Vì sao mùa đông khiến bạn thèm ăn?

Trong tiết trời se lạnh, còn gì tuyệt hơn được cuộn mình trong chăn ấm, vừa xem phim vừa nhâm nhi trà sữa hay chút quà vặt khoái khẩu. Thế nhưng, niềm vui ấy thường đi kèm với nỗi lo lắng khi chiếc quần yêu thích bỗng trở nên chật chội hơn.

Thực tế, cảm giác thèm ăn này không đơn thuần là sự nuông chiều bản thân, mà là một cơ chế sinh học thú vị mà cơ thể đang vận hành để bảo vệ bạn.

Vì sao bạn dễ đói vô cớ vào mùa đông?

Cảm giác này có thể đến bất chợt vào những lúc trời se lạnh. Bạn vừa ăn xong chưa được bao lâu đã thấy bụng réo lên, hoặc chỉ cần thoáng nghe mùi đồ ăn nóng là tâm trí lập tức tan chảy. Điều này hoàn toàn có cơ sở khoa học, không phải do bạn tham ăn hơn vào mùa lạnh.

Khi trời trở lạnh, cơ thể bạn sẽ khao khát hơi ấm hơn bình thường. Cơ thể giống như chiếc lò sưởi nhỏ luôn hoạt động để duy trì nhiệt độ ổn định ở 37 độ C. Để làm được điều đó, hệ trao đổi chất phải tăng tốc và tiêu hao năng lượng nhiều hơn bình thường.

Khi năng lượng bị đốt nhanh để sưởi ấm, não sẽ phát tín hiệu cần nạp thêm "than củi" cho chiếc lò sưởi nhỏ này, hay nói cách khác bạn sẽ dễ cảm thấy đói hơn bình thường.

Một yếu tố thú vị khác nằm ở ánh sáng mặt trời, mùa đông sẽ có ngày ngắn hơn nên ánh sáng sẽ ít hơn. Ánh nắng mặt trời có vai trò giữ mức serotonin ổn định (serotonin được gọi là hormone hạnh phúc và nó có vai trò trong việc điều chỉnh sự thèm ăn), nên khi ánh nắng ít đi lượng hormone này cũng sẽ giảm đi.

Khi serotonin giảm, não có xu hướng tìm đến những món ăn có carbohydrate (tinh bột và đường) để lấy lại cảm giác dễ chịu. Lúc này, một tô mì gói nóng hổi, một chén cơm vừa được bới ra khỏi nồi còn nghi ngút khoái hay bánh mì ngọt… bỗng trở nên hấp dẫn hơn hẳn trong những ngày lạnh.

Thêm vào đó, Ghrelin (hormone gây đói) cũng hoạt động mạnh hơn khi cơ thể phải sinh nhiệt nhiều. Ghrelin tăng sẽ khiến cơn thèm ăn xuất hiện rõ rệt hơn. Đó chính là lý do mà mùa đông khiến bạn tròn trịa hơn sau những ngày đông giá rét.

Mùa đông khiến bạn thèm ăn nhưng không phải lý do duy nhất khiến bạn tăng cân

Bên cạnh việc thèm ăn do cơ thể cần năng lượng sinh nhiệt để làm ấm, vẫn còn nhiều tác nhân thầm lặng khác góp phần làm con số trên bàn cân nhích lên trong những ngày giá rét.

Khi ngày ngắn lại và đêm dài ra, não bộ chúng ta phản ứng bằng cách tiết ra nhiều melatonin khiến chiếc giường ấm áp trở nên quyến rũ khó cưỡng. Chúng ta sẽ có xu hướng ngủ và nằm lười trên giường nhiều hơn.

Trong trạng thái ngủ, quá trình trao đổi chất và giải phóng năng lượng của cơ thể diễn ra chậm hơn rất nhiều so với khi chúng ta thức và vận động. Việc bạn dành quá nhiều thời gian cuộn mình trong chăn ấm đồng nghĩa với việc quỹ thời gian cho các hoạt động thể chất bị thu hẹp lại.

Sự mất cân bằng này khiến calo và chất béo dễ dàng tích trữ trong cơ thể. Nếu kết hợp cùng chế độ ăn uống thiếu khoa học, cân nặng của bạn chắc chắn sẽ tăng lên nhanh chóng.

Bên cạnh đó, thời điểm cuối năm còn là dịp tụ tập của các ngày lễ cuối năm từ Giáng sinh, Tết cho đến những buổi tiệc tất niên. Không khí lễ hội luôn đi kèm với những bàn tiệc đầy ắp thức ăn giàu năng lượng và các loại đồ uống có cồn. Rượu bia không chỉ chứa calo rỗng mà còn làm giảm khả năng ức chế của não bộ, khiến bạn dễ dàng nạp thức ăn mất kiểm soát.

Yếu tố cuối cùng nhưng quan trọng không kém là thói quen uống nước. Trong tiết trời hanh khô, cơ thể ít toát mồ hôi nên tín hiệu khát thường bị lu mờ. Chúng ta thường chủ quan uống ít nước đi, nhưng thực tế cơ thể vẫn mất nước qua hơi thở và hoạt động bài tiết.

Nước như chất nền giúp các phản ứng trong cơ thể diễn ra trơn tru, kể cả quá trình sử dụng năng lượng. Khi đủ nước, hệ trao đổi chất hoạt động nhịp nhàng hơn. Một số nghiên cứu cũng ghi nhận rằng uống nước đều đặn có liên quan đến khả năng kiểm soát cân nặng tốt hơn.

Ngược lại, nếu cơ thể không được cung cấp đủ nước, các quá trình sinh học dễ chậm nhịp và điều hòa năng lượng kém ổn định. Điều này không trực tiếp làm tăng cân, nhưng có thể khiến cơ thể khó duy trì cân nặng lý tưởng.

Làm sao kiểm soát cơn thèm ăn vào mùa lạnh?

Cảm giác thèm ăn trong mùa đông là phản ứng tự nhiên của cơ thể. Tuy vậy, bạn hoàn toàn có thể làm dịu chiếc bụng réo mà không cần nhịn đói hay ăn kiêng quá mức. Điều quan trọng là điều chỉnh thói quen theo cách phù hợp với sinh lý của cơ thể khi thời tiết lạnh hơn.

Trước hết, hãy giữ ấm đúng cách. Khi cơ thể ấm, nhu cầu sinh nhiệt giảm, cảm giác đói cũng dịu lại. Đeo tất, mặc nhiều lớp áo và tránh để tay chân lạnh quá lâu có thể giúp bạn kiểm soát cơn thèm ăn một cách tự nhiên.

Một cách khác để giảm cảm giác thèm ăn là chọn thực phẩm giúp no lâu. Protein, chất xơ và tinh bột phức (như khoai lang, yến mạch, đậu, hạt) giúp đường huyết ổn định và giảm cảm giác đói lặp lại. Những món ấm như súp rau củ, canh nóng hoặc khoai lang luộc vừa tạo cảm giác dễ chịu vừa không chứa quá nhiều năng lượng rỗng.

Bên cạnh đó, nhiều người uống ít nước hơn vào mùa lạnh vì không cảm thấy khát. Việc này có thể tạo cảm giác đói giả, khiến bạn muốn ăn thêm dù cơ thể chỉ cần nước. Hãