Đề xuất bác sĩ trẻ về tuyến xã là nghĩa vụ bắt buộc

Cần cơ chế đặc thù đột phá để nâng cao chất lượng nhân lực cơ sở

Thảo luận tại tổ về Nghị quyết cơ chế đặc thù cho ngành y tế ngày 17/11, nhiều đại biểu Quốc hội nhấn mạnh rằng muốn củng cố y tế cơ sở thì phải bắt đầu từ nhân lực.

Tuy nhiên, với mô hình đào tạo và cơ chế phát triển nghề nghiệp hiện nay, việc thu hút bác sĩ trẻ về tuyến xã gần như không khả thi nếu không có đột phá mạnh mẽ.

Đại biểu Nguyễn Minh Đức (đoàn TPHCM) cho rằng, đã đến lúc ngành y phải có một cơ chế đủ mạnh và thực sự đặc thù để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực một cách toàn diện.

Ông Đức phân tích, Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị đã xác định nghề y là nghề đặc biệt, yêu cầu đào tạo - sử dụng - đãi ngộ đặc biệt. Hiện khi tuyển dụng, bác sĩ, dược sĩ, bác sĩ y học dự phòng đã được xếp lương từ bậc 2, tuy nhiên nếu không có cơ chế đặc thù đủ rõ ràng thì "không thể thu hút và giữ chân nhân lực y tế, nhất là ở vùng khó khăn".

Theo ông, mấu chốt nằm ở con đường phát triển nghề nghiệp của bác sĩ. Hầu hết tiêu chí nâng ngạch, thăng tiến, nghiên cứu khoa học đều gắn với môi trường bệnh viện tuyến trên, trong khi tuyến xã gần như không có điều kiện thực hành chuyên sâu hay nghiên cứu để tích lũy kinh nghiệm. Điều này khiến bác sĩ trẻ không thấy tương lai tại cơ sở.

"Tôi cho rằng ngành y tế cần nghiên cứu kỹ để có cơ chế đặc thù thực sự với vấn đề này. Ví dụ như tất cả nhân lực y tế sau khi tốt nghiệp, đã được công nhận trình độ, phải về địa phương cống hiến, coi đây là nhiệm vụ, trách nhiệm, gần giống như mô hình công an chính quy về xã, luân chuyển mang tính mệnh lệnh", ông Đức đề xuất.

Đi kèm theo đó, đại biểu cho rằng cơ chế đãi ngộ phải được đảm bảo: "Nguồn lực ngân sách để thực hiện cho nhiệm vụ này phải được nêu cụ thể, rõ ràng. Chỉ khi đó mới có thể đạt mục tiêu mỗi xã có 4-5 bác sĩ vào năm 2027 theo Nghị quyết 72". 

Đồng quan điểm, bác sĩ Dương Tấn Quân, đại biểu TPHCM, cho rằng so với mục tiêu Bộ Y tế đặt ra về mô hình, chức năng, nhiệm vụ của trạm y tế cấp xã mới, nguồn nhân lực hiện nay chưa đảm bảo. 

"Việc này cần có lộ trình và chiến lược dài hơi, không thể ngày một, ngày hai mà làm được. Bộ Y tế cần xây dựng một cơ chế đào tạo, đãi ngộ đặc thù với nhóm nhân viên y tế về cơ sở để đáp ứng được yêu cầu mới, bởi đào tạo nguồn lực y tế vốn cần nhiều thời gian", ông cho biết. 

Mở rộng đối tượng hưởng chế độ đặc thù

Bên cạnh cơ chế thu hút nhân lực đầu vào, nhiều đại biểu băn khoăn về cơ chế đặc thù được nêu trong dự thảo Nghị quyết. Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TPHCM) cho biết Điều 3 của dự thảo đang thiên về bác sĩ, dược sĩ mà chưa đề cập đầy đủ đến điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật viên - những nhóm lao động có khối lượng công việc rất lớn, vất vả không kém và đóng vai trò không thể thiếu trong vận hành hệ thống y tế.

"Nếu không đưa đội ngũ này vào thì họ sẽ rất chạnh lòng… công việc vất vả nhưng không được quan tâm", ông nói.

Ông Hùng cũng đề nghị ghi rõ trong nghị quyết nguyên tắc hoặc yêu cầu Chính phủ xây dựng lộ trình tăng thu nhập, thay vì chỉ giữ mức tối thiểu 30% như hiện nay. Việc này, theo ông, nhằm tạo động lực thực chất và thể hiện sự quan tâm lâu dài của Nhà nước đối với đội ngũ y tế cơ sở. 

Đại biểu Dương Tấn Quân cũng chỉ ra rằng trạm y tế xã không chỉ có bác sĩ. Nhiều vị trí như hành chính, công nghệ thông tin, kế toán… rất khó tuyển dụng vì khối lượng công việc lớn, trách nhiệm cao nhưng chế độ thấp.

Đặc biệt, theo quy định mới, trạm y tế sẽ là đơn vị trực thuộc UBND xã, có tư cách pháp nhân và khối lượng nhiệm vụ tăng mạnh. Vì vậy, nếu chỉ ưu tiên một nhóm mà không mở rộng chính sách đãi ngộ thì "các vị trí còn lại sẽ gặp khó khăn, ảnh hưởng vận hành". Ông đề nghị xem xét mở rộng đối tượng hưởng chế độ đặc thù để bảo đảm công bằng và thu hút nhân lực đủ mạnh cho tuyến cơ sở.