Phát lộ xác tàu cổ ở biển Hội An
Sau bão, sóng lớn và xói lở bờ biển khiến phần thân con tàu cổ từng bị vùi lấp ở vùng biển Hội An hiện rõ khi thủy triều xuống.
Ngày 8/11, ông Nguyễn Đức Chung, Bí thư Đảng ủy phường Hội An Tây, cho biết lực lượng chức năng đã khoanh vùng khu vực phát lộ, cắm biển cảnh báo và tuyên truyền người dân không tiếp cận, nhằm bảo vệ hiện trạng di sản dưới nước.
Những ngày qua, sóng mạnh liên tiếp xâm thực bờ biển, cuốn trôi lớp cát phủ, kết hợp mực nước rút thấp vào buổi sáng khiến phần thân tàu gỗ dài hàng chục mét lộ rõ hơn. Con tàu nằm song song với bờ, nhiều bộ phận vẫn còn nguyên kết cấu, thu hút sự chú ý của người dân và du khách từ sáng sớm.
Thạc sĩ Bảo tồn kiến trúc Phạm Phú Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An, cho biết nhân viên bảo tồn đã đo đạc, ghi nhận sơ bộ kích thước con tàu và sẽ báo cáo chi tiết sau khi đoàn khảo sát của thành phố làm việc đầu tuần tới.
Theo ông, việc trục vớt hay giữ nguyên tại chỗ phụ thuộc điều kiện thực tế. "Trục vớt không khó, nhưng khâu bảo quản sau khi đưa lên bờ mới là thách thức. Nếu không có môi trường thích hợp, hiện vật sẽ nhanh chóng hư hại", ông nói.
Theo đánh giá ban đầu, con tàu có niên đại khoảng thế kỷ 14-16, cấu trúc thể hiện sự giao thoa giữa phong cách đóng tàu Đông Nam Á và Đông Á, được xem là một trong số ít tàu cổ còn khá nguyên vẹn từng phát lộ tại Việt Nam.
"Đây là chứng tích quan trọng về hoạt động giao thương cổ trên tuyến biển Hội An - khu vực từng sầm uất bậc nhất khu vực", ông Ngọc nói, cho biết mọi phương án xử lý sẽ được cân nhắc kỹ, có thể mời chuyên gia khảo cổ, bảo tồn trong và ngoài nước, kể cả Nhật Bản, tham gia tư vấn.
Con tàu được phát hiện lần đầu tháng 12/2023 tại khu vực Thịnh Mỹ, ban đầu chỉ lộ vài đoạn gỗ. Sau khi xác định niên đại bằng phương pháp đồng vị cacbon, con tàu bị cát bồi lấp trở lại vào tháng 1/2024.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam sau đó giao TP Hội An lập hồ sơ khai quật khẩn cấp, phối hợp Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM nghiên cứu. Kết quả khảo sát cho thấy khu vực tàu đắm vốn nằm dưới đồi cát ven biển Cẩm An, cách mép nước khoảng 700-800 m vào năm 1905, song địa hình đã thay đổi mạnh do xâm thực.
Nguyễn Đông