Bộ Nội vụ đề xuất nhiều điểm mới trong chính sách bảo hiểm thất nghiệp

Bộ Tư pháp đang thẩm định dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Việc làm (sửa đổi), trong đó đề xuất nhiều điểm mới quan trọng về mức đóng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), quản lý quỹ và bảo đảm quyền lợi người lao động.

Điều chỉnh mức đóng, mở rộng phạm vi áp dụng

Dự thảo Nghị định quy định người lao động và người sử dụng lao động tiếp tục đóng 1% tiền lương tháng, còn Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% từ ngân sách trung ương.

Mức đóng này được lựa chọn sau khi Bộ Nội vụ và Bộ Tài chính tính toán để bảo đảm cân đối Quỹ BHTN ít nhất trong 3–5 năm, không cần ngân sách hỗ trợ trực tiếp.

So với Luật hiện hành và các phương án 0,8%-0,9% từng được đề xuất, phương án 1% có tính ổn định, đồng thời cho phép linh hoạt trong việc điều chỉnh hỗ trợ của Nhà nước tùy theo tình hình Quỹ. 

Giảm 0% mức đóng BHTN, mở rộng cơ hội việc làm cho người khuyết tật

Lần đầu tiên, dự thảo bổ sung điều khoản giảm tiền đóng BHTN xuống 0% đối với phần nghĩa vụ của người sử dụng lao động khi tuyển dụng và sử dụng người khuyết tật, áp dụng trong tối đa 12 tháng.

Chính sách này được đánh giá là mang tính nhân văn và khuyến khích doanh nghiệp mở rộng cơ hội việc làm cho người khuyết tật, đồng thời không làm phát sinh thủ tục hành chính mới khi đăng ký tham gia với cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH).

Bổ sung quy định về bảo lưu và hoàn trả

Dự thảo Nghị định bổ sung quy định về bảo lưu, hoàn trả và cập nhật dữ liệu điện tử trong hệ thống BHXH.

Toàn bộ thông tin về quá trình đóng, bảo lưu và chi trả trợ cấp của người lao động sẽ được ghi nhận trên sổ BHXH điện tử, đồng thời liên thông với cơ sở dữ liệu quản lý việc làm để xác định chính xác thời gian tham gia, số tháng bảo lưu và mức hưởng.

Nhờ đó, người lao động có thể theo dõi trực tuyến quá trình đóng – hưởng, giảm nguy cơ thất lạc sổ, sai lệch thông tin và giúp cơ quan quản lý xử lý nhanh các trường hợp hủy, hoàn trả hoặc cộng nối thời gian bảo lưu.

Theo Tờ trình của Bộ Nội vụ, quy định hiện hành về bảo lưu thời gian đóng BHTN chưa có hướng dẫn cụ thể cho các trường hợp tạm nghỉ việc, học nghề hoặc bị tạm ngừng hưởng trợ cấp, dẫn đến lúng túng trong thực tiễn.

Bộ cho rằng việc hoàn thiện cơ chế bảo lưu là cần thiết để bảo đảm quyền lợi liên tục cho người lao động, không bị gián đoạn khi quay lại thị trường lao động hoặc tiếp tục tham gia BHTN sau thời gian gián đoạn.

Chuẩn hóa quản lý và dòng tiền Quỹ BHTN

Dự thảo Nghị định quy định BHXH Việt Nam chịu trách nhiệm chuyển đủ, đúng thời hạn và đúng mục đích toàn bộ kinh phí chi quản lý Quỹ BHTN, bao gồm cả phần của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.

Việc quyết toán, hạch toán và giám sát chi phí quản lý quỹ được thực hiện tập trung trong hệ thống BHXH Việt Nam, bảo đảm thống nhất với cơ chế tài chính của BHXH và BHYT.

Theo Bộ Nội vụ, quy định này nhằm chuẩn hóa quy trình quản lý dòng tiền, tránh trùng lặp chi phí hành chính và tăng tính minh bạch.

Trước đó, việc chuyển và quyết toán kinh phí giữa các đơn vị còn thiếu thống nhất, đặc biệt với các cơ quan thụ hưởng đặc thù, khiến việc giám sát quỹ gặp khó khăn.

Tinh gọn quy trình, nộp hồ sơ bảo hiểm trực tuyến

Dự thảo Nghị định hợp nhất các quy định về hồ sơ và thủ tục giải quyết trợ cấp thất nghiệp thành một điều thống nhất, thay vì rải rác ở nhiều điều khoản.

Biểu mẫu điện tử được chuẩn hóa, cho phép nộp hồ sơ, theo dõi tiến độ và nhận kết quả trực tuyến qua sổ BHXH điện tử.

Theo Tờ trình của Bộ Nội vụ, thay đổi này nhằm khắc phục tình trạng thủ tục chồng chéo, nhiều bước lặp lại, khiến người lao động phải mất thời gian trong các khâu xác nhận và thông báo việc làm.

Việc tinh gọn và số hóa quy trình giúp giảm hồ sơ giấy tờ, đồng thời phù hợp lộ trình chuyển đổi số của ngành BHXH, hướng tới dịch vụ công trực tuyến toàn trình trong lĩnh vực BHTN.

Hằng Nguyễn