Công cụ AI dự đoán 1.000 loại bệnh trong vòng 10 năm tới
Các nhà khoa học đã phát triển công cụ AI dự đoán bệnh có khả năng phân tích sức khỏe cá nhân và dự báo nguy cơ mắc hơn 1.000 loại bệnh trong vòng 10–20 năm tới.
Công cụ mang tên Delphi-2M được tạo ra bởi các chuyên gia của Phòng thí nghiệm Sinh học Phân tử châu Âu (EMBL), Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Đức và Đại học Copenhagen. Công nghệ này ứng dụng nguyên lý tương tự các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs), nhưng được tùy chỉnh riêng cho lĩnh vực y tế.
AI hoạt động như thế nào?
Delphi-2M phân tích hồ sơ bệnh án và lối sống để dự đoán tương lai sức khỏe. Công cụ nhận diện “sự kiện y khoa” trong quá khứ, ví dụ thời điểm chẩn đoán bệnh, kết hợp với các yếu tố như tuổi tác, giới tính, thừa cân, hút thuốc hay uống rượu. Từ đó, AI đưa ra xác suất mắc các bệnh như ung thư, tim mạch, tiểu đường, bệnh hô hấp…
Công cụ được huấn luyện trên dữ liệu 400.000 người trong nghiên cứu Biobank (Anh) và 1,9 triệu bệnh nhân từ cơ sở dữ liệu y tế quốc gia Đan Mạch. Tất cả thông tin đều được ẩn danh để bảo mật. Cách dự báo được trình bày dễ hiểu, giống như dự báo thời tiết: ví dụ “70% nguy cơ mắc bệnh trong 10 năm tới”.
Hiện nay, một trong những phương pháp phổ biến là Qrisk, giúp tính toán nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ trong 10 năm. Tuy nhiên, Qrisk chỉ tập trung vào một nhóm bệnh tim mạch. Trong khi đó, Delphi-2M được đánh giá vượt trội vì có thể dự đoán đồng thời hơn 1.000 bệnh khác nhau và trong khoảng thời gian dài hơn. Đây chính là bước nhảy vọt giúp y học tiến gần đến cá nhân hóa chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Ý nghĩa với y tế tương lai
Theo giáo sư Ewan Birney, Giám đốc điều hành tạm thời EMBL, công cụ AI dự đoán bệnh có thể sớm được đưa vào thực tế: “Bác sĩ sẽ dễ dàng chỉ ra các nguy cơ chính trong tương lai của bệnh nhân và gợi ý cách thay đổi lối sống để giảm rủi ro”.
Điểm khác biệt lớn của Delphi-2M là khả năng dự đoán nhiều bệnh cùng lúc trong thời gian dài, vượt xa các công cụ đơn bệnh hiện nay. AI thậm chí có thể tạo ra các kịch bản giả định, giúp ước tính gánh nặng bệnh tật trong 20 năm tới.
Giáo sư Moritz Gerstung, chuyên gia về AI trong ung thư học, nhận định: “Đây mới chỉ là khởi đầu cho một kỷ nguyên mới, nơi AI có thể cá nhân hóa chăm sóc sức khỏe và dự báo nhu cầu y tế ở quy mô toàn cộng đồng”.