Hành trình khám phá ổ bánh mì của đầu bếp Australia gốc Việt

Sinh năm 1978 tại Thái Lan và theo cha mẹ sang Australia từ khi còn ẵm ngửa, ký ức về Việt Nam trong Luke Nguyen đến từ ổ bánh mì giòn rụm tại xứ người. "Với tôi, bánh mì gợi nhớ tuổi thơ ở Cabramatta khi bạn đi dọc con phố, ngửi thấy mùi bánh thơm lừng, nghe tiếng giòn rụm khi ai đó cắn miếng đầu tiên", Luke hồi tưởng.

Ngày đó, gia đình mở quán phở, còn Luke luôn là người vui vẻ nhất trong số các anh em khi được phụ giúp. Những ca làm việc trước và sau giờ học gắn với mùi nước dùng phở nghi ngút, tiếng thịt áp chảo xèo xèo và hương bánh mì mới nướng lan khắp phố.

Trong cuốn Bí mật của Đèn Lồng Đỏ (Secrets of the Red Lantern), chị gái anh Pauline Nguyen, viết rằng nghệ thuật ẩm thực và lòng hiếu khách đã chảy trong máu Luke từ nhỏ. Mới bốn tuổi, Luke đã chạy lon ton khắp quán phở lau bàn, bưng cà phê, nhắc khách ăn chậm kẻo bỏng lưỡi.

Đầu những năm 2000, Luke Nguyễn trở về quê hương. Trong một buổi sáng ở TP HCM, chàng trai trẻ cắn miếng bánh mì kẹp thịt heo ướp tiêu, hương vị khiến anh sững sờ vì sự hòa quyện hoàn hảo giữa mặn, ngọt, cay, béo.

Càng tìm hiểu, anh càng nhận ra đằng sau ổ bánh mì là cả một lịch sử dài của ẩm thực Việt. Người Pháp mang baguette vào Việt Nam từ những năm 1860, khi lúa mì nhập khẩu còn đắt đỏ, khiến bánh mì trở thành món ăn xa xỉ. Chỉ đến khi các thợ làm bánh pha thêm bột gạo, món ăn này mới thực sự trở thành món ăn của đại chúng.

Đến thập niên 1950, làn sóng người di cư từ Bắc vào Nam đã tạo nên bước ngoặt. Chiếc baguette kiểu Pháp dần khoác lên mình bản sắc Việt với pate, chả lụa, dưa leo, đồ chua, rau mùi và ớt tươi.

Chính chuyến trở về ấy, Luke bắt đầu thấy rõ hơn sợi dây nối liền giữa ký ức tuổi thơ nơi quán phở Cabramatta và bản sắc ẩm thực Việt Nam. Bánh mì, với anh, không chỉ là món ăn đường phố, mà là biểu tượng cho sự thích nghi - thứ tinh thần đã nuôi dưỡng cộng đồng người Việt suốt bao năm tha hương.

Trở lại Sydney, vào năm 2002, chàng trai 23 tuổi mở nhà hàng Red Lantern, chỉ với 100 AUD. "Ngày đó, bánh mì là phương án dự phòng của tôi", Luke tiết lộ. "Nếu Red Lantern thất bại, tôi sẽ đẩy xe bán bánh mì quanh các tòa nhà văn phòng, mang những biến tấu bánh mì Việt đến với dân công sở Sydney".

Chàng đầu bếp gốc Việt không phải sử dụng phương án hai. Qua thời gian, Red Lantern trở thành nhà hàng Việt nhận nhiều giải thưởng.

Mối duyên của Luke với ổ bánh mì không dừng lại ở đó. Món ăn đường phố này tiếp tục đồng hành cùng anh trên những hành trình khám phá ẩm thực Việt. Qua các chương trình Luke Nguyen’s Vietnam (2010) và Luke Nguyen’s Railway Vietnam (2019), anh đã rong ruổi khắp ba miền, lần theo dấu vết của hàng chục biến tấu bánh mì độc đáo. Hình ảnh Luke Nguyen xuất hiện trên những kênh truyền hình quốc tế như Discovery Asia, UK TV hay Food Network Asia được chiếu tại 160 quốc gia.

