Granit Xhaka - từ bão giông Arsenal đến chốn bình yên Sunderland

Hơn 21h ngày 3/11, sân Stadium of Light vỡ òa trong lúc Granit Xhaka trượt dài trên mặt cỏ, ăn mừng bàn đầu tiên trong màu áo Sunderland. Đó là khoảnh khắc bùng nổ của một tân đội trưởng, cũng là lời khẳng định rằng hành trình mới của anh ở vùng Đông Bắc nước Anh đã thật sự bắt đầu.

12 tiếng sau, Xhaka xuất hiện ở sân tập với nụ cười nhẹ. Trận hòa Everton 1-1 giúp Sunderland vươn lên thứ tư Ngoại hạng Anh - thành tích không ai ngờ với đội bóng mới thăng hạng. "Tôi tin vào những khởi đầu", tiền vệ 33 tuổi nói. "Ngày đầu tiên bước vào phòng thay đồ ở đây, tôi cảm thấy mình thuộc về nơi này".

Với 18 điểm sau 10 trận, Sunderland đang khiến nước Anh ngạc nhiên. Nhưng tại Stadium of Light hôm nay, họ sẽ đương đầu với thử thách lớn nhất: tiếp đón đội đầu bảng Arsenal - nơi Xhaka từng gắn bó 7 năm, từng yêu, từng rời bỏ và từng được cứu rỗi.

Xhaka từng là cái tên gây tranh cãi bậc nhất tại Arsenal. Gia nhập sân Emirates năm 2016, anh nhanh chóng trở thành trụ cột tuyến giữa, rồi được bầu làm đội trưởng vào tháng 10/2019. Nhưng chỉ bốn tuần sau, cơn bão ập đến trong trận hòa Crystal Palace 2-2.

Khi bị thay ra giữa tiếng la ó của chính các CĐV Arsenal, Xhaka đáp lại bằng cử chỉ đưa tay lên tai, ném áo đấu xuống đất và đi thẳng vào đường hầm. "Tôi không biết chuyện gì đã xảy ra ngày hôm đó", anh kể. "Đó là ngày tồi tệ nhất đời tôi trong bóng đá, nhưng cũng là ngày tốt đẹp nhất. Tôi học được rất nhiều điều, về bản thân, về người khác, về thế giới này".

Sau sự cố, Xhaka bị tước băng đội trưởng và tiến sát việc chia tay Arsenal trong kỳ chuyển nhượng mùa đông. "Hành lý tôi đã gói xong, hợp đồng với đội khác cũng ở trên bàn", cầu thủ sinh năm 1992 nhớ lại.

Nhưng đúng lúc ấy, một cánh cửa khác mở ra, khi Mikel Arteta được bổ nhiệm làm HLV trưởng. "Ngày đầu tiên Mikel đến, ông ấy gọi tất cả nhân viên vào một căn phòng lộn xộn, ghế vứt tứ tung", Xhaka nhớ lại. "Ông ấy nói: 'Từ bên ngoài, CLB trông như thế này, thật hỗn loạn. Hãy sắp xếp lại mọi thứ'. Và rồi ông ấy bắt đầu dạy chúng tôi về tiêu chuẩn, kỷ luật, sự tôn trọng".

Arteta không chỉ dọn ghế trong phòng họp, mà còn thay đổi cách Xhaka nhìn nhận bản thân và CLB. "Ông ấy có hai buổi nói chuyện với tôi, rất thẳng thắn", cựu tiền vệ Arsenal hé lộ. "Mikel bảo: 'Cậu đang ở đúng nơi, hãy ở lại'. Tôi không biết vì sao, nhưng tôi tin ông ấy. Và tất cả những gì ông ấy nói hôm đó, sau này đều đúng".

Từ chỗ bị đẩy ra rìa, Xhaka trở lại đội hình chính, trở thành nhân tố quan trọng trong hành trình "lột xác" của Arsenal dưới thời Arteta. Tiền vệ người Thụy Sĩ cùng đội bóng giành Cup FA, Siêu Cup Anh và tiến sát chức vô địch Ngoại hạng Anh mùa 2022-2023. "Chúng tôi đã ở rất gần", Xhaka tiếc nuối. "Mikel luôn tìm cách làm mới, mỗi mùa một điều khác. Không ngạc nhiên khi bây giờ họ vẫn mạnh như vậy".

