Những phụ nữ "sống khoẻ" nhờ dệt loại chỉ từ một thứ nguyên liệu bỏ đi

Dọc bờ sông Thom, thuộc xã Mỏ Cày, tỉnh Vĩnh Long (trước đây là xã An Thạnh, huyện Mỏ Cày Nam, Bến Tre), một làng nghề truyền thống với hơn 40 năm lịch sử vẫn đang miệt mài hoạt động, tạo sinh kế cho hàng nghìn lao động qua nhiều thập kỷ. Nơi đây chuyên sản xuất chỉ xơ dừa, một nguyên liệu quan trọng để chế tác đồ mỹ nghệ.

Bà Đoàn Thị Hồng (44 tuổi, ngụ xã Nhuận Phú Tân) chia sẻ, bà đã gắn bó với chợ dừa hơn 10 năm. Nhờ công việc này, vợ chồng bà có thu nhập ổn định để nuôi hai con ăn học.

"Dừa khô sau khi thu mua về được tách vỏ, phần vỏ được bán cho các cơ sở sản xuất chỉ xơ dừa, còn sọ dừa được các ghe chở đi khắp nơi. Vỏ dừa nhiều xơ sẽ được thu gom, đưa vào máy đập, đánh tơi, sau đó cho vào máy quay để tước lấy những sợi chỉ vàng, gọi là chỉ xơ dừa", bà Hồng giải thích.

Vỏ dừa sau khi được dập sẽ cho ra xơ dừa, sau đó được đem phơi khô.

Công đoạn làm chỉ xơ dừa tuy không quá phức tạp nhưng đòi hỏi sự vất vả, người lao động phải đứng liên tục dưới nắng để phơi xơ dừa hoặc chịu đựng bụi bặm khi đưa xơ dừa vào máy quay.

"Tôi thường làm ở khâu phơi xơ dừa. Nếu nắng tốt thì một ngày xong, còn trời râm hay mưa thì cực hơn và thời gian khô lâu hơn. Công việc này không nặng nhọc nhưng phải đứng suốt ngoài nắng để đảo xơ dừa. Tiền công phụ thuộc vào sản lượng, nhưng bình quân tôi kiếm được 200.000-250.000 đồng/ngày", bà Hồng cho biết.

Chị Trần Thị Tý (30 tuổi), một trong những nhân công trẻ nhất làng nghề, đã gắn bó với xưởng làm chỉ xơ dừa từ thời con gái. Hiện tại, chị đã có hai con và vẫn miệt mài bên dàn máy dệt chỉ.

Chị cho biết, chồng chị cũng làm ở chợ dừa, phụ trách khâu khuân vác, bốc dỡ hàng. Nhờ làng nghề này, vợ chồng chị kiếm được hơn 500.000 đồng/ngày, đủ để lo cho các con ăn học. "Làm ở đây cực nhất là bụi, vì mỗi lần quay chỉ, mụn dừa bay tứ tung, phải đeo khẩu trang mà đeo lâu thì ngạt. Mấy tháng nay dừa vào vụ nghịch, dừa hiếm, chỉ xơ dừa cũng giảm theo, tiền công ít lại", chị Tý chia sẻ.

Chị Lê Thị Thủy (40 tuổi, ngụ xã Nhuận Phú Tân) cho biết, mỗi ngày chị vào xưởng quay chỉ xơ dừa từ 6h sáng đến 16h, với tiền công khoảng 250.000 đồng/ngày. "So với lột dừa, tiền công khâu làm chỉ xơ dừa ít hơn. Chúng tôi nhận làm theo sản phẩm, cuối ngày đếm số lượng rồi chia tiền công. Thu nhập tuy không cao nhưng bù lại làm việc gần nhà nên vẫn đỡ hơn đi làm công nhân nhiều lắm", chị Thủy nói.

Nhóm nữ nhân công tranh thủ ăn cơm trưa, nghỉ ngơi rồi tiếp tục công việc quay chỉ xơ dừa.

Theo thống kê của UBND xã Mỏ Cày, làng nghề Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp An Thạnh có diện tích 84ha với 55 cơ sở sản xuất, kinh doanh và 600 hộ dân làm gia công. Các ngành nghề đa dạng bao gồm sản xuất chỉ xơ dừa, sơ chế cơm dừa, ép dầu dừa, mua bán dừa trái, đồ thủ công mỹ nghệ, và phát triển du lịch gắn với bảo tồn làng nghề.

Sản phẩm của làng nghề không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu sang các quốc gia như Hàn Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Trung Quốc. Làng nghề đã giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trong và ngoài xã, với thời điểm cao nhất là 1.300 người làm việc, thu nhập khoảng 300.000-400.000 đồng/ngày.

Lãnh đạo UBND xã Mỏ Cày đánh giá, hoạt động kinh tế của làng nghề đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, với doanh thu 165,87 tỷ đồng/năm, lợi nhuận trên 33 tỷ đồng/năm, và mức thu nhập dao động từ 9 đến 10 triệu đồng/lao động/tháng.

Về phương hướng phát triển trong tương lai, địa phương cho biết, với lợi thế đặc trưng như chợ nổi dừa sông Thom, làng nghề Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp An Thạnh định hướng tiếp tục mở rộng lĩnh vực du lịch, liên kết với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất sản phẩm từ dừa để kinh doanh khai thác du lịch tour đường sông, gắn với mục tiêu phát triển của Đề án Làng dừa huyện Mỏ Cày Nam đã được UBND tỉnh Bến Tre (cũ) phê duyệt.