'Người mua hàng tin vào người nổi tiếng hơn tem kiểm định'

Đề xuất trên được bà Hoàng Thị Thanh Thúy, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Tây Ninh nêu tại phiên thảo luận chiều 13/11 về dự thảo luật Thương mại điện tử.

Theo đại biểu này, dự thảo đã xác định tương đối đầy đủ trách nhiệm của ba chủ thể chính trong hoạt động livestream bán hàng, gồm người bán, người livestream và nền tảng. Tuy nhiên, bà Thúy cho rằng vẫn còn khoảng trống với một số tình huống như người nổi tiếng livestream bán hàng kém chất lượng, thổi phồng công dụng thực phẩm chức năng hay dùng kỹ thuật "seeding ảo" để thao túng niềm tin người mua hàng.

Tương tự, bà Huỳnh Thị Phúc, Phó trưởng đoàn đại biểu TP HCM cũng chỉ ra tình trạng lợi dụng sức ảnh hưởng, danh tiếng, thậm chí cả yếu tố phản cảm để bán hàng. "Người xem tin vào thần thái hơn là nhãn mác, tin vào các diễn viên, người có ảnh hưởng hơn là tem kiểm định", bà Phúc nói và cho rằng đây là một hình thức thao túng, khai thác tâm lý tin tưởng của công chúng.

Trong khi đó, theo bà, pháp luật hiện hành chưa quy định kiểm soát về những hành vi trên hoặc mới chỉ nằm ở các hướng dẫn, nhắc nhở ở lĩnh vực quảng cáo, quản lý về KOL (người nổi tiếng), KOC (người tiêu dùng có sức ảnh hưởng).

Trước tình trạng này, bà Thúy đề nghị phân loại người livestream có ảnh hưởng lớn hoặc phiên livestream có doanh thu lớn để áp dụng cơ chế kiểm soát chặt chẽ hơn. Đồng thời, bà cho rằng cần bổ sung nghĩa vụ của nền tảng về công khai tiêu chí hiển thị livestream, kiểm soát bình luận ảo và cơ chế cảnh báo khi phát hiện lưu lượng tương tác bất thường.

Ngoài ra, bà nói luật nên có cơ chế kiểm soát trước khi phát livestream, nhất là với những sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm. Việc này có thể quy định theo hướng người bán hoặc người livestream phải cung cấp hồ sơ sản phẩm cho nền tảng thương mại điện tử.

Còn bà Huỳnh Thị Phúc đề xuất cấm lợi dụng hình ảnh, sức ảnh hưởng xã hội và hành vi phản cảm trái thuần phong mỹ tục để quảng bá, bán hàng, cung cấp dịch vụ, lan truyền nội dung thương mại điện tử trá hình. "Điều này cũng sẽ giúp ngăn chặn việc biến hoạt động thương mại thành hoạt động giải trí, câu view, gây ảnh hưởng đến văn hóa, đạo đức, xã hội", đại biểu cho hay.

Giải trình sau đó, Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn cho biết dự thảo luật Thương mại điện tử đã quy định các nền tảng phải xác thực danh tính của người livestream bán hàng.

Theo Phó thủ tướng, các nền tảng cũng sẽ phải ngăn chặn, gỡ bỏ nội dung vi phạm, hiển thị cảnh báo với hàng hóa, dịch vụ rủi ro và lưu trữ dữ liệu hình ảnh, âm thanh. Ngoài ra, dự thảo cũng quy định rõ trách nhiệm của người bán và người livestream, nhằm bảo đảm an toàn, quyền lợi của người tiêu dùng. Tuy nhiên, ông khẳng định Chính phủ sẽ tiếp thu ý kiến của các đại biểu và chỉ đạo cơ quan soạn thảo bổ sung quy định về livestream bán hàng.

Phó thủ tướng cho biết, doanh thu thương mại điện tử năm 2023 đạt 21 tỷ USD và tăng lên 25 tỷ USD một năm sau đó. Thu thuế từ hoạt động này dự kiến đạt khoảng 200.000 tỷ đồng cả năm nay. Bởi vậy, ông cũng đồng tình với góp ý của một số đại biểu về việc luật cần tạo ra một môi trường khuyến khích tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước cùng tham gia phát triển thương mại điện tử.

Anh Tú