Người mới hưởng lương hưu qua đời có bị mất tiền BHXH?

Theo lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu, kể từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động (NLĐ) trong điều kiện bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ.

Sau đó, cứ mỗi năm, tuổi nghỉ hưu lại tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam, cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028 và tăng thêm 4 tháng đối với lao động nữ, cho đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035.

Phản ánh tại chương trình giao lưu cùng cơ quan BHXH, nhiều NLĐ bày tỏ lo lắng lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu quá dài, khi đủ tuổi thì thời gian hưởng lương hưu không còn nhiều. Một số người sợ nếu chẳng may mất sớm, họ sẽ thiệt thòi vì đã đóng BHXH trong thời gian dài.

Tuy nhiên, theo BHXH Việt Nam, tuổi thọ của người Việt Nam khá cao nên thời gian hưởng lương hưu rất dài. Theo thống kê của Bộ Y tế, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam trong năm 2023 là 74,5 tuổi.

Ngoài ra, BHXH Việt Nam khẳng định chế độ hưu trí đã được tính toán để đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

Cụ thể, người đang đóng BHXH, đang bảo lưu thời gian đóng và người đang hưởng lương hưu mà qua đời thì số tiền đã đóng BHXH không mất đi. Số tiền này được tính toán, chuyển thành các khoản trợ cấp dành cho thân nhân NLĐ với các chế độ sau: Trợ cấp mai táng, trợ cấp tuất hằng tháng hoặc trợ cấp tuất một lần (chọn 1 trong 2).

Thứ nhất, NLĐ đang hưởng lương hưu mà qua đời thì thân nhân được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức tham chiếu. Hiện mức tham chiếu bằng lương cơ sở, tức là trợ cấp mai táng bằng 23,4 triệu đồng.

Thứ hai, NLĐ đang hưởng lương hưu mà qua đời thì thân nhân của họ sẽ được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng (nếu đủ điều kiện).

Các trường hợp hưởng trợ cấp tuất hằng tháng và mức trợ cấp tuất hằng tháng được quy định chi tiết tại Điều 86 và Điều 87 Luật BHXH. Bạn đọc có thể theo dõi chi tiết .

Thứ ba, trong trường hợp thân nhân của người về hưu qua đời không thuộc diện được nhận trợ cấp tuất hằng tháng, hoặc thân nhân đủ điều kiện nhưng không muốn nhận trợ cấp hằng tháng thì họ sẽ được nhận trợ cấp tuất một lần.

Các trường hợp hưởng trợ cấp tuất một lần và mức trợ cấp tuất một lần được quy định tại Điều 88 và Điều 89 Luật BHXH.

Theo đó, đối với thân nhân của người đang tham gia BHXH hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH thì mức trợ cấp tuất một lần bằng mức trợ cấp tuất cho mỗi năm đóng BHXH nhân với số năm đóng BHXH. Cách tính mức trợ cấp tuất một lần trong trường hợp này giống với cách tính chế độ hưởng BHXH một lần.

Do đó, nếu rơi vào trường hợp này, thân nhân của NLĐ đã qua đời được nhận số tiền lớn hơn số tiền mà NLĐ nhận được nếu họ hưởng BHXH một lần (vì họ được nhận thêm trợ cấp mai táng).

Đối với người đang hưởng lương hưu mà qua đời, mức hưởng trợ cấp tuất một lần được tính dựa trên thời gian mà họ đã hưởng lương hưu trước đó.

Nếu người đó qua đời trong 2 tháng đầu hưởng lương hưu thì mức trợ cấp một lần bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng.

Ví dụ, nếu mới lãnh lương hưu được 1 tháng mà NLĐ chẳng may qua đời và lương hưu đang hưởng là 10 triệu đồng/tháng thì tiền trợ cấp tuất một lần sẽ là 480 triệu đồng (48 tháng nhân 10 triệu đồng/tháng).

Nếu người đó qua đời vào những tháng sau đó, cứ hưởng thêm 1 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi nửa tháng lương hưu, mức thấp nhất bằng 3 tháng lương hưu đang hưởng.

Ví dụ, nếu người về hưu đã hưởng lương hưu được 1 năm (12 tháng) mà qua đời thì trợ cấp tuất một lần được tính bằng công thức sau: 48 - ((12 - 2) x 0,5) = 43 tháng lương hưu.

Nếu lương hưu của NLĐ tại thời điểm qua đời là 10 triệu đồng thì tiền trợ cấp tuất một lần sẽ là 430 triệu đồng (43 tháng nhân 10 triệu đồng/tháng).

Như vậy, nếu thời gian hưởng lương hưu của người lao động càng ngắn thì số tiền trợ cấp tuất một lần mà thân nhân của họ được hưởng càng cao.