Nơi 16 TNXP hy sinh khi làm nhiệm vụ giữ vững mạch máu giao thông

“Địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng

Sáng 19/9, tỉnh Quảng Trị tổ chức lễ khánh thành công trình tôn tạo Khu tưởng niệm nơi hy sinh của 16 Thanh niên xung phong (TNXP) tại Bến phà Long Đại, xã Trường Ninh (Quảng Trị).

Tháng 9/1972, trong mưa bom, bão đạn, khi đang mở đường, vận chuyển hàng hóa qua sông Long Đại, 16 TNXP (7 nữ, 9 nam), thuộc Đại đội C130, quê ở tỉnh Thái Bình (nay là Hưng Yên) đã anh dũng hy sinh.

Máu xương của các liệt sỹ đã hòa vào dòng sông, khắc lên trang sử Quảng Trị một bản anh hùng ca bất tử, để mỗi khi nhắc đến, thế hệ hôm nay lại trào dâng niềm thương nhớ, tự hào và biết ơn vô hạn.

Năm 2012, Nhà bia tưởng niệm 16 TNXP hy sinh được tỉnh Quảng Trị xây dựng, là nơi nhân dân và du khách dâng hương tưởng niệm.

Tháng 4 vừa qua, với sự đồng hành của các tổ chức, cá nhân, tỉnh Quảng Trị tiếp tục triển khai tu bổ, tôn tạo toàn diện khu tưởng niệm 16 liệt sỹ TNXP hy sinh tại Bến phà Long Đại. Đến nay, công trình đã hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng.

Dự án bao gồm các hạng mục: xây mới đài tưởng niệm; nhà khánh tiết, nhà trưng bày tư liệu hiện vật; nhà chờ và bến thuyền, bãi đậu xe; cải tạo, nâng cấp các hạng mục đã có như mái ngói nhà bia tưởng niệm, cổng, hàng rào, sân hành lễ và chỉnh trang khuôn viên…

Đặc biệt, đài tưởng niệm được thiết kế mô phỏng hình bó lúa với 16 cây (tượng trưng cho 16 TNXP), cao 16m. Các chi tiết được thi công, hoàn thiện một cách tỉ mỉ, chỉn chu bằng chất liệu thép chịu lực, sơn epoxy và liên kết chắc chắn.

Ông Hoàng Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị, nhấn mạnh Bến phà Long Đại cùng với Thành Cổ Quảng Trị, Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải, Nghĩa trang Trường Sơn, Nghĩa trang Đường 9… trở thành những biểu tượng bất diệt.

Nếu Thành Cổ Quảng Trị ghi dấu 81 ngày đêm đỏ lửa, Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải là chứng tích chia cắt đau thương và khát vọng thống nhất, thì Bến phà Long Đại lại là minh chứng bi tráng cho ý chí kiên cường của thanh niên Việt Nam, sẵn sàng “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” để giữ vững huyết mạch giao thông chi viện cho tiền tuyến lớn miền Nam.

Theo ông Nam, Bến phà Long Đại không chỉ là nơi tri ân những giá trị thiêng liêng của quá khứ, mà còn là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Hội Cựu TNXP Việt Nam cũng dành tặng 16 suất quà, mỗi suất trị giá 5 triệu đồng đến thân nhân 16 liệt sỹ TNXP đã chiến đấu và anh dũng hy sinh tại Bến phà Long Đại.

Bên cạnh đó, ban tổ chức và các đơn vị tài trợ cũng trao tặng hàng chục suất quà khác đến các cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Lời tri ân "Dòng sông hoa lửa"

Tối 18/9, tỉnh Quảng Trị đã phối hợp tổ chức Chương trình nghệ thuật với chủ đề Lời tri ân "Dòng sông hoa lửa”; công bố, đón nhận Bằng xếp hạng Di tích lịch sử cấp Quốc gia “Bến phà II Long Đại - nơi hy sinh của 16 TNXP tháng 9/1972”.

Đây là hoạt động có ý nghĩa sâu sắc, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, khẳng định giá trị trường tồn của lịch sử; góp phần đưa Quảng Trị trở thành điểm đến văn hóa - lịch sử, tâm linh thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế.

Tại chương trình, Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã trao Bằng xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia “Bến phà II Long Đại - nơi hy sinh của 16 TNXP tháng 9/1972” cho lãnh đạo tỉnh Quảng Trị.

Theo dõi chương trình diễn ra tại Khu tưởng niệm nơi hy sinh của 16 TNXP tại Bến phà Long Đại, cựu chiến binh Nguyễn Thanh Cam, trú thôn Xuân Dục, xã Trường Ninh (Quảng Trị), không giấu được sự xúc động.

Các tiết mục nghệ thuật kết hợp tinh tế giữa âm nhạc và dàn dựng sân khấu, tạo nên một không gian nghệ thuật đầy tính sử thi, như đưa ông Cam sống lại những năm tháng hoa lửa; nơi từng bước chân của TNXP đã mở đường, gùi hàng, vượt qua mưa bom, bão đạn để nối liền hậu phương với tiền tuyến.

“Những ký ức năm xưa lại ùa về, khi chúng tôi vào sinh ra tử, sẵn sàng cảm tử, hy sinh vì Tổ quốc. Hôm nay được chứng kiến công trình di tích được tôn tạo khang trang, được tưởng nhớ đồng đội, những người đã nằm lại, tôi vô cùng xúc động", ông Cam chia sẻ.

Bến phà Long Đại, thuộc xã Trường Ninh (Quảng Trị), trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước là trọng điểm ác liệt. Quân đội Mỹ đã trút xuống Long Đại hàng trăm tấn bom, nhằm cắt đứt mạch máu giao thông huyết mạch.

Trước mưa bom, bão đạn, các chiến sỹ TNXP vẫn kiên cường bám trụ, cứu người, cứu hàng, giữ vững tuyến chi viện.

Đặc biệt, vào chiều 19/9/1972, một trận bom của không quân Mỹ đã cướp đi sinh mạng của 15 TNXP đang làm nhiệm vụ. Chỉ 4 ngày sau, một TNXP khác tiếp tục ngã xuống. Máu và tuổi xuân của 16 chàng trai, cô gái tuổi mười tám, đôi mươi đã hòa vào dòng sông Long Đại, để đất nước được độc lập, tự do.