Anh kể với khán giả thế giới về ổ bánh mì xíu mại Đà Lạt có những viên thịt mềm mọng, thoảng hương hành tỏi và sốt cà chua sánh mịn, ăn trong tiết trời se lạnh. Anh cho thực khách mục sở thị tiệm bánh mì cay nổi tiếng Hải Phòng, với những chiếc bánh nhỏ bằng hai đốt tay, giòn tan, phết lớp pate mịn béo. Đặc biệt, Luke mê mẩn nhất bánh mì chả cá. Vỏ bánh giòn rụm ôm lấy phần chả dai thơm, xen rau thơm, đồ chua, chan hòa vị mặn, ngọt, béo, tạo nên một cảm giác cân bằng hoàn hảo.

"Mỗi miếng cắn đều đưa tôi về lại tuổi thơ ở Sydney, nơi mẹ dạy tôi làm pate trong căn bếp nhỏ", anh nói.

Tại Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 ở Đà Nẵng, Luke Nguyễn đã dẫn Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull ghé vào quán bánh mì vỉa hè ven đường. Hai người vừa trò chuyện vừa thưởng thức ổ bánh mì 10.000 đồng.

Đam mê lan tỏa văn hóa ẩm thực quê hương của đầu bếp gốc Việt không dừng lại ở việc nấu ăn. Anh viết sách, mở trường dạy ẩm thực tại TP HCM và truyền cảm hứng cho các đầu bếp trẻ. Có giai đoạn anh căng như dây đàn, khi vừa mở nhà hàng, viết sách, sản xuất chương trình truyền hình, vừa chạy qua lại giữa các dự án.

Luke vẫn nhớ như in khoảnh khắc hoàn thiện công thức bánh mì thịt heo quay giòn. "Dù kiệt sức, chỉ cần nghe tiếng 'rắc' khi cắn miếng đầu tiên, tôi lại thấy mọi mệt mỏi tan biến", anh kể.

Trong những ngày tháng trở lại Việt Nam, Luke gặp nhiều bạn trẻ tài năng nhưng thiếu cơ hội, nhất là trong lĩnh vực nhà hàng và du lịch. Để thay đổi cuộc đời họ, Luke sáng lập Quỹ Little Lantern đào học nghề nhà hàng, khách sạn. Dù đến nay quỹ này không còn hoạt động, tinh thần sẻ chia ấy vẫn được anh tiếp nối qua việc hỗ trợ các tổ chức xã hội như KOTO, giúp thanh niên có hoàn cảnh khó khăn theo đuổi ước mơ trong ngành dịch vụ.

Từng là món ăn sinh tồn thời thơ ấu, bánh mì nay trở thành biểu tượng gắn liền với hành trình của Luke Nguyễn. Ngày 25/10 tới, anh tiếp tục kể câu chuyện ẩm thực Việt bằng ổ bánh mì khổng lồ mang hình số 25 để chinh phục Kỷ lục Guinness thế giới.

Diễn ra tại khuôn viên trường đại học RMIT Việt Nam ở Thành phố Hồ Chí Minh ngày, sự kiện này nhằm gây quỹ cho Trường học Ước mơ (Dream School) của KOTO - nơi đào tạo nghề miễn phí cho thanh thiếu niên khó khăn, ở vùng sâu, xa.

"Bánh mì không chỉ là đồ ăn. Nó là biểu tượng mạnh mẽ của văn hóa, sự kiên cường và tinh thần cộng đồng Việt Nam," Luke nhấn mạnh.

Mỗi đóng góp của bạn sẽ góp phần hỗ trợ Ngôi trường ước mơ - Dream School, giúp thanh thiếu niên có hoàn cảnh khó khăn, người dân tộc thiểu số, ở vùng sâu, có cơ hội vươn lên và thay đổi tương lai.

Tài khoản VND STK: 73007300404 Ngân hàng: Tiên Phong Chủ tài khoản: Quỹ Hy vọng Nội dung chuyển khoản: Tên người ủng hộ_Dream School

Tài khoản USD

Account Name: HOPE FOUNDATION

Account Number: 73007300503

Bank name: TIEN PHONG COMMERCIAL JOINT STOCK BANK, HANOI, VIETNAM.

Address: TPBank Building – 57 Ly Thuong Kiet – Hoan Kiem District – Hanoi

Swift code/BIC: TPBVVNVX

Anh Minh