Nỗi tức giận của đảng Dân chủ khi 8 thượng nghị sĩ 'trở cờ'

Thượng viện Mỹ đêm 10/11 bỏ phiếu thông qua dự luật cấp ngân sách cho chính phủ với tỷ lệ 60 phiếu thuận và 40 phiếu chống, vượt qua rào cản lớn nhất từ sự phản đối của phe Dân chủ để giúp chấm dứt đợt đóng cửa chính phủ lâu nhất từ trước tới nay.

Kết quả trên có được sau khi 8 thượng nghị sĩ phe Dân chủ vượt qua ranh giới đảng phái để ủng hộ dự luật chi tiêu do đảng Cộng hòa đề xuất, trong đó không đề cập đến việc gia hạn trợ cấp cho Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA), hay Obamacare.

Đây vốn là yêu cầu cơ bản mà phe Dân chủ đưa ra trong các cuộc đàm phán mở cửa chính phủ trở lại với đảng Cộng hòa trước đây. Việc phe Cộng hòa kiên quyết không nhượng bộ yêu cầu này đã khiến họ không đạt được 60 phiếu cần thiết để dự luật ngân sách được thông qua trong hàng chục cuộc bỏ phiếu hơn một tháng qua.

Dự luật mới được thông qua lần này sẽ khôi phục ngân sách cho các cơ quan liên bang, đồng thời ngăn chặn các đợt sa thải công chức do chính quyền Tổng thống Donald Trump tiến hành cho đến ngày 30/1/2026.

8 thượng nghị sĩ Dân chủ bỏ phiếu ủng hộ dự luật khẳng định họ đã đạt được thỏa thuận tốt nhất có thể. Tuy nhiên, các đồng nghiệp của họ lại vô cùng giận dữ, khi phe Dân chủ hầu như không đạt được lợi thế nào sau hơn một tháng giằng co.

Sau cuộc bỏ phiếu mang tính thủ tục vào tối 9/11 hé lộ những nghị sĩ đã thay đổi quyết định, thượng nghị sĩ Chris Murphy cho hay ông biết có rất nhiều người đang phẫn nộ khi chứng kiến một nhóm nhỏ nghị sĩ Dân chủ quay lưng với chính đảng của mình để đứng về phía phe Cộng hòa.

"Không có cách nào biện minh cho điều này. Bạn hoàn toàn đúng khi giận dữ. Bản thân tôi cũng giận dữ", ông nói. "Đây không phải con đường tôi muốn đi và cũng không phải con đường hầu hết người dân Mỹ muốn".

Tại cuộc họp báo tối 9/11, 5 trong 8 thượng nghị sĩ giải thích rằng quyết định "trở cờ" của họ chỉ đơn thuần mang tính thực tế.

"Chờ một tuần, hay một tháng nữa cũng không mang lại kết quả tốt hơn", thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, đại diện cho bang New Hampshire, cho hay, thêm rằng kéo dài tình trạng chính phủ đóng cửa sẽ chỉ gây thiệt hại lớn hơn cho các gia đình trên khắp nước Mỹ.

Shaheen sắp nghỉ hưu và thường dẫn dắt các nỗ lực đàm phán với phe Cộng hòa về thỏa thuận chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa. Bà chấp nhận nhượng bộ sau khi lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện John Thune hứa rằng sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu vào tháng 12 về ACA.

"Đây là cơ hội tốt nhất để chúng ta mở cửa chính phủ trở lại và bắt đầu đàm phán về việc gia hạn tín dụng thuế ACA, thứ mà hàng chục triệu người Mỹ dựa vào để giảm chi phí", bà nói.

Thượng nghị sĩ Tim Kaine, đại diện bang Virginia, cho hay đảng Dân chủ cần thay đổi chiến lược của mình. "Sau 40 ngày chính phủ đóng cửa, chiến lược đó không còn hiệu quả nữa", ông nói.

"Họ sẽ không thể tiếp tục tiến hành những đợt sa thải và cắt giảm nhân sự ồ ạt vốn đã gây đau đớn cho các công chức từ ngày ông Trump nhậm chức", Kaine nói, đề cập lý do ông bỏ phiếu ủng hộ dự luật ngân sách của phe Cộng hòa.

Dù vậy, lời giải thích từ các nghị sĩ này không có ý nghĩa gì đối với hầu hết đảng viên Dân chủ khác, những người đã kiên trì với lập trường của đảng trong cuộc đối đầu ngân sách với phe Cộng hòa.

Phó thống đốc bang Illinois Juliana Stratton chỉ trích 8 nghị sĩ đã "phản bội người dân Mỹ" khi thỏa hiệp với phe Cộng hòa.

Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Hakeem Jeffries quyết liệt phản đối thỏa thuận của Thượng viện, cho rằng các hạ nghị sĩ đảng Dân chủ chắc chắn sẽ không ủng hộ một dự luật chi tiêu mà không gia hạn trợ cấp cho Obamacare.

Những nghị sĩ thay đổi lập trường "sẽ phải giải thích với cử tri và người dân Mỹ", ông nói trước các phóng viên hôm 10/11.

Tuy nhiên, hai thượng nghị sĩ Dân chủ ủng hộ dự luật sắp nghỉ hưu. 6 người còn lại sẽ tiếp tục nhiệm kỳ cho đến ít nhất là năm 2028 và không bị cạnh tranh trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm sau.

