'Học sinh giỏi STEM sẽ vượt qua làn sóng sa thải'

Ông Tuấn, Giám đốc Trải nghiệm công nghệ khối Giáo dục FPT, chia sẻ điều này tại Hội thảo Giáo dục STEM quốc gia 2025, sáng 2/10.

Ông dẫn dữ liệu của Layoffs cho thấy năm ngoái, khoảng 151.000 nhân viên ở gần 600 công ty công nghệ bị sa thải. Số này trong nửa đầu năm nay là 62.000-72.000, nhiều người đến từ các tổ chức lớn như Microsoft, Meta.

Với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật, ông Tuấn cho rằng giáo dục STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học) có thể giúp người trẻ hạn chế việc này. Bởi STEM giúp học sinh phát triển tư duy logic, phản biện, tạo ra sản phẩm thay vì chỉ biết lý thuyết suông.

Chẳng hạn để tạo ra một con robot, học sinh sẽ phải lập trình trước trên máy tính. Nếu robot không hoạt động, hoặc ngã khi đi nhanh, tức là phần lập trình có vấn đề. Khi đó, học sinh ngoài kiểm tra xem lỗi ở đâu, còn có thể học hỏi để cải thiện, hoàn thiện sản phẩm.

"Một khi có thể khám phá cái mới thay vì chạy theo những công việc hiện tại, những học sinh giỏi STEM sẽ tránh được làn sóng sa thải", ông Tuấn nói, khẳng định giáo dục STEM rất quan trọng và các trường cần ưu tiên triển khai.

TS Dương Tuấn Hưng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, đồng tình. Theo ông Hưng, chính sách phát triển STEM có từ năm 2017, nay trở nên sáng rõ hơn trong Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Một trong những yêu cầu là chú trọng đầu tư phòng thực hành, trải nghiệm STEM, mở rộng các lớp chuyên thuộc khối này. Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, tất cả trường THPT có phòng STEM chuẩn và tới năm 2045, giáo dục STEM là nền tảng.

Lạng Sơn nằm trong nhóm địa phương đi đầu về phát triển giáo dục STEM. Chia sẻ kinh nghiệm, ông Hoàng Văn Thao, Trưởng phòng Giáo dục trung học, Sở Giáo dục và Đào tạo, cho biết tỉnh thí điểm đưa STEM vào trường học cách đây 6 năm. Mỗi trường phải xây dựng tối thiểu hai chủ đề STEM gắn với chương trình giáo dục, có tính thiết thực và báo cáo kết quả.

Sau đó, các thầy cô được tập huấn với chuyên gia từ Hà Nội để nắm bắt cách thiết kế bài học STEM. Giáo viên ứng dụng vào giảng dạy, quay video chứ không để ý tưởng chỉ nằm trên giấy.

Sở sẽ chọn lọc, đăng tải để làm kho học liệu chung cho cả tỉnh, hiện có hơn 700 bài giảng, 80 tiết dạy mẫu.

Theo ông Thao, thời gian tới, các chủ đề STEM trong trường học sẽ gắn kết nhiều hơn tới văn hóa, sản vật đặc trưng của địa phương; tận dụng thiết bị mới như máy in 3D, cảm biến số và tăng cường đưa các tình huống thực tiễn vào mỗi bài học.

"Kinh nghiệm quan trọng nhất là thay đổi nhận thức của người đứng đầu các cơ sở giáo dục về STEM, là yếu tố tiên quyết để triển khai thành công", ông Thao nói.

Ở quy mô quốc gia, ông Dương Tuấn Hưng cho rằng cần mở rộng, nâng cao đào tạo giáo viên STEM chất lượng cao; đầu tư, hoàn thiện hệ thống phòng học STEM quốc gia; phát triển mạng lưới STEM trong nước và kết nối quốc tế; gắn STEM với khởi nghiệp, kinh tế số, kinh tế xanh...

"Đầu tư cho giáo dục STEM là đầu tư cho đổi mới sáng tạo, cho sự phát triển quốc gia", ông Hưng kết luận.

Thanh Hằng