Tự chủ chiến lược của châu Âu - nhiều kinh nghiệm quý cho Việt Nam
Quan điểm về “tự chủ chiến lược” được Liên minh châu Âu (EU) và nhiều quốc gia thành viên đưa ra từ lâu nhằm bảo đảm sự chủ động và độc lập trong các quyết sách.
Trong bối cảnh địa chính trị thế giới đầy biến động hiện nay, việc xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng ở Việt Nam là hết sức cần thiết để Việt Nam có thể ứng phó hiệu quả với bối cảnh thế giới, đảm bảo mục tiêu phát triển nhanh, bền vững trong giai đoạn tới.
Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề này, sáng 23/10, Viện Nghiên cứu Châu Âu và Châu Mỹ, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề: “Tự chủ chiến lược của châu Âu và hàm ý chính sách cho Việt Nam” nhằm chia sẻ và tiếp nhận các ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các chuyên gia nghiên cứu.
Phát biểu tại buổi hội thảo, PGS.TS Nguyễn Chiến Thắng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu và Châu Mỹ nhấn mạnh trong bối cảnh toàn cầu hóa, biến động kinh tế, chính trị và an ninh, tự chủ chiến lược đang trở thành một xu hướng quan trọng của châu Âu.
Điều này được thể hiện qua việc châu Âu đề ra chính sách và chiến lược nhằm tăng cường độc lập, tự chủ trong các lĩnh vực như quốc phòng, an ninh, kinh tế.
“Trước kia, khoảng độ 10 - 20 năm trước có rất ít người quan tâm đến vấn đề này và khi nhắc đến mọi người vẫn cảm thấy còn xa lạ. Nhưng ở thời điểm hiện tại, tự chủ chiến lược đang trở thành xu hướng trên thế giới”, PGS.TS Nguyễn Chiến Thắng nhấn mạnh.
Ngoài những phần bên lề, hội thảo tập trung thảo luận 4 chủ đề chính, bao gồm: Khung chỉ số đa tầng về tự chủ chiến lược về quốc phòng của Liên minh châu Âu; Chính sách đối ngoại và tự chủ chiến lược của Italia trong bối cảnh biến động toàn cầu; Tự chủ chiến lược của EU về nguồn nguyên liệu thô quan trọng; Những vấn đề đặt ra đối với tự chủ chiến lược Việt Nam trong đối ngoại và kinh tế.
Theo PGS.TS Nguyễn Chiến Thắng, tự chủ chiến lược của EU được mở rộng phạm vi từ lĩnh vực an ninh sang các lĩnh vực then chốt khác như kinh tế, kỹ thuật số, năng lượng, khí hậu và di cư. Thời gian qua, ở cấp độ liên minh, EU cũng ban hành và thực hiện một số chính sách nhằm tăng cường sự tự chủ chiến lược của khối.
Phát biểu tham luận tại hội thảo, TS Hoa Hữu Cường cho hay, tự chủ chiến lược về nguồn nguyên thô quan trọng (CRMs) đang giúp cho EU chủ động và kiểm soát được các CRMs nhằm thực hiện tham vọng trở thành nền kinh tế trung hòa về carbon vào năm 2050 cũng như giúp EU có thể thành công trong thực hiện chiến lược tự chủ trong các lĩnh vực an ninh, quốc phòng và vũ trụ.
Từ EU nhìn về Việt Nam, PGS.TS Nguyễn Văn Lịch - Học viện Ngoại giao cho biết quá trình tự chủ chiến lược trong nước đang gặp phải nhiều thách thức như cạnh tranh về địa chính trị, thế giới bất định, nền kinh tế chủ yếu là dựa vào các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu tập trung trong lĩnh vực dịch vụ,…
“Để khắc phục những khó khăn, chúng ta cần tiếp tục làm rõ những vấn đề lý luận về độc lập, tự chủ chiến lược trong điều kiện mới và nâng cao sức mạnh quốc gia, nhất là về kinh tế. Cùng với đó, tiếp tục kiên định đường lối độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại cũng như kết hợp giữa nội lực và huy động tối đa ngoại lực. Cuối cùng, chúng ta cần chủ động tham gia vào những vấn đề quan trọng của thế giới”, PGS.TS Nguyễn Văn Lịch nhìn nhận.