Lấn chiếm vỉa hè Hà Nội nhưng nghĩ là 'văn hóa lâu đời'

Chuyện vỉa hè Hà Nội mấy hôm nay "nóng" hơn bao giờ hết khi lực lượng chức năng phường Hoàn Kiếm tới từng hộ kinh doanh hướng dẫn tháo mái che, dọn dẹp vỉa hè theo Kế hoạch 06 về xây dựng phường kiểu mẫu trật tự, văn minh đô thị. Theo dõi các cuộc tranh luận trên mạng xã hội, tôi thấy nhiều người ủng hộ chuyện dẹp thật sạch cho gọn gàng, nhưng cũng có không ít ý kiến cho rằng đó là "văn hóa", là "nếp sống" lâu đời của người Hà Nội bấy lâu nay.

Nhưng nói thật, mỗi lần nghe ai nói câu "vỉa hè là văn hóa thủ đô", tôi lại tự hỏi: đã ai từng phải đi bộ vào đúng giờ tan tầm mà xem, để hiểu cái khổ của việc tìm nổi một lối đi trên chính phần đường dành cho mình chưa? Nếu từng ở trong tình huống đó, tôi tin các bạn sẽ không còn hào hứng với cái gọi là "văn hóa vỉa hè" kia đâu.

Tôi cũng là một người Hà Nội, nhà tôi ở mặt phố, và cái cảm giác ngại bước chân ra khỏi cửa mỗi cuối tuần ám ảnh đến mức chỉ muốn ở yên trong nhà. Cứ chiều tối hay cuối tuần là trước cửa nhà tôi lại kín đặc người. Người ta bày bàn ghế la liệt để kinh doanh hàng ăn ngay trên vỉa hè. Tiếng nói cười, gọi món, dắt xe lộn xộn. Tôi nhắc nhở không biết bao nhiêu lần, nói nhẹ có, góp ý gay gắt cũng có, nhưng cuối cùng đâu vẫn hoàn đấy. Người ta quen rồi, thậm chí còn mặc định rằng vỉa hè là "đất dùng chung", cứ thế mà bày biện, chẳng để ý việc nhà dân xung quanh khổ sở thế nào?

Hôm rồi, đi uống trà chanh với đám bạn, tôi cũng thử "sống như dân phố" xem sao? Quán vỉa hè đông nghịt, chúng tôi mãi mới tìm được một chỗ ngồi tạm. Vừa bê cốc lên uống được mấy ngụm thì cả nhóm lại bị yêu cầu đứng dậy, bê bàn ghế sang chỗ khác để nhà trong ngõ dắt xe ra. Cảnh tượng "rất Hà Nội" theo nghĩa mà nhiều người đang cố ca ngợi: vui, nhộn nhịp, linh hoạt. Nhưng mà linh hoạt kiểu ấy thì người vui một tí, kẻ bất tiện thì cả buổi.

>>'Tôi đứng ngắm cảnh Hồ Tây nhưng bị chủ trà đá vỉa hè đuổi mắng'

Tôi hay chạy bộ buổi sáng nên càng cảm nhận rõ chuyện vỉa hè lẽ ra là của người đi bộ, vậy mà để tìm một đoạn vỉa hè trống đúng nghĩa thì hiếm vô cùng. Lúc thì bị hàng quán chiếm mất, lúc lại đầy xe máy để tràn lên tận cửa nhà dân. Nhiều khi tôi phải chạy xuống lòng đường, mà xe cộ thì cũng chẳng thể tránh mình được, vì rõ ràng họ đang đi đúng làn của họ. Có những khoảnh khắc mà chỉ cần một cái phanh gấp hay một cú ngoặt tay lái là tai nạn có thể xảy ra ngay. Tất cả chỉ vì cái phần đường dành cho người đi bộ bị xâm lấn từ ngày này qua ngày khác.

Chính vì thế, nhìn cả hai phía, tôi thấy việc thành phố quyết tâm làm sạch vỉa hè lần này là hoàn toàn hợp lý. Không phải chuyện "mất văn hóa" hay "mất bản sắc", mà là gọn gàng, an toàn và văn minh trước đã. Người Hà Nội bao đời nay nổi tiếng thanh lịch, mà thanh lịch thì đâu phải là sự bát nháo hay mạnh ai nấy chiếm?

Còn chuyện "văn hóa vỉa hè", thật lòng mà nói, làm gì có bản sắc Hà Nội nào lại gắn với cảnh lấn chiếm, ồn ào và bừa bộn như thế. Văn hóa phải là cái đẹp, cái khiến người ta tự hào. Còn những gì gây phiền hà, bất tiện, thậm chí nguy hiểm cho người khác thì chỉ là thói quen xấu, chứ không thể gọi là văn hóa.

Tôi mong rằng lần này thành phố làm đến nơi đến chốn. Vỉa hè sạch sẽ, người đi bộ có chỗ đi, người kinh doanh có quy củ mà vẫn sinh sống được, đó mới là Hà Nội mà tôi mong muốn. Và biết đâu, khi mọi thứ vào khuôn khổ, chúng ta sẽ tạo ra một "văn hóa vỉa hè" thật sự đẹp, văn minh và đáng tự hào hơn?

Thành Lê