Ngẫm ngợi cuối tuần: Khát vọng tiền

Hôm trước, tôi gọi thợ về nhà làm mấy cái khung tranh. Thằng bé giúp việc cũng theo đàn anh của nó đến làm. Gọi là thằng bé nhưng nó cao 1m84, nặng trên 80 kí, to như hộ pháp. Tôi hỏi, tuổi bao nhiêu? Nó bảo, cháu tuổi Mậu Dần, sinh năm 1998. Hỏi học, nó bảo hồi còn phổ thông, thích chơi game, nên chọn công nghệ thông tin. Vào đại học 3 năm rồi bỏ.

- Phí quá, thế không theo được à, ngành học tiên tiến của thời đại đấy! - tôi xuýt xoa.

- Không phải cháu không theo được, cháu không dốt, nhưng cháu không thích.

- Thế bây giờ làm gì?

- À, cháu chưa tính - nó ấp úng bỏ ngỏ câu trả lời, nhưng lại chêm vào một câu - lúc ngủ thì thôi chứ thức dậy là cháu nghĩ đến tiền.

Khung tranh thiếu mấy tấm ốp, tôi gọi cho chủ tiệm bảo ship đến ngay cho thợ làm. Tôi lại bảo: thôi, trong khi chờ, hai đứa ra ăn cơm gà Hội An với bác. Cũng trưa rồi. Bác mời.

Hai đứa chẳng nề hà, đi ngay. Ăn xong về, chưa kịp uống nước, anh thợ bảo nó: chờ ship đến bao giờ, thôi anh chỉ đường, mày về chở luôn ra. Được tiền ship lại nhanh việc.

Nó nói luôn, có tiền là làm thôi. Và nó đội mũ ra xe. Trời rét ngằn ngặt, gió táp như xoa nước đá lên mặt mà nó chẳng xá gì. Lại nhớ câu nó vừa nói "Lúc nào cháu cũng nghĩ đến tiền bác ạ, trừ lúc ngủ. Chỉ cần tiền thôi. Ra đường túi không có tiền thấy yếu hẳn".

Tôi hiểu rồi, bệnh sĩ trong thằng bé rất nặng. Vừa nứt mắt ra đã thế rồi, nhưng lại chẳng biết cái thực lực của mình có gì.

Chờ nó chở mấy tấm ốp về, tôi đùa: Tuổi Mậu Dần sau này mày làm to đấy. Cái tuổi ấy, mày chẳng biết sợ ai, chẳng ai làm gì được mày. Tuổi có can Mậu chỉ quen sai khiến người khác!

Nghe thế, nó mỉm cười chịu trận, và gương mặt lóe tí lạc quan.

Lát sau tôi bảo: cháu năm nay 26, đủ tuổi tính việc lớn rồi. Bác 21 tuổi mới rời cái cày con trâu, 24 tuổi mới có cái bằng trung cấp. Cháu đã năm thứ 3 đại học lại bỏ lêu têu. Phí quá. Thời bác, chỉ hiểu học cái nghề mình thích, đã nghĩ nghề nào nhiều tiền, ít tiền đâu. Nghề công nghệ thông tin bây giờ là nghề tiên tiến của thời đại, cháu quay lại học đi.

Nó ậm ờ, cháu chưa tính, chưa biết thế nào.

Tôi cứ văng vẳng trong đầu câu của thằng bé: "ngủ thì thôi, chứ thức là lúc nào cũng nghĩ đến tiền"! Nghĩ đến tiền mà lại không chịu lo học. Theo đàn anh bưng bê để có những đồng tiền vặt, chả nhẽ ước mơ nó nhỏ bé đến thế sao?!

Tôi định bảo nó: Nghĩ đến tiền thì tiền không đến đâu cháu. Phải nghĩ đến việc làm, có trí tuệ thì tiền nó hiện về. Nghề vẽ của bác nếu cầm bút nghĩ đến tiền thì chẳng vẽ được cái gì ra hồn, và cũng "phèo" thôi cháu.

Nhưng tôi biết nói thế nó không hiểu. Khát vọng tìm hiểu khám phá cuộc đời sẽ cho ta nhiều thứ, còn khát vọng tiền mà lêu bêu thì tiền nó xa lánh. Đời tôi những lúc "lên bờ xuống ruộng" mới hiểu ra rằng, hoài bão ước mơ và trau dồi kiến thức chính là cái gốc cho thành công. Tiền là đấy. Khát vọng tiền chính là khát vọng có tri thức để làm việc. Bao giờ nó hiểu được điều đó?