Phú Thọ: Xây dựng nông thôn mới gắn với bản sắc vùng

Nông thôn mới trong bối cảnh hợp nhất

Tỉnh Phú Thọ hiện nay được hình thành trên cơ sở hợp nhất 3 tỉnh: Phú Thọ (cũ), Vĩnh Phúc và Hòa Bình. Việc hợp nhất đã làm thay đổi quy mô dân số, số lượng xã, điều kiện kinh tế - xã hội, song cũng mở ra cơ hội định hình chiến lược xây dựng nông thôn mới theo hướng liên kết vùng, phát huy lợi thế nông nghiệp quy mô lớn và tối ưu hóa nguồn lực.

Hiện tỉnh có hơn 430.000ha đất lâm nghiệp, 133.000ha đất trồng cây hằng năm và trên 100.000ha đất cây lâu năm, tạo nền tảng hình thành các vùng sản xuất tập trung. Nhiều sản phẩm đặc sản như chè Phú Thọ, bưởi Đoan Hùng, cam Cao Phong, gà Lạc Thủy, thịt chua Thanh Sơn, mía tím Hòa Bình... đã khẳng định thương hiệu và từng bước mở rộng thị trường xuất khẩu.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Huy Nhuận, đến nay toàn tỉnh có 84/133 xã đạt chuẩn nông thôn mới, chiếm 63,2% số xã; 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, chiếm 3,6% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, 525 khu dân cư đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Hệ thống kinh tế hợp tác cũng phát triển mạnh với 1.142 hợp tác xã, 1.119 trang trại và 451 tổ hợp tác.

Phong trào “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) trở thành điểm sáng khi toàn tỉnh đã có 609 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 6 sản phẩm 5 sao. Tỉnh đã xây dựng 28 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại trên các nền tảng số như voso.vn, Postmart.vn, nongsan.phutho.gov.vn, kết hợp quảng bá tại nhiều hội chợ, sự kiện lớn.

Chuyển đổi số đang trở thành bước đột phá. Các sản phẩm OCOP được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, cập nhật thông tin trên sàn thương mại điện tử, giúp kết nối thuận tiện với người tiêu dùng. Hàng trăm chủ thể OCOP còn được tập huấn kỹ năng quản lý, tiếp thị, kinh doanh số.

Không chỉ đem lại hiệu quả kinh tế, chương trình OCOP còn góp phần gìn giữ giá trị văn hóa, bản sắc dân tộc. Từ nghề làm tương, làm chè, làm mì đến trồng dược liệu, nhiều làng nghề truyền thống đã được hồi sinh và trở thành câu chuyện văn hóa đặc sắc của đất Tổ.

Mục tiêu 2025-2030: Nông thôn mới hiện đại, bền vững

Trong nhiệm kỳ 2025-2030, Phú Thọ đặt mục tiêu tăng trưởng nông nghiệp 3,5%/năm, lấy OCOP làm đột phá, giảm nghèo đa chiều gắn với xây dựng nông thôn mới hiện đại, bền vững.

Trọng tâm là đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản; phát triển nông nghiệp tuần hoàn, hữu cơ, sinh thái gắn với du lịch nông thôn; tăng cường thương mại điện tử, truy xuất nguồn gốc và quản lý số hóa chuỗi giá trị nông sản.

Tỉnh sẽ triển khai đề án phát triển nông nghiệp tuần hoàn đến năm 2030, kết hợp sản xuất xanh, giảm phát thải, khai thác hiệu quả du lịch nông nghiệp. Mô hình “nông nghiệp thông minh - nông thôn xanh - nông dân số” được xem là định hướng xuyên suốt.

Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là “đòn bẩy” để Phú Thọ thúc đẩy cơ giới hóa, tự động hóa, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn trong quy hoạch, giám sát môi trường, quản lý đất đai, thủy lợi và tài nguyên nước.

Song song, tỉnh xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ xuyên suốt. Thay vì hỗ trợ phúc lợi đơn thuần, Phú Thọ chuyển hướng sang hỗ trợ có điều kiện, khuyến khích người dân tự lực vươn lên bằng tri thức và công nghệ. Đến năm 2030, tỉnh phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo 1-1,5%/năm; riêng các xã nghèo giảm từ 2,5-3%/năm; 100% hộ nghèo được tiếp cận đủ 5 dịch vụ xã hội cơ bản (y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, thông tin).

Hệ thống quản lý dữ liệu hộ nghèo sẽ được số hóa, đảm bảo minh bạch và chính xác. Cán bộ cơ sở được đào tạo kỹ năng số để giám sát, đánh giá hiệu quả các chương trình giảm nghèo.

Ngoài phát triển hạ tầng và thu nhập, Phú Thọ chú trọng xây dựng nông thôn mới gắn với đặc thù văn hóa vùng đất Tổ. Các giải pháp trọng tâm gồm:

Phát triển sản phẩm OCOP, làng nghề truyền thống kết hợp công nghệ mới, nâng cao năng suất, chất lượng; gắn bảo tồn di sản với phát triển du lịch nông thôn; hình thành mô hình “làng văn hóa hạnh phúc”, “làng số thông minh”.

Hoàn thiện cơ chế, chính sách phù hợp với mô hình hành chính hai cấp; đẩy mạnh tuyên truyền, phát huy vai trò chủ thể của người dân và doanh nghiệp.

Duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới; thí điểm mô hình nông thôn mới hiện đại; chú trọng an sinh, y tế, giáo dục, tạo sinh kế bền vững cho hộ nghèo vùng cao, vùng sâu; nâng cao chất lượng môi trường sống “sáng - xanh - sạch - đẹp”, khuyến khích tinh thần đoàn kết, nhân văn trong cộng đồng.

Tỉnh cũng tăng cường thanh tra, giám sát, lấy ý kiến hài lòng của người dân để đảm bảo hiệu quả chương trình. Với định hướng rõ ràng và giải pháp đồng bộ, nông nghiệp - nông thôn Phú Thọ đang bước vào giai đoạn phát triển mới, lấy tăng trưởng xanh, giảm nghèo bền vững và nông thôn mới hiện đại làm trụ cột, khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội.

Với nền tảng đã có cùng quyết tâm đổi mới, Phú Thọ sau hợp nhất đang cho thấy hướng đi rõ ràng: xây dựng nông thôn mới hiện đại, bền vững, gắn chặt văn hóa đất Tổ. Mỗi làng quê không chỉ là nơi lưu giữ bản sắc, mà còn trở thành điểm tựa phát triển kinh tế - xã hội, góp phần lan tỏa giá trị của nông thôn mới trên bình diện quốc gia.

Châu Anh