Cuộc đời sau ống kính: Từ Trà Cổ rừng dương…

Đây là hai bức ảnh được chụp cách nhau gần 25 năm, ở cùng một địa điểm nổi tiếng, đó là mũi Sa Vĩ, thuộc phường Trà Cổ, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh.

24 năm trước, mùa thu năm 1999, tôi chạy xe máy tới Trà Cổ. Điểm bắt đầu nét bút hình chữ S vẽ bản đồ Việt Nam khi ấy còn rất hoang sơ. Cuối con đường ra mũi Sa Vĩ, một bức phù điêu mới dựng, đắp hai câu thơ "…Từ Trà Cổ rừng dương/ Đến Cà Mau rừng đước…". Thực ra, đó là một câu trong bài thơ Vui thế hôm nay của Tố Hữu, nhưng đã được "xuống dòng" và thêm các dấu 3 chấm một cách rất tinh tế và có chủ ý, để người đọc có thể liên tưởng mà không cần thêm lời giới thiệu nào, ngoài tên nhà thơ và dòng địa chỉ: "Mũi Sa Vĩ, Trà Cổ Móng Cái, địa đầu Tổ quốc". 

Đáng chú ý, bức phù điêu khá đơn giản, đúc bằng bê tông, cao chỉ khoảng hơn 4 mét và đứng ngay bên vệ đường một cách giản dị. Tuy nhiên, tôi đã rất ấn tượng khi hai dòng thơ dù được đắp bằng xi măng nhưng nhưng đã được những người thực hiện (có thể chỉ là thợ nề) thể hiện một cách tuyệt vời bằng font chữ Times New Roman in nghiêng.

Trở lại Sa Vĩ năm nay, sau gần 1/4 thế kỷ, tôi thấy nơi này đã đổi khác rất nhiều. Bên cạnh con đường đã mở là các khu đón tiếp, khu tham quan, tất cả đều to lớn, khang trang. Nhưng bức phù điêu năm nào vẫn còn nguyên dù đã ở cách khá xa tim đường. Rất nhiều người vẫn thích thú chụp ảnh "check-in" với một biểu tượng có lẽ đã đi vào tâm trí của rất nhiều người, bằng sự dung dị nhưng tinh tế, thay vì sự hoành tráng, phô phang.

Thật đáng khen khi chính quyền địa phương đã không "có mới nới cũ" khi giữ nguyên và còn mở rộng mặt bằng và sơn phết làm đẹp thêm cho biểu tượng một thời của mũi Sa Vĩ. Dù không có nhiều giá trị về kiến trúc, xây dựng, nhưng bức phù điêu này về sau có thể trở thành một "di tích", nhờ những điều thiêng liêng nó để lại trong lòng người. Cái bình thường của ngày hôm nay có thể trở thành quý giá của ngày mai, điều này có thể đúng trong nhiều trường hợp khác, không chỉ là các công trình xây dựng, kiến trúc…