Việc chấp hành pháp luật lao động và bảo hiểm xã hội vẫn còn hạn chế

Cập nhật quy định mới về pháp luật lao động

Ngày 27/9, tại TPHCM, Bộ Nội vụ tổ chức hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người lao động và người sử dụng lao động.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Cao Huy cho hay trong thời gian qua, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã được sáp nhập vào Bộ Nội vụ.

Điều này đặt ra cho Bộ Nội vụ trách nhiệm to lớn trong việc thống nhất quản lý nhà nước về lao động, việc làm, bảo hiểm xã hội, an sinh xã hội.

“Trong những năm qua, cùng với tiến trình đổi mới và hội nhập quốc tế, hệ thống pháp luật về lao động, việc làm, tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, an toàn vệ sinh lao động... đã từng bước được hoàn thiện.

Đây là những chính sách có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, không chỉ bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động mà còn góp phần ổn định, phát triển bền vững của doanh nghiệp và toàn xã hội”, Thứ trưởng nói.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc chấp hành pháp luật lao động và bảo hiểm xã hội ở nhiều nơi vẫn còn hạn chế. Một bộ phận người lao động chưa nắm vững quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Một số người sử dụng lao động chưa thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật. Tình trạng nợ, trốn đóng bảo hiểm xã hội vẫn diễn ra.

“Điều này đòi hỏi công tác tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cả người lao động lẫn người sử dụng lao động cần được đẩy mạnh và đổi mới về phương thức”, Thứ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh.

Trước bối cảnh đó, hội nghị được tổ chức nhằm cập nhật các quy định mới của pháp luật lao động, nâng cao nghiệp vụ cho cán bộ nhân sự trực tiếp làm công tác quản lý lao động trong các doanh nghiệp.

Cơ quan quản lý nhà nước đồng thời hướng đến yêu cầu nâng cao nhận thức, ý thức tuân thủ pháp luật, bảo đảm quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong doanh nghiệp, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội.

Quản lý thị trường lao động hiệu quả, linh hoạt

Tại hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Tiền lương và Bảo hiểm xã hội (Bộ Nội vụ) Trần Thanh Nam nêu những điểm mới trong nâng cao nhận thức, ý thức tuân thủ pháp luật, bảo đảm quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong doanh nghiệp, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội.

Phó Cục trưởng lưu ý một số thay đổi mới quan trọng giúp xác định đúng đối tượng thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội; xác định trách nhiệm của người sử dụng lao động trong trường hợp người lao động không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; xác định tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp…

Tiếp đó, Phó Cục trưởng Cục Việc làm Nguyễn Thị Quyên giới thiệu những điểm mới của Luật Việc làm năm 2025 và một số quy định về người nước ngoài làm việc tại Việt Nam theo Nghị định số 219.

“Luật Việc làm năm 2025 hướng đến hoàn thiện các 4 nhóm chính sách lao động quan trọng là quản trị thị trường lao động linh hoạt, hiệu quả, hiện đại, bền vững và hội nhập; hoàn thiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp là công cụ quản trị thị trường lao động; phát triển kỹ năng nghề, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; thúc đẩy tạo việc làm theo hướng bền vững”, Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Quyên nói.

Theo đó, Luật Việc làm năm 2025 có những điểm mới cần lưu ý như chính sách hỗ trợ tạo việc làm, đăng ký lao động, hệ thống thông tin thị trường lao động, phát triển kỹ năng nghề, dịch vụ việc làm, bảo hiểm thất nghiệp, quản lý nhà nước về việc làm.

Về Nghị định số 219, Phó Cục trưởng cũng chia sẻ một số thay đổi trong quy định về điều kiện, trình tự, thủ tục cấp, cấp lại, gia hạn, thu hồi giấy phép lao động, giấy xác nhận không thuộc diện cấp giấy phép lao động đối với người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam; quy định về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam không thuộc diện cấp giấy phép lao động.

Bà Phạm Thị Thanh Việt, chuyên viên chính Vụ Pháp chế (Bộ Nội vụ), phân tích quan hệ lao động mang tính chất hai mặt, vừa là quan hệ đối kháng do lợi ích mâu thuẫn giữa người lao động và người sử dụng lao động, vừa là quan hệ cộng sinh giữa 2 bên. 

"Giữa người lao động và người sử dụng lao động luôn tồn tại những lợi ích chung và lợi ích mâu thuẫn. Đồng thời, trong lợi ích chung luôn có những lợi ích mâu thuẫn. Giải quyết được những lợi ích mâu thuẫn sẽ góp phần nâng cao lợi ích chung. Do vậy, việc này hết sức quan trọng”, bà Việt nói.

Bộ luật lao động năm 2019 đã góp phần hướng đến trao quyền tự chủ cho các bên. Trong quan hệ lao động, các bên tự thương lượng, thỏa thuận dưới hình thức đối thoại tại nơi làm việc, thương lượng tập thể, thông qua hội đồng tiền lương quốc gia, tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở. 

Nguyễn Vy