Năm 2023 Xhaka chia tay Arsenal sang Đức. Một năm sau, anh gặt hái thành công cùng Bayer Leverkusen, khi đoạt ba danh hiệu Bundesliga, Cup Quốc gia và Siêu Cup Đức năm 2024.

Hè này, anh bất ngờ chọn tân binh Sunderland và lập tức được trao băng đội trưởng. "Ngày đầu tiên bước qua cửa học viện, tôi đã cảm thấy năng lượng tích cực", anh bày tỏ. "Tôi tin vào những bước đi đầu tiên, chúng nói cho bạn biết mình thuộc về đâu".

HLV Regis Le Bris xem Xhaka như "HLV thứ hai trên sân", còn các đồng đội thì nói anh mang lại sự bình tĩnh và kỷ luật cho tập thể. Xhaka đang dẫn đầu Sunderland về số đường chuyền tịnh tiến, số pha thu hồi bóng và quãng đường di chuyển mỗi trận. Ngoài sân, anh đang hoàn tất chứng chỉ HLV UEFA Pro. "Nhưng tôi vẫn là cầu thủ", anh cười. "Mọi người bảo tôi cứ chơi càng lâu càng tốt, vì sau đó mọi thứ sẽ khác".

Tinh thần thủ lĩnh dường như luôn là một phần bản năng trong Xhaka. "Khi tôi bốn tuổi, bố mẹ đã đưa chìa khóa nhà cho tôi", anh nửa đùa nửa thật. "Giờ con gái tôi cũng bốn tuổi, tôi không tưởng tượng nổi sẽ làm điều tương tự".

Xhaka không phải thần đồng được săn đón, từng bị đánh giá là quá nhỏ con, mảnh khảnh. Nhưng ở tuổi 16, khi cùng Thụy Sĩ vô địch U17 thế giới năm 2009, cánh cửa bóng đá chuyên nghiệp mở ra. Từ Basel, Xhaka kinh qua Gladbach rồi Arsenal, Leverkusen và giờ là Sunderland - mỗi nơi đều ghi dấu một phiên bản trưởng thành hơn của chính anh.

Trong suốt hành trình, Xhaka học được nhiều điều từ những người thủ lĩnh khác. "Tôi may mắn được chơi cùng nhiều đội trưởng giỏi, nhưng người tôi nể nhất là Stephan Lichtsteiner,", anh nhắc đến hậu vệ trái đồng hương, người từng khoác áo Arsenal giai đoạn 2018-2019. "Anh ấy đến Arsenal khi 35 tuổi, và tôi hiểu vì sao anh ấy có thể chơi ở Juventus suốt 8 năm. Kỷ luật, chuyên nghiệp và nhân cách, Stephan là hình mẫu của một thủ lĩnh thật sự".

Về phẩm chất của một thủ lĩnh, Xhaka nói thêm: "Với tôi, làm đội trưởng không phải để trông cho đẹp trong bức ảnh chụp với chiếc bánh sinh nhật. Bạn phải thật, không giả tạo, không cố tỏ ra mình là ai. Hãy cư xử đúng mực trong phòng thay đồ, trên sân, ở mọi nơi, rồi người khác sẽ nhìn nhận bạn".

Cách anh nói về Arsenal giờ đây cũng không còn cay đắng. "Arsenal luôn ở trong tim tôi", cầu thủ 33 tuổi nói. "Được gắn bó 7 năm với một CLB như thế là điều đặc biệt".

Tại Stadium of Light hôm nay, Xhaka sẽ chạm trán Arsenal lần đầu tiên kể từ ngày rời đi. Anh sẽ cùng Sunderland trở thành chướng ngại vật tiếp theo trong tham vọng vô địch của đội bóng cũ. "Chắc chắn sẽ là một ngày đặc biệt", Xhaka nói, ánh mắt thoáng suy tư. "Tôi giờ ở phía đối diện, nhưng vẫn luôn tôn trọng họ. Sau 38 trận, chúng ta mới biết mình ở đâu. Còn bây giờ, hãy tận hưởng hành trình".

Hồng Duy