Giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến - Bài cuối: Vẫn còn vướng mắc kết nối dữ liệu giữa các bộ ngành

Vấn đề kết nối dữ liệu

Chia sẻ về giải pháp trong việc giải quyết thủ tục hành chính công trực tuyến, ông Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho rằng: Sau khoảng 4 tháng hoạt động, những vướng mắc về ứng dụng phần mềm đang được các đơn vị công nghệ cùng với chính quyền hai cấp dần khắc phục, cải tiến. Tuy nhiên, khó khăn nhất hiện nay là vấn đề kết nối, liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành, đơn vị và tận dụng lại dữ liệu đã có để cắt giảm quy trình hiện có, tối ưu công việc cho nhân viên công vụ, nhưng vẫn đảm bảo đúng quy định,giảm phiền hà cho người dân.

Cụ thể, đại diện Cục Chuyển đổi số quốc gia cho biết: Trong quá trình triển khai thủ tục hành chính và dịch vụ công trực tuyến theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổng hợp 28 vấn đề tồn tại, trong đó 22 vấn đề đã được giải quyết, còn 6 vấn đề mang tính lâu dài cần tập trung nguồn lực để khắc phục triệt để. Các vướng mắc chủ yếu liên quan đến việc tối ưu hóa biểu mẫu điện tử tương tác (eForms), đơn giản hóa thành phần hồ sơ, bảo đảm cơ sở vật chất cho các xã khó khăn, khắc phục tình trạng điểm lõm sóng, khai thác hiệu quả kho dữ liệu điện tử cũ và mới, cũng như kết nối, khai thác dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia và hệ thống của các bộ, ngành.

Việc liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành trong giải quyết dịch vụ công trực tuyến, theo phản ánh của các địa phươngvẫn tồn tại một số điểm nghẽn, chưa bảo đảm thực hiện thông suốt, hiệu quả, giảm thực chất thời gian và chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.

Cụ thể: Bộ Tài chính đang có 4 vấn đề kết nối, bao gồm: Tích hợp, cung cấp dịch vụ thanh toán trực tuyến nghĩa vụ tài chính (thuế, lệ phí trước bạ) trong thực hiện thủ tục hành chính về đất đai cho hộ gia đình, cá nhân, doanh nghiệp; kết nối giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp với hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính (HTTT GQ TTHC) cấp tỉnh; kết nối giữa HTTT GQ TTHC cấp tỉnh với hệ thống cấp mã số cho đơn vị có quan hệ ngân sách; lỗi thường xuyên phát sinh trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.

Bộ Y tế còn 1 vấn đề về nâng cấp Hệ thống Quản lý quốc gia về đăng ký, cấp phép hành nghề khám bệnh, chữa bệnh và hoàn thành liên thông kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia trong tháng 12/2025.

Bộ Tư pháp còn 1 vấn đề về hệ thống đăng ký và quản lý hộ tịch điện tử; một số tỉnh, thành phố vẫn phản ánh tình trạng chậm, lỗi của hệ thống (An Giang, Bắc Ninh, TP Cần Thơ, Đồng Nai).

Bộ Nội vụ còn 1 vấn đề kết nối giữa HTTT GQ TTHC cấp tỉnh với cơ sở dữ liệu người hưởng chính sách ưu đãi người có công. Bộ KH&CN đã phối hợp, xác minh nguyên nhân và ghi nhận không có vướng mắc về kỹ thuật. Bộ Nội vụ đang nghiên cứu, giải quyết.

Bộ Công an còn 2 vấn đề liên quan đến kết nối giữa HTTT GQ TTHC cấp tỉnh với phần mềm dịch vụ công liên thông để thực hiện hai nhóm thủ tục hành chính liên thông điện tử theo đúng quy định tại Nghị định số 63/2024/NĐ-CP. Bộ Công an đã đưa ra giải pháp để khắc phục.

Bộ Tài nguyên và Môi trường có 1 vấn đề kết nối với cơ sở dữ liệu đất đai. Đến thời điểm hiện tại, đã có 33/34 tỉnh, thành phố hoàn thành kết nối khi thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai, còn lại TP Hà Nội chưa hoàn thành. Bộ Tài nguyên và Môi trường cần phối hợp với Hà Nội để hoàn thành.

