Hạ Long - Cát Bà: Hành trình xanh giữa di sản kép

Hành trình song đôi giữa thiên nhiên và con người

Từ khi được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới liên tỉnh đầu tiên của Việt Nam, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà đã bước sang một chương mới. Không còn chỉ là những bức ảnh ngoạn mục trên các tờ tạp chí du lịch, nơi đây đang trở thành nơi phát triển mô hình du lịch xanh, mỗi bước chân du khách là một phần của câu chuyện bảo tồn.

Con tàu cao tốc nối Hạ Long - Cát Bà giờ chỉ mất hơn một giờ di chuyển với hai tuyến du lịch mới VHL5 và VHL6, đang được giới thiệu như những “con đường mềm” kết nối Hạ Long, Bái Tử Long và Lan Hạ. Khách tham quan không chỉ ngắm cảnh, mà còn được tìm hiểu về địa chất, đa dạng sinh học và văn hóa biển đảo.

Tại làng chài Cửa Vạn hay Việt Hải, du khách có thể trải nghiệm cuộc sống của người dân bản địa, học đan lưới, nấu món cá kho truyền thống, hay cùng ngư dân kéo mẻ lưới đầu ngày. Những trải nghiệm ấy giúp du khách hiểu rằng, du lịch không chỉ là tham quan, mà còn là sự đồng hành với cộng đồng địa phương trong gìn giữ thiên nhiên.

Mỗi tháng, chương trình “Vịnh Hạ Long - Cát Bà không rác thải nhựa” vẫn đều đặn diễn ra. Du khách được khuyến khích mang bình nước cá nhân, sử dụng ống hút tre, còn các tàu du lịch bắt buộc chuyển sang vật liệu thân thiện môi trường. Trên bến cảng Tuần Châu hay Bến Bèo, bảng hướng dẫn phân loại rác thải đã trở thành hình ảnh quen thuộc.

Các khu nghỉ dưỡng và cơ sở lưu trú cũng đang theo đuổi chứng chỉ du lịch xanh, sử dụng năng lượng tái tạo, hạn chế túi nilon, và ưu tiên sản phẩm bản địa. Nhiều doanh nghiệp đầu tư phát triển mô hình “zero waste” (không rác thải), coi đó là lợi thế cạnh tranh thay vì gánh nặng chi phí.

Theo báo cáo của đặc khu Cát Hải, chỉ trong 8 tháng đầu năm, Cát Bà đã đón tới 3,59 triệu lượt khách, tăng hơn 1 triệu lượt so với cùng kỳ năm trước. Con số này khẳng định sức hút ngày càng lớn của đảo Ngọc trong lòng du khách trong và ngoài nước.

Song song với con số ấn tượng ấy, các hoạt động kiểm soát sức tải du lịch, bảo vệ rạn san hô, và giám sát tiếng ồn tàu thuyền đang được siết chặt. Mục tiêu là để du khách đến không chỉ một lần vì cảnh đẹp, mà quay lại vì trải nghiệm yên bình, trong lành và có ý nghĩa.

Bảo tồn, trái tim của phát triển

Sức hút của Hạ Long - Cát Bà không chỉ đến từ vẻ đẹp hùng vĩ, mà còn nằm ở hệ sinh thái đa dạng hiếm có. Quần đảo Cát Bà hiện ghi nhận hơn 2.400 loài động vật trên cạn, 1.600 loài thực vật và hơn 2.000 loài sinh vật biển.

Đặc biệt, voọc Cát Bà - loài linh trưởng đặc hữu chỉ có tại đây - đã trở thành biểu tượng sống cho nỗ lực bảo tồn thành công của Việt Nam.

Các tuyến du lịch sinh thái giờ đây không xâm lấn vùng lõi rừng, mà chủ yếu tập trung ở khu vực ven biển, ranh giới đệm. Khách có thể thám hiểm qua rừng Kim Giao, đạp xe xuyên vườn quốc gia, hoặc ngắm voọc từ xa qua ống nhòm chuyên dụng. Tất cả đều trong quy định nghiêm ngặt của Vườn quốc gia Cát Bà và Ban quản lý Vịnh Hạ Long.

Những sáng kiến cộng đồng như “Làng không rác” ở xã Trân Châu, “Hành trình xanh cùng ngư dân” tại làng Việt Hải… đã biến cư dân địa phương thành người gác cổng tự nhiên của di sản.

Không chỉ thiên nhiên, văn hóa bản địa cũng được gìn giữ khéo léo. Các lễ hội cá Ông, lễ cầu ngư, hát đúm, hát chèo đường biển được phục dựng, trở thành điểm nhấn trong sản phẩm du lịch văn hóa biển đảo.

Du khách quốc tế đến đây không chỉ ngắm cảnh, mà còn được sống trong nhịp đời của người dân vạn chài, nơi mỗi câu hát, mỗi món ăn đều mang vị mặn của biển và hơi thở của di sản.

Giữ gìn di sản không còn là khái niệm xa vời, mà là hành động cụ thể: bớt một chai nhựa, dọn một túi rác, chọn một tour sinh thái, hay đơn giản là đi chậm lại để lắng nghe tiếng biển.

Khi du khách đến Hạ Long - Cát Bà không chỉ để nhìn, mà để cảm, để sống cùng thiên nhiên, khi mỗi trải nghiệm đều gắn với trách nhiệm và sự trân trọng, di sản sẽ không còn là cảnh quan để ngắm, mà là nguồn sống để gìn giữ. Và đó chính là cách mà "viên ngọc xanh" của Bắc Bộ, đang lặng lẽ khẳng định chỗ đứng của mình trên bản đồ du lịch bền vững toàn cầu.