Lý do bão mùa thu thường dữ dội

Theo CGTN, thông thường, bão hình thành từ tháng 6 đến 8 được phân loại là bão mùa hè, còn hình thành từ tháng 9 đến 11 gọi là bão mùa thu. Từ năm 1949 đến 2024 có 867 cơn bão mùa hè. Trong khi đó, bão mùa thu có tổng cộng 859 cơn, chiếm 44% số lượng bão hàng năm và được đánh giá ngày càng có xu hướng dữ dội và tác động lớn hơn.

Nguyên nhân là tháng 8-9 hàng năm, nhiệt độ biển nhiệt đới ở Bắc bán cầu đạt đỉnh, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình bão hình thành và tăng cường năng lượng. Khi mùa thu đến, không khí lạnh hoạt động mạnh, tăng cường chênh lệch áp suất và tăng tốc độ gió gần tâm bão, góp phần khiến bão mãnh liệt thêm. Do đó, khả năng xảy ra siêu bão vào mùa thu cao hơn. Ngoài ra, sự kết hợp giữa bão và không khí lạnh có thể thúc đẩy mưa lớn, dẫn đến thảm họa nghiêm trọng hơn.

Theo Live Science, siêu bão Ragasa ập vào đảo Đài Loan và miền bắc Philippines hôm 24/9 gây mưa lớn kèm theo gió mạnh lên tới 285 km/h, tương đương bão cấp 5, khiến ít nhất 14 người thiệt mạng và 124 người mất tích. Hiện nay, hàng triệu người tại Hong Kong, Macao và Thâm Quyến phải sơ tán hoặc được khuyến cáo ở nhà khi bão tiến vào bờ biển phía nam Trung Quốc.

Ragasa là cơn bão mạnh nhất được ghi nhận trên toàn cầu năm nay. Bão gần như không xuất hiện hiện tượng "đứt gió", tức thay đổi tốc độ hoặc hướng gió trong một khoảng cách ngắn, nên sức mạnh ở lõi bão gia tăng liên tục, theo TWN. Nó dự kiến duy trì hoặc chỉ biến động nhỏ về cường độ, với khả năng đổ bộ ở mức siêu bão hoặc bão mạnh, tương đương bão Mangkhut. Dù cảnh báo bão sẽ được dỡ bỏ khi Ragasa suy yếu sau khi đổ bộ, mưa lớn và gió mạnh vẫn có thể gây ra thảm họa thứ cấp như lũ lụt, sạt lở bùn và đất.

Bão mạnh ở Đại Tây Dương và đông bắc Thái Bình Dương (hurricane) và khu vực tây bắc Thái Bình Dương (typhoon) là những cơn bão nhiệt đới phát triển từ lớp nước biển mỏng bay hơi do gió, hơi ẩm bốc lên tạo thành đám mây bão. Nhiệt độ biển càng ấm, hệ thống càng thu được nhiều năng lượng, đẩy nhanh quá trình hình thành khiến cơn bão dữ dội nhanh chóng xuất hiện.

Cường độ cực mạnh của Ragasa khiến nhiều người cho rằng bão gần đạt giới hạn tối đa mà Trái Đất có thể tạo ra. Các tính toán hiện nay về cường độ tối đa tiềm năng của bão vào khoảng 322 km/h. Ước tính này sử dụng công thức khá đơn giản dựa trên động năng mà cơn bão mất đi do ma sát bề mặt và năng lượng mà nó lấy từ nước biển ấm.

Tuy nhiên, giới khoa học cho biết biến đổi khí hậu đang nới rộng giới hạn trên so với thập niên 1980. Từ tháng 3/2023, nhiệt độ bề mặt biển trung bình trên toàn thế giới đạt mức cao kỷ lục, cung cấp thêm sức mạnh cho các cơn bão.

An Khang (Theo CGTN, Live Science)