Cuộc sống 'xóm Việt kiều' trên hồ Trị An

Đều đặn từ tối đến rạng sáng, ông Lê Văn Sanh, 46 tuổi cùng anh trai và hai con gái kéo lưới trên hồ Trị An. Nghề chài lưới là nguồn sống chính của gia đình 9 người, vì vậy người lớn hay trẻ nhỏ, trai gái đều phải ra hồ mưu sinh. Ba cô con gái của ông Sanh đã lấy chồng nên hai con gái kế 12 và 13 tuổi phải theo cha đi đánh cá.

Gia đình ông Sanh là một trong 155 hộ dân - phần lớn là Việt kiều từ Campuchia đang sinh sống trên hồ thủy điện ở khu vực Suối Co, xã Phú Ngọc, huyện Định Quán, nay là xã Định Quán, tỉnh Đồng Nai.

Sau khi đánh bắt, ông Sanh và những hộ dân khác mang cá ra bán ngay giữa hồ. Từng rổ cá tươi, đủ loại như cá cơm, cá tra, lóc, mè... được chuyển sang xuồng lớn của thương lái chờ sẵn để cân và phân loại.

Trung bình, một ghe chài kiếm khoảng 300.000-500.000 đồng/ngày. Với những gia đình đông con, nhiều miệng ăn, đây là khoản thu nhập vừa đủ trang trải sinh hoạt.

Kế bên, gia đình bà Hai Mười (44 tuổi) có 14 người con nhưng 6 đã mất vì bệnh. Hiện 10 người phải chen chúc trong nhà bè chừng 20 m2. Mỗi lần trong nhà có người bệnh, bà lại vất vả vì không đủ chi phí. Tiền bán cá không đủ ăn nay bà còn gánh thêm chi phí thuốc men.

May mắn hơn nhiều hộ khác, gia đình bà đã có giấy tờ tùy thân. “Tôi chỉ mong việc đánh bắt ổn định, con cái không đau ốm để dành dụm được ít tiền đưa cả nhà lên bờ, cho tụi nhỏ được ăn học”, bà bộc bạch.

Hầu hết trẻ em ở “xóm Việt kiều” chỉ học đến lớp 5 rồi nghỉ vì nhà đông con, kinh tế khó khăn hoặc không có giấy tờ để tiếp tục học.

Lữ Thị Tú, 17 tuổi (giữa), con gái bà Mười, hiện là lao động chính nuôi các em. Lê Thị Hương, 12 tuổi (góc trái), con anh Sanh, do gia đình khó khăn và chưa có giấy tờ tùy thân nên không thể đến trường, phải ở nhà phụ kéo lưới. Em Hồ Yến Nhi, 12 tuổi (phải), đã nghỉ học nhưng vẫn mong một ngày được trở lại lớp.

Sau buổi làm việc, ông Phường, chồng bà Thanh tranh thủ ăn cơm cùng con và cháu. Trong mâm cơm chỉ có cá, vợ chồng ông thường dành một chén cơm và ly nước cho người con đã khuất.

Hồ là nơi tắm giặt, sinh hoạt... của cả trẻ nhỏ lẫn người lớn trong xóm.

Riêng nước uống và nấu ăn, người dân phải mua nước lọc từ đất liền. Một số hộ tận dụng nước mưa, nhưng “lâu lâu mới có” nên nguồn nước này không đáng kể.

Mỗi khi có tiệc, người dân trong xóm phải kéo bè vào bờ, dựng rạp để làm lễ. Đám cưới của anh Văn Quân, được tổ chức gọn nhẹ với khoảng 30 người trong xóm. Sau lễ, nhà trai và gái lại kéo bè trở về chỗ cũ.

Nhiều người dân trong xóm cho biết mong được hỗ trợ lên bờ để xây nhà ổn định cuộc sống, con cái đi học cho tiện.

Buổi tối, những căn nhà bè le lói ánh đèn từ bình sạc và tấm pin năng lượng mặt trời. Trong nhà chủ yếu là phụ nữ và trẻ nhỏ, còn đàn ông tiếp tục ra hồ thả lưới mưu sinh.

Hồ thủy điện Trị An rộng 323 km2, dung tích 2,7 tỷ m³, nằm trên bốn huyện cũ của Đồng Nai. Công trình ngoài phát điện còn điều tiết nước cho hạ du và cung cấp nguồn thô cho các nhà máy nước phục vụ khoảng 12 triệu dân Đồng Nai và TP HCM.