Hoàn thiện cơ chế tuyển dụng, điều động và chế độ đãi ngộ để nâng chất lượng giáo viên

Công khai, công bằng trong tuyển dụng, điều động giáo viên

Quy định liên quan đến phân cấp và giao thẩm quyền tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công thay đổi vị trí việc làm với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục và nhân viên trong các cơ sở giáo dục công lập, được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm.

Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng, để có một nhà trường tốt, yếu tố quyết định đầu tiên là phải có đội ngũ giáo viên tốt, tâm huyết với nghề, yêu nghề, đặc biệt là phải coi trọng danh dự nghề nghiệp. Vì vậy, khâu quan trọng nhất trong tuyển dụng là thi tuyển. Phải tạo được một sân chơi lớn để tất cả những người mong muốn trở thành giáo viên của các trường trong cùng một địa phương, có cơ hội đua tài với nhau.

Theo đại biểu, để công bằng và minh bạch nên giao cho Sở Giáo dục và Đào tạo đứng ra tổ chức một kỳ thi chung cho tất cả các trường cần tuyển giáo viên trên toàn tỉnh, để có "một thước đo chung" cho tất cả ứng viên. Dựa vào kết quả thi tuyển đó, các trường, xã chỉ việc lựa chọn đủ số lượng giáo viên cần tuyển dựa trên điểm của từng ứng viên đăng ký, từ cao xuống thấp. Giáo viên không trúng tuyển vào trường này có thể đăng ký sang trường khác bằng chính kết quả thi tuyển đó. Số lượng đăng ký nhiều hơn, các trường có cơ hội lựa chọn ứng viên tốt hơn, cơ hội trúng tuyển của các ứng viên cao hơn.

“Nếu giao cho từng trường, từng xã, tự tổ chức kỳ thi tuyển, số lượng đề thi, số hội đồng thi sẽ nhân lên tương ứng. Điều đó không chỉ gây tốn kém, lãng phí mà lo ngại hơn, chất lượng đề thi giữa các trường không đồng đều, có thể dẫn đến việc tuyển dụng giáo viên của các trường cũng không đều”, đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.

Cũng theo đại biểu Hoàng Văn Cường, trong bối cảnh giảm mức sinh nhanh và di cư diễn ra rất mạnh mẽ như hiện nay, cần có một cơ chế đủ thẩm quyền để “điều động giáo viên từ trường thừa sang trường thiếu” để khắc phục tình trạng trên cùng một địa bàn nhưng có trường thừa, có trường thiếu giáo viên mà không thể xử lý được.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Hùng Thắng (Ninh Bình) nhất trí với việc phân cấp và giao thẩm quyền tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công thay đổi vị trí việc làm với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục và nhân viên trong các cơ sở giáo dục công lập đối với Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, cần có những quy định cụ thể để đảm bảo tính công khai, minh bạch, công bằng trong việc tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển nhân sự giáo dục.

Đặc biệt là quy định về sự phối hợp giữa Sở Giáo dục và Đào tạo, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo với chính quyền địa phương cấp xã - nơi có nhân sự giáo dục được điều động, thuyên chuyển đi và nơi tiếp nhận nhân sự giáo dục, điều động thuyên chuyển đến.

"Quy định này nhằm tránh nguy cơ lạm dụng quyền hoặc tiêu cực, khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện", đại biểu Phạm Hùng Thắng nói.

Quan tâm hơn đến nhà giáo công tác tại vùng đặc biệt khó khăn

Theo dự thảo Luật, phụ cấp ưu đãi nghề được thực hiện đối với cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên, 30% đối với nhân viên và 100% đối với giáo viên công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Đại biểu Phạm Hùng Thắng cho biết, qua nghiên cứu và đối chiếu dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của nhân dân, quy định: Người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế xã và y tế dự phòng được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề 100% đối với vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Trong khi đó, theo Nghị quyết số 71 và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, chỉ có giáo viên ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn mới được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề 100%. Còn giáo viên đang công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn chỉ được hưởng phụ cấp ưu đãi như những vùng có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển khác.

Cho rằng quy định như vậy là chưa tương xứng, chưa công bằng và chưa thể hiện tính vượt trội, đại biểu Phạm Hùng Thắng đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu mở rộng cho cả đối tượng giáo viên mầm non, phổ thông công lập đang công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề tương xứng.

"Nếu không được mức 100% thì cũng ở mức cao hơn 70% để tránh thiệt thòi cho đối tượng này"- đại biểu nêu.

Về phụ cấp ưu đãi nghề nghiệp, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, nghề dạy học là một nghề rất đặc biệt, yêu cầu người thầy phải đặc biệt giữ gìn bản thân, thanh danh để làm gương cho người học.

Những người làm nghề khác, nếu lương không đủ sống, có thể làm thêm nhiều nghề để kiếm thêm thu nhập nhưng giáo viên thì không thể, "thậm chí làm thêm đúng nghề là dạy thêm cũng không phải muốn dạy thêm thế nào cũng được"... Trong khi đó, việc có chế độ phụ cấp cao hơn giúp giáo viên có thu nhập tốt hơn, có ý thức được trách nhiệm của mình với xã hội và người học cao hơn và sẽ dồn toàn tâm toàn ý chăm lo cho việc dạy học trong trường.

Do vậy, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, việc tăng chế độ đãi ngộ đối với giáo viên chỉ là một phần đầu tư nhỏ của xã hội nhưng mang lại hưởng lợi cho hàng trăm, hàng ngàn người học, mang lại hiệu quả xã hội rất cao.

"Khi được quan tâm hơn, yêu cầu của xã hội đối với người thầy cũng phải cao hơn và giám sát của xã hội với việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của thầy cũng phải chặt chẽ và sâu sát hơn. Cơ chế đó sẽ giúp cho chúng ta hình thành được một đội ngũ người thầy chuẩn mực, là nhân tố quyết định sự thành công của nên giáo dục nước nhà", đại biểu Hoàng Văn Cường chia sẻ.

Đồng quan điểm, đại biểu Lý Anh Thư (An Giang) cho rằng, một số quy định về chế độ đãi ngộ, tôn vinh nhà giáo vẫn còn chung chung, chưa tạo được động lực mạnh mẽ để thu hút và giữ chân người tài trong ngành giáo dục.

Theo đại biểu Lý Anh Thư, dự thảo Luật đã quy định lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, nhưng việc triển khai thực hiện trong thực tế vẫn còn nhiều bất cập. Mức lương hiện tại của đa số nhà giáo, đặc biệt là giáo viên mầm non, phổ thông và giảng viên trẻ, vẫn còn thấp so với mặt bằng chung của xã hội và chưa tương xứng với công sức, trí tuệ họ bỏ ra.

Về chế độ phụ cấp, đại biểu Lý Anh Thư cho rằng, cần có sự phân biệt rõ ràng hơn về mức phụ cấp giữa các cấp học, vùng miền và đối tượng nhà giáo để đảm bảo công bằng và hiệu quả, đặc biệt, cần quan tâm hơn nữa đến đội ngũ nhà giáo công tác tại vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn...