Tìm hướng phát triển nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch UBND phường Cửa Nam Nguyễn Quốc Hoàn nhấn mạnh: Hội thảo là dấu mốc quan trọng, mở ra cơ hội để cùng định hình tương lai của nghệ thuật Việt Nam trong thời đại mới. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, việc kiến tạo định hướng phát triển chiến lược cho văn học, nghệ thuật không chỉ là nhiệm vụ bảo tồn, phát huy bản sắc dân tộc, còn là con đường đưa văn hóa, con người Việt Nam hội nhập sâu rộng, đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước. Phường Cửa Nam, cũng như thành phố Hà Nội luôn xác định văn hóa và nghệ thuật là nền tảng cốt lõi, góp phần nâng cao vị thế của Thủ đô - "Thành phố Sáng tạo" trong mạng lưới các Thành phố Sáng tạo của UNESCO. Những đóng góp tại hội thảo lần này sẽ là nền tảng để các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là UBND thành phố Hà Nội, tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách, thúc đẩy sự phát triển của các loại hình nghệ thuật, xứng đáng với tầm vóc của Thủ đô ngàn năm văn hiến.

Phát biểu đề dẫn, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho biết: Nghệ thuật là lĩnh vực rộng, luôn chịu tác động mạnh mẽ từ những biến đổi kinh tế, chính trị, xã hội trong nước và quốc tế. Trong những thập niên qua, phát triển nghệ thuật ở Việt Nam đạt nhiều kết quả tích cực: hệ sinh thái hoạt động ngày càng phong phú; chất lượng sáng tác được nâng cao; chủ thể tham gia sáng tạo đa dạng; cơ hội tiếp cận và thụ hưởng nghệ thuật của công chúng được mở rộng; thị trường nghệ thuật bước đầu hình thành và phát triển.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng, lĩnh vực nghệ thuật đứng trước cả cơ hội và thách thức. Phát triển nghệ thuật hiện nay đòi hỏi vừa kế thừa giá trị truyền thống, vừa tiếp thu xu hướng đương đại, tận dụng sức mạnh công nghệ và hội nhập quốc tế. Đồng thời, Việt Nam đang triển khai Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 nên việc nghiên cứu và trao đổi kinh nghiệm quốc tế về phát triển nghệ thuật càng có ý nghĩa thiết thực. Đây là yêu cầu cấp thiết cần được nghiên cứu, phân tích một cách hệ thống, với sự tham gia của các chuyên gia, nhà nghiên cứu, nghệ sĩ và nhà quản lý trong và ngoài nước.

Hội thảo đã lắng nghe các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, nhà quản lý văn hóa trong nước, cùng các học giả quốc tế chia sẻ kinh nghiệm, bài học hữu ích, đồng thời đề xuất những giải pháp thiết thực về phát triển nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đối số hiện nay.

Giáo sư, Tiến sĩ Từ Thị Loan (Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam) cho rằng, trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, sự phát triển của các ngành nghệ thuật không chỉ là vấn đề công nghệ, còn là thách thức về thể chế, chính sách và năng lực quản trị văn hóa. Kinh nghiệm của Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và Vương quốc Anh cho thấy, chuyển đổi số trong lĩnh vực nghệ thuật chỉ có thể thành công khi được đặt trong chiến lược quốc gia về văn hóa - công nghệ - sáng tạo, với sự dẫn dắt của Nhà nước, sự tham gia chủ động của khu vực tư nhân và sự đồng hành của cộng đồng nghệ sĩ.

Đối với Việt Nam, bài học quan trọng là cần coi chuyển đổi số nghệ thuật là bộ phận hữu cơ của chuyển đổi số văn hóa quốc gia, gắn với Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa và chương trình chuyển đổi số quốc gia. Việc hoàn thiện thể chế, đầu tư hạ tầng, đào tạo nhân lực sáng tạo số, cùng với chính sách hỗ trợ khởi nghiệp và hợp tác quốc tế, sẽ là những điều kiện tiên quyết giúp Việt Nam xây dựng nền nghệ thuật hiện đại, mở, hội nhập và giàu bản sắc trong kỷ nguyên số…

Tại hội thảo, các học giả quốc tế đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp… đưa ra những sáng kiến, kinh nghiệm, cũng như những bài học thực tế trong việc phát triển nghệ thuật từ đất nước mình. Giáo sư Noriaki Mita, Giám đốc Hiệp hội nghiên cứu Mita Gagaku (Nhật Bản)trao đổi vềkinh nghiệm lưu giữ, phát triển Gagaku, một trong những loại hình âm nhạc và vũ đạo lâu đời nhất thế giới, ra đời và phát triển tại Nhật Bản. Giáo sư nhấn mạnh, việc duy trì, truyền dạy và giới thiệu Gagaku đến công chúng quốc tế, du khách, cũng như hợp tác xuyên biên giới, chính là cách thức bảo tồn nghệ thuật sống, đồng thời tạo nền tảng cho các sáng tạo mới dựa trên những giá trị cổ điển...

Bà Jimin Jeon, Giám đốc Poem Music (Hàn Quốc) nhắc đến các nghiên cứu về giao thoa âm nhạc Hàn - Việt trong bối cảnh toàn cầu hóa, nhấn mạnh ứng dụng công nghệ số trong nghệ thuật ứng tác - một yếu tố đặc trưng trong âm nhạc truyền thống của cả Hàn Quốc và Việt Nam. Chuyên gia tư vấn độc lập Pháp - Jérémy Segay nói về con đường đưa điện ảnh Việt Nam hướng tới sự công nhận toàn cầu...

Các tham luận của các chuyên gia Việt Nam mang đến những góc nhìn đa chiều và những giải pháp đột phá, trong việc nhận diện xu thế phát triển nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số; phân tích kinh nghiệm quốc tế và rút ra bài học thực tiễn cho Việt Nam; đề xuất các giải pháp mang tính chiến lược, góp phần định hình sự phát triển bền vững của nghệ thuật nước nhà...