiệu hiệu quả mỹ nhân chân dài Birkin.

Chuyện tình lãng mạn của bà với Gainsbourg làm say đắm công chúng Pháp. Birkin khi đó là cô gái ngoại quốc với đôi mắt nai, Gaisbourg tuy già nhưng tràn trề cảm hứng nghệ thuật. Mối quan hệ của họ kéo dài hơn một thập kỷ, kết thúc khi Birkin rời bỏ Gainsbourg để tới với nhà làm phim người Pháp Jacques Doillon. Gainsbourg qua đời năm 1991, thọ 62 tuổi.

Dù Birkin sau này tự ti về vai trò nàng thơ của Gainsbourg, bà vẫn là "người giữ ngọn lửa của Gainsbourg", như tờ The New York Times gọi bà vào năm 2018. Bà liên kết âm nhạc của ông với tác phẩm của những nhà soạn nhạc cổ điển như Chopin và Brahms. "Tôi nghĩ rằng ông có lẽ là người viết hiện đại nhất của Pháp" - bà nói.

Birkin phát hành Oh! Pardon Tu Dormais…, album đầu tiên bà viết các ca khúc bằng tiếng Anh, vào năm 2021. "Đây là chuyến du hành đầy cảm xúc của một nghệ sĩ chưa bao giờ đưa âm nhạc của bà ra ngoài nước Pháp" -Pitchfork bình luận về album.

Birkin cũng tiếp tục diễn xuất, bao gồm các phim của Agnès Varda và các vở kịch của Patrice Chéreau. Bà cũng nổi tiếng ở Pháp với tư cách nhà hoạt động vì nữ quyền và LGBTQ cũng như vì giọng Anh khi nói tiếng Pháp của bà, điều mà công chúng Pháp rất yêu thích.

"Người Anh đậm chất Paris nhất đã rời bỏ chúng ta" - thị trưởng Paris, Anne Hidalgo, viết trên Twitter - "Chúng tôi sẽ không bao giờ quên các ca khúc, nụ cười và chất giọng có một không hai của bà".