Kỹ năng lái xe 'lệch pha' bằng lái
Nhiều người lái xe trên đường rất trơn tru, nhưng cứ vào bãi đỗ là lóng ngóng, loay hoay chỉnh tới, lui mà xe vẫn không vào đúng vị trí.
Nhìn quanh bạn bè và người thân, tôi thấy việc sở hữu bằng lái ôtô giờ gần như là chuyện phổ biến. Thế nhưng, nghịch lý là việc có bằng và lái được xe đôi khi là hai chuyện hoàn toàn khác nhau. Nhiều người đã có bằng, thậm chí lái xe thường xuyên, nhưng kỹ năng lại "lệch pha". Có người còn cất bằng kỹ trong tủ nhiều năm mà chưa từng dám tự lái ra đường.
Sự lệch pha này thể hiện rõ nhất khi thay đổi môi trường lái. Có người chạy đường trường rất tự tin nhưng khi vào nội đô lại bị "ngợp" trước mật độ xe máy, biển báo. Ngược lại, có người quen đi phố tốc độ thấp nhưng ra cao tốc hay tỉnh lộ lại rụt rè.
Một dạng lệch pha phổ biến khác nằm ở kỹ năng đỗ xe. Tôi gặp không ít người xử lý trên đường rất trơn tru, nhưng cứ vào bãi đỗ là lóng ngóng. Dù lùi chuồng hay ghép ngang, họ thường mất phương hướng, loay hoay chỉnh tới chỉnh lui mãi mà xe vẫn không vào đúng vị trí. Hay nhiều người cứ hễ gặp đường hẹp là rối.
Nguy hiểm hơn cả là sự thiếu hụt kỹ năng xử lý tình huống bất ngờ. Trong điều kiện bình thường, họ có thể lái rất êm, tạo cảm giác an toàn. Nhưng khi gặp tình huống như xe máy tạt đầu, xe trước phanh gấp hay chướng ngại vật lạ, phản xạ của họ thường là giật mình hoảng loạn thay vì xử lý bình tĩnh.
>>Bài thi mô phỏng lái xe gây ức chế vì 'bấm sớm chút cũng bị điểm 0'
Theo quan sát của tôi, những hạn chế này phần lớn đến từ tâm lý và khả năng quan sát đa nhiệm. Trong điều kiện đông đúc, người lái phải cùng lúc nhìn làn đường, canh xe bên cạnh và đọc biển báo. Khi thông tin dồn dập, có người rõ ràng thấy biển báo nhưng suy nghĩ lại chậm một nhịp, không kịp ra quyết định. Lúc này, nếu quá căng thẳng, tôi nghĩ tốt nhất nên chậm lại một nhịp để lấy lại bình tĩnh trước khi đi tiếp.
Điều này cũng thể hiện rõ qua tư thế ngồi và cảm giác chân ga hay thắng. Không ít người ngồi quá sát vô lăng, vai gồng cứng, còn chân đặt lên bàn đạp thiếu tự nhiên. Cá nhân tôi thấy, người lái cần cảm nhận được độ phản hồi dưới bàn chân để chiếc xe vận hành êm ái. Khi không cảm được lực, xe dễ bị giật cục hoặc khựng lại, khiến người lái càng thêm mất tự tin.
May mắn là ngày càng nhiều công nghệ hỗ trợ như cảnh báo điểm mù, camera 360, ADAS hay cảm biến lùi đã giúp giảm bớt gánh nặng. Tuy vậy, công nghệ chỉ hỗ trợ một phần, chiếc xe cuối cùng vẫn phản ánh kỹ năng và trạng thái tâm lý của người điều khiển.
Bằng lái chỉ là điều kiện cần. Quan trọng hơn, mỗi người cần rèn luyện những kỹ năng còn thiếu để tự tin hơn sau vô lăng, qua đó đảm bảo an toàn cho chính mình và cho cả cộng đồng.