Theo Cục Chuyển đổi số quốc gia, đến nay, các bộ, ngành,địa phương đã tích cực triển khai các biện pháp nhằm khắc phục các điểm nghẽn trong quá trình thực hiện. Tuy nhiên, vẫn còn 10/20 vấn đề kết nối tiếp tục là điểm nghẽn, ảnh hưởng đến việc thực hiện thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công trực tuyến theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Cục Chuyển đổi số quốc gia cho biết sẽ tiếp tục phối hợp cùng các đơn vị liên quan để tháo gỡ dứt điểm, bảo đảm tính đồng bộ và hiệu quả thực chất trong triển khai dịch vụ công trực tuyến toàn trình.

Làm sạch dữ liệu

Từ góc độ chuyên gia công nghệ, ông Trần Huy Tùng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển, ELCOM Corporation cho biết: Thời gian qua, chúng tôi đã phối hợp với nhiều sở, ngành tại các địa phương trong việc xử lý dữ liệu. Khi đi sâu vào từng nhóm dữ liệu, có thể thấy tình trạng hỗn độn, thiếu chuẩn hóa và không theo bất kỳ quy tắc nào. Điều này dẫn đến việc dù đã tổ chức nhiều trung tâm dữ liệu, triển khai các ứng dụng công nghệ cao để khai phá dữ liệu, nhưng sau khi xử lý, các trung tâm đó vẫn khó vận hành hiệu quả do dữ liệu đầu vào không đồng bộ, không chuẩn hóa, nên khó khai thác.

Khi hệ thống kết nối giữa các bên không đồng nhất, dữ liệu của đơn vị này không thể dùng được cho đơn vị khác. Đây là vấn đề lớn thời gian tới cần tập trung giải quyết; nếu không, việc triển khai các mô hình trí tuệ nhân tạo sẽ không thể phát huy hiệu quả với nguồn dữ liệu thiếu chuẩn như hiện nay.

Ông Trần Huy Tùng chia sẻ: “Bản thân tôi từng truy cập vào Cổng dịch vụ công làm thủ tục hành chính trực tuyến và nhận thấy khó thực hiện nếu không có người hướng dẫn. Hiện nay, Cổng mới ở giai đoạn ‘tin học hóa’, tức là chuyển quy trình giấy tờ lên môi trường số, nhưng đích đến phải là ‘toàn trình hóa’, nghĩa là tái thiết kế toàn bộ quy trình để người dân và doanh nghiệp thật sự thuận tiện khi sử dụng”. Thay vì chỉ số hóa quy trình cũ, cần thay đổi cách tiếp cận, lấy người dùng làm trung tâm, xem họ được hưởng lợi ích gì từ dịch vụ đó.

Khi tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào quy trình, công nghệ này không chỉ đóng vai trò chatbot trả lời câu hỏi, mà có thể hỗ trợ rút gọn toàn bộ quy trình, thậm chí chỉ còn một vài bước. Để làm được điều đó, cần thay đổi tư duy từ khâu thiết kế ứng dụng, hướng tới tính thân thiện, tiện lợi và trải nghiệm, giống các dịch vụ thương mại điện tử mà người dân quen dùng.

Thực tế khoảng 4tháng qua cho thấy, việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp khiến khối lượng công việc của cán bộ cơ sở tăng đáng kể; bình quân một xã, phường phải phục vụ khoảng 30.000 dân. Xây dựng chính quyền số giống như dựng một ngôi nhà với 3 trụ cột: Con người – Dữ liệu – Công nghệ. Trong đó, con người là yếu tố quan trọng nhất, từ cam kết của lãnh đạo đến sự tham gia của cán bộ thực hiện; dữ liệu cần được chuẩn hóa, chia sẻ và liên thông trong quá trình vận hành; ứng dụng công nghệ bao gồm hạ tầng số và các ứng dụng AI.

"Để ứng dụng được AI, quan trọng là xây dựng được dữ liệu chuẩn hóa. Hiện các đơn vị đang triển khai theo phương châm “Đúng – Đủ – Sạch – Sống”. Trên cơ sở đó, AI engine (bộ lõi trí tuệ nhân tạo) cùng các giải pháp bảo mật sẽ hỗ trợ lãnh đạo ra quyết định, hỗ trợ cán bộ xử lý công việc và hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến hiệu quả hơn”, ông Trần Huy Tùng chia sẻ.