Phản ứng dữ dội còn lan đến gia đình một nữ thượng nghị sĩ. Stefany Shaheen, ứng viên Hạ viện và là con gái thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, công khai phản đối dự luật của đảng Cộng hòa mà mẹ cô ủng hộ.

"Cải thiện dịch vụ chăm sóc sức khỏe là mục tiêu của cuộc đời tôi. Đó là lý do tôi tranh cử vào quốc hội", cô nói. "Vì vậy, tôi không thể ủng hộ thỏa thuận này khi Chủ tịch Hạ viện Johnson thậm chí còn từ chối cho phép bỏ phiếu để gia hạn tín dụng thuế chăm sóc sức khỏe".

"Chúng ta cần vừa chấm dứt đóng cửa chính phủ vừa gia hạn các khoản tín dụng thuế của ACA. Nếu không, sẽ không có thỏa thuận nào cả", cô nhấn mạnh.

"Đó không phải một thỏa thuận", Thống đốc Illinois JB Pritzker, ứng viên tiềm năng tranh cử tổng thống năm 2028 của đảng Dân chủ, viết trên X. "Ông Trump và các nghị sĩ Cộng hòa tại quốc hội đang khiến chi phí y tế trở nên đắt đỏ hơn với tầng lớp trung lưu và cắt đứt dịch vụ y tế với các gia đình lao động".

"Thật thảm hại", Thống đốc California Gavin Newsom, thành viên đảng Dân chủ, viết trên X, đề cập đến quyết định quay lưng của 8 thượng nghị sĩ. "Đó là đầu hàng. Đừng quỳ gối!".

Thậm chí những người có xu hướng ôn hòa trong đảng Dân chủ như hạ nghị sĩ Ritchie Torres cũng lên tiếng bày tỏ giận dữ. "Đấy là hành vi đầu hàng vô điều kiện, bỏ rơi 24 triệu người dân Mỹ đang đối mặt phí bảo hiểm y tế tăng gấp đôi", ông nói.

Abdul El-Sayed, người đang giành suất đề cử của đảng Dân chủ trong cuộc đua giành ghế thượng nghị sĩ đại diện bang Michigan năm 2026, gọi thỏa thuận mới nhất với đảng Cộng hòa là "tệ hại", cho rằng các nghị sĩ chấp nhận thỏa hiệp đã từ bỏ lợi thế của mình, khi họ lẽ ra có thể buộc đảng Cộng hòa phải ngồi vào bàn đàm phán sau loạt thất bại bầu cử địa phương trước đó.

Cơn giận dữ giờ đây còn nhắm vào nghị sĩ Chuck Schumer, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện. Nhiều tiếng nói cực đoan trong đảng đang yêu cầu ông từ chức, khi cuộc đấu tranh của họ sắp kết thúc mà không đạt được bất kỳ kết quả nào.

"Ông Schumer, dù tốt hay xấu, là hiện thân sống động của cụm từ tiến thoái lưỡng nan", một trợ lý đảng Dân chủ tại Hạ viện nhận xét.

Trong khi đó, thượng nghị sĩ Dân chủ bang New York James Skoufis phát biểu thẳng thắn hơn: "Con gái 4 tuổi của tôi còn đàm phán tốt hơn ở sân chơi so với những gì chúng ta thấy trong tuần qua".

Schumer đã bỏ phiếu chống lại việc thúc đẩy gói dự luật lưỡng đảng nhằm chấm dứt đợt đóng cửa chính phủ dài nhất lịch sử Mỹ, nhưng ông đã phải hứng chịu phẫn nộ khi không thể giữ cho các thượng nghị sĩ trong đảng đoàn kết và kiên trì lâu hơn.

Mặc dù thỏa thuận mới nhất với đảng Cộng hòa không có điều khoản gia hạn Obamacare, dự kiến hết hạn trong năm nay, Schumer cho hay đảng Dân chủ đã đưa vấn đề chăm sóc sức khỏe lên hàng đầu và khiến người dân Mỹ "thức tỉnh trước cuộc khủng hoảng y tế dưới chính quyền Trump".

"Chăm sóc sức khỏe một lần nữa trở thành vấn đề được mọi người quan tâm hàng đầu. Mọi người giờ đây đều thấy phí bảo hiểm sắp tăng vọt. Họ đang rất lo sợ không biết chi trả bằng cách nào", ông nói.

Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện Jeffries đã lên tiếng ủng hộ Schumer, khẳng định ông "đã tiến hành một cuộc đấu tranh dũng cảm vì lợi ích của người dân Mỹ".

Trong khi đó, John Fetterman, thượng nghị sĩ Dân chủ đại diện bang Pennsylvania, lại chỉ trích chính đảng của mình vì "coi chính phủ đóng cửa là công cụ gây sức ép để buộc đối phương nhượng bộ về vấn đề y tế".

"Tôi xin lỗi các binh sĩ, xin lỗi những người thụ hưởng chương trình tem phiếu thực phẩm SNAP, công chức chính phủ và Cảnh sát Quốc hội vì các bạn đã không được trả lương suốt nhiều tuần", Fetterman nói. "Điều này đáng lẽ không bao giờ xảy ra. Đó là một thất bại".

Vũ Hoàng (Theo NY Post, Independent, Politico, MSNBC)

VnExpress