Cục Khí tượng thủy văn đón nhận Huân chương Lao động Hạng Nhất

Ngày 3/10/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 41 đưa Sở Thiên văn và Đài Thiên văn Phủ Liễn về trực thuộc Bộ Giao thông Công chính. Đây được coi là cột mốc lịch sử đặt nền móng cho ngành Khí tượng Thủy văn (KTTV) Việt Nam.

Trải qua nhiều giai đoạn, với các lần kiện toàn, sáp nhập và đổi tên, đến nay Cục Khí tượng Thủy văn là đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, quản lý 13 đơn vị thành viên cùng hơn 2.600 cán bộ, công chức, viên chức làm việc trên khắp mọi miền Tổ quốc.

Trong suốt chặng đường 80 năm, ngành KTTV đã đồng hành cùng đất nước vượt qua nhiều thời khắc khó khăn, từ chiến tranh đến thời kỳ tái thiết và hội nhập quốc tế. Năm 1975, Việt Nam chính thức gia nhập Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), mở ra cơ hội hợp tác và khẳng định vị thế quốc tế.

Đặc biệt, năm 1995 và năm 2020, ngành vinh dự được trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh, phần thưởng cao quý ghi nhận những đóng góp to lớn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Năm 2002, ngành được tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất....

Trong giai đoạn 2021 - 2025, Cục Khí tượng Thủy văn đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng công tác dự báo, cảnh báo và khẳng định vai trò tuyến đầu trong phòng, chống thiên tai.

Mạng lưới quan trắc được đầu tư mạnh mẽ, nâng tổng số trạm KTTV quốc gia lên hơn 2.800 trạm, tăng 44% so với giai đoạn trước. Tỷ lệ tự động hóa ngày càng cao, với khí tượng đạt 65%, mưa và giông sét 100%, thủy văn 69% và hải văn 74%. Hệ thống radar thời tiết hiện đại đã bao phủ gần như toàn quốc, tạo cơ sở dữ liệu phong phú, chính xác phục vụ dự báo…

Các ứng dụng công nghệ mới trong dự báo KTTV đã góp phần nâng thời gian dự báo bão, áp thấp nhiệt đới từ 24 giờ lên 36 giờ; đối với nhiều cơn bão có quỹ đạo ổn định đã dự báo trước từ 60 - 72 giờ, cảnh báo trước 48 - 72h các đợt không khí lạnh gây rét đậm, rét hại.

Nhờ sự đổi mới mạnh mẽ, công tác dự báo, cảnh báo thiên tai ngày càng hiệu quả, góp phần giảm thiểu thiệt hại đáng kể về người và tài sản.

Năm 2021, nhờ công tác dự báo sớm, kịp thời của Ngành đã giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo Quốc gia về Phòng, chống thiên tai, các cơ quan Trung ương và địa phương chỉ đạo quyết liệt, hiệu quả từ sớm nên đã giảm thiểu được nhiều thiệt hại, thiệt hại về người giảm 54%, thiệt hại về tài sản giảm 78% so với trung bình 10 năm vừa qua.

Hay cơn bão Noru (Cơn bão số 4) năm 2022 đã được ngành KTTV dự báo, cảnh báo sớm tác động của siêu bão Norumạnh nhất trong vòng 20 năm qua trên Biển Đông, góp phần giảm thiểu thiệt hại thấp nhất về người và tài sản cho cộng đồng và mưa lớn cực đoan đe dọa sự phát triển bền vững các đô thị Việt Nam;

Năm 2024, cơn Bão số 3 (có tên quốc tế là YAGI) với cường độ mạnh, diễn biến nhanh, phức tạp, bất thường với hàng loạt trị số cực đoan đã vượt xa mọi kịch bản dự báo thông thường của các quốc gia trong khu vực (Bão đổ bộ vào khu vực Quảng Ninh-Hải Phòng với gió mạnh cấp 10-12, giật cấp 13-15, riêng trạm Bãi Cháy ở độ cao 34m quan trắc được gió mạnh cấp 14, giật cấp 17. Đây là cơn bão được đánh giá là mạnh nhất trong vòng 30 năm gần đây) nhưng đã được dự báo, cảnh bảo sớm và kịp thời, đã giúp các địa phương và người dân chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại ở mức tối đa có thể…

Độ tin cậy của bản tin dự báo, cảnh báo KTTV ngày càng được nâng cao, dự báo một số loại hình thiên tai có độ tin cậy tới 70-90%, thuộc nhóm các nước dẫn đầu Đông Nam Á và dần tiếp cận trình độ các nước tiên tiến ở Châu Á. Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) đã chọn Cơ quan KTTV Việt Nam là Trung tâm dự báo hỗ trợ về các loại hình thời tiết nguy hiểm và Trung tâm hỗ trợ cảnh báo lũ quét cho khu vực ASEAN.

Với những thành tích xuất sắc, Cục Khí tượng Thủy văn vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động Hạng Nhất - phần thưởng cao quý ghi nhận sự đóng góp to lớn của tập thể ngành trong 80 năm qua.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu ngày càng phức tạp, thiên tai cực đoan gia tăng, ngành KTTV tiếp tục đặt mục tiêu hiện đại hóa, ứng dụng mạnh mẽ khoa học - công nghệ, mở rộng hợp tác quốc tế, xây dựng hệ thống dự báo ngày càng chi tiết, chính xác và kịp thời. Mục tiêu xuyên suốt là phục vụ hiệu quả công tác phòng chống thiên tai, bảo vệ cuộc sống nhân dân và đóng góp tích cực cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Huân chương Lao động hạng Nhất không chỉ ghi nhận Cục KTTV đã có nhiều đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bảo đảm an sinh xã hội, từ thiện nhân đạo, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật mà còn là niềm tự hào, động lực để đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành Khí tượng Thủy văn tiếp tục cống hiến, giữ vững vai trò tuyến đầu trong sự nghiệp bảo vệ cuộc sống bình yên của nhân dân.