Hơn 6 năm bị cáo buộc 'vu khống sếp công an'

Sau nhiều lần điều tra bổ sung, vụ án Nguyễn Hoàng Khanh (ngụ phường Phú Lợi - TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương cũ) tiếp tục được TAND Khu vực 15 - TP HCM đưa ra xét xử lần hai về tội Vu khống, ngày 6/11.

Vụ án đã kéo dài hơn 6 năm. Bị hại là ông Phạm (đã đổi tên), nguyên Phó giám đốc Công an tỉnh Bình Dương cũ.

Vòng xoáy pháp lý từ vụ thi hành án bế tắc

Hồ sơ thể hiện, năm 2011, bà Nguyễn Thị Thủy (người quen của bị cáo Khanh) cho ông Trần Minh (anh rể ông Phạm) vay 13,5 tỷ đồng nhưng đến hẹn không được trả. Bà Thủy kiện ra tòa đòi nợ và được TAND TP Thủ Dầu Một (cũ) công nhận thỏa thuận giữa hai bên, buộc ông Minh trả tiền.

Bà Thủy sau đó ủy quyền cho ông Khanh thực hiện tất cả công việc liên quan đến thi hành án cũng như nhận tiền trả; được quyền liên hệ với cơ quan thi hành án và các cơ quan, cá nhân, tổ chức có thẩm quyền để nộp đơn khiếu nại, giải quyết khiếu nại.

Do tính chất phức tạp của vụ án, năm 2014 Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bình Dương đã rút hồ sơ để thụ lý.

Ông Khanh và bà Thủy cung cấp cho cơ quan thi hành án việc ông Minh có nhiều tài sản, gồm một công ty TNHH; hơn 13.700 m2 đất tại thị xã Bến Cát (cũ) và 10% cổ phần tại một công ty khác trị giá hơn 3,2 tỷ đồng.

Tuy nhiên, kết quả xác minh cho thấy công ty và thửa đất đã bị ông Minh thế chấp và giao cho ngân hàng xử lý nợ theo một bản án khác. Còn 10% cổ phần tại công ty khác đã được chuyển nhượng cho người cháu vợ từ năm 2011. Với hợp đồng này, cơ quan thi hành án đề nghị TAND và VKSND Cấp cao tại TP HCM xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm vì có dấu hiệu "giả mạo".

Do đó, ông Minh không còn tài sản nào khác nên cơ quan thi hành án chưa thể thi hành thỏa thuận.

Sau nhiều năm chờ thi hành án không kết quả, năm 2017 ông Khanh gửi đơn xin cứu xét đến các cơ quan, cá nhân từ trung ương đến địa phương về việc thi hành án chậm trễ; đồng thời nghi ngờ ông Phạm (lúc này là Phó giám đốc Công an tỉnh Bình Dương) "có tác động dẫn đến cơ quan thi hành án nể nang". Ông Khanh cũng cho rằng bản thân và gia đình bị "thế lực của ông Phạm trù dập", hăm dọa khi đi ra đường.

Cuối năm 2017, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương chuyển đơn đến Công an tỉnh, đề nghị Giám đốc Công an làm rõ nội dung liên quan cấp phó.

Công an và VKSND tỉnh Bình Dương họp liên ngành, kết luận nội dung đơn của ông Khanh "chưa thể hiện có xúc phạm danh dự, nhân phẩm, gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp" của ông Phạm. Do đó, không có cơ sở xử lý hình sự ông Khanh về hành vi làm nhục người khác, vu khống; và hướng dẫn ông Khanh gửi đơn đến cơ quan thi hành án cấp tỉnh.

Ngày 12/1/2018, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Dương khởi tố vụ án, khởi tố bị can với ông Khanh về tội Lợi dụng quyền tự do, dân chủ xâm phạm các quyền, lợi ích của công dân. Tuy nhiên, các quyết định không được VKS phê chuẩn.

Từ lá đơn 'xin cứu xét' sai đến vụ án hình sự

Tháng 5/2018, ông Phạm có đơn yêu cầu Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Dương và VKS khởi tố ông Khanh về hành vi đưa tin sai sự thật xúc phạm danh dự, nhân phẩm của mình.

Một năm sau (tháng 5/2019), ông Khanh bị khởi tố tội Vu khống, được tại ngoại.

Theo cơ quan điều tra, ông Khanh lợi dụng việc được ủy quyền giải quyết vụ án, đã soạn đơn và gửi nhiều nơi, xúc phạm nghiêm trọng danh dự, uy tín của Phó giám đốc công an tỉnh. "Hành vi này không gây thiệt hại về vật chất nhưng gây sự hiểu lầm, ảnh hưởng xấu đến danh dự của ông Phạm nên đủ dấu hiệu cấu thành tội Vu khống", kết quả điều tra nêu.

Tuy nhiên, VKS sau đó trả hồ sơ để điều tra bổ sung vì còn nhiều chứng cứ phải chứng minh, làm rõ hành vi phạm tội của bị can.

Đầu năm 2020, công an tỉnh tạm đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can để chờ kết quả giám định chữ ký và thu thập tài liệu chứng cứ. Tháng 9 năm đó vụ án được phục hồi điều tra.

VKS sau đó đồng thuận quan điểm của cơ quan điều tra, ban hành cáo trạng truy tố ông Khanh về tội Vu khống. Theo cơ quan công tố, dù cơ quan thi hành án đã có văn bản trả lời, giải thích đang tiếp tục xác minh giải quyết theo quy định của pháp luật nhưng Khanh vẫn gửi nhiều đơn đề nghị và cứu xét đến lãnh đạo Đảng, các cơ quan Nhà nước, báo chí, với nội dung cho rằng "ông Phạm là em vợ của ông Minh đã can thiệp vào quá trình thi hành án".

Quá trình điều tra, ông Khanh luôn khẳng định bị oan.

'Không chứng minh được Phó giám đốc Công an gây cản trở thi hành án'

Ngày 30/9/2021, TAND TP Thủ Dầu Một (tỉnh Bình Dương) xử sơ thẩm lần đầu.

Bị cáo Khanh tiếp tục khẳng định bị oan, cho rằng không có mục đích xúc phạm danh dự, uy tín của ông Phạm mà chỉ muốn được thi hành số tiền 13,5 tỷ đồng. Nội dung đơn thư gửi các cơ quan chức năng ông có đặt nghi vấn ông Phạm tác động khiến cơ quan thi hành án "kiêng nể" gia đình ông này chứ không phải tố cáo, xúc phạm.

VKS giữ nguyên quan điểm truy tố, đề nghị tòa tuyên phạt bị cáo 6-9 tháng tù, phạt bổ sung 10-15 triệu đồng.

Sau 3 ngày xét xử, nghị án, tòa cho rằng bị cáo không có thông tin chính thống, tài liệu chứng cứ chứng minh ông Phạm gây cản trở việc thi hành án nhưng vẫn soạn đơn có nội dung bịa đặt, không đúng dự thật, xúc phạm danh dự nhân phẩm ông Phạm đến nhiều cơ quan nhà nước, lãnh đạo và báo chí. Hành vi của Khanh gây ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của Phó giám đốc Công an, phạm tội Vu khống theo Điều 156 Bộ luật Hình sự.

Tuy nhiên, HĐXX xác định hành vi của bị cáo xuất phát từ việc bức xúc do không đòi được tiền thi hành án, nhận thức pháp luật hạn chế... nên chỉ cần áp dụng hình phạt tiền cũng đủ răn đe. Từ đó, tòa tuyên phạt ông Khanh 20 triệu đồng.

'Nhiều vi phạm tố tụng nghiêm trọng'

Tháng 4/2022, TAND tỉnh Bình Dương xử phúc thẩm do ông Khanh có đơn kháng cáo kêu oan.

Luật sư của ông Khanh cho rằng cấp sơ thẩm vi phạm tố tụng nghiêm trọng liên quan đến thẩm quyền điều tra cũng như việc ra quyết định truy nã đối với bị cáo, trong khi ông này vẫn sống tại địa phương.

Theo luật sư, cấp sơ thẩm cũng chưa chứng minh được mục đích của bị cáo là nhằm bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của ông Phạm; chưa chứng minh được ông Khanh loan truyền những điều mà bị cáo biết rõ là không đúng sự thật với bị hại cũng như hậu quả của hành vi, nên đề nghị tòa tuyên bị cáo không phạm tội.

HĐXX phúc thẩm sau đó đã hủy bản án sơ thẩm do vi phạm nghiêm trọng về tố tụng. Cấp sơ thẩm sử dụng biên bản ghi lời khai bị hại đã bị sửa chữa năm mà không có xác nhận; chưa làm rõ đơn kêu cứu của bị cáo về việc có hay không sự can thiệp của bị hại vào thi hành án; chưa làm rõ lý do việc chậm thi hành án dẫn đến bức xúc.

Đối với kháng cáo, tòa cho rằng bị cáo không cung cấp tình tiết mới chứng minh oan, nhưng do cấp sơ thẩm vi phạm tố tụng nên hủy án là phù hợp.

Quá trình điều tra kéo dài nhiều năm

Trong hơn 3 năm sau đó, VKS nhiều lần trả hồ sơ, đề nghị công an điều tra bổ sung. Đến tháng 10 năm nay, VKSND Khu vực 15 - TP HCM chấp nhận quan điểm của cơ quan điều tra, tiếp tục truy tố ông Khanh về tội Vu khống.

Cáo trạng lần này xác định, quá trình thi hành án quyết định công nhận sự thỏa thuận giữa bà Thủy và ông Minh được thực hiện đúng theo quy trình, quy định, không bị can thiệp hay chịu tác động bởi bất cứ cá nhân, tổ chức nào. Các đơn cứu xét của ông Khanh gửi cho Công an tỉnh Bình Dương đều được trả lời bằng văn bản trước khi khởi tố vụ án.

Về hậu quả của vụ án, cơ quan điều tra xác định không gây thiệt hại về vật chất nhưng gây hiểu nhầm, làm giảm lòng tin của các cấp lãnh đạo Đảng, cơ quan Nhà nước... với ông Phạm. Bị hại yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền xử lý Khanh theo quy định của pháp luật.

Ông Khanh biết nguyên Phó giám đốc Công an tỉnh Bình Dương không can thiệp vào việc vay mượn tiền của ông Minh và bà Thủy, cũng như việc thi hành án, nhưng vẫn soạn nhiều đơn "có nội dung bịa đặt, vu khống". Hành vi này đã xúc phạm đến danh dự, uy tín của bị hại.

Tại phiên tòa hôm 6/11, bị hại cùng một số người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan vắng mặt.

Bị cáo Khanh yêu cầu HĐXX triệu tập bị hại vì trong suốt quá trình điều tra và xét xử trước đó ông này đều vắng mặt.

Bào chữa cho bị cáo, luật sư Nguyễn Văn Quynh đề nghị tòa tiếp tục xét xử vì vụ án đã kéo dài nhiều năm. Bị hại đã có đơn xin xét xử vắng mặt và những lần triệu tập trước đó cũng không tham gia nên không cần thiết phải hoãn phiên tòa.

Nhưng đại diện VKS cho rằng cần thiết phải có mặt những người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan để đảm bảo tính khách quan của vụ án, nên đề nghị hoãn phiên tòa.

Quan điểm này của VKS được HĐXX chấp nhận, song chưa công bố ngày mở lại phiên tòa.

Hải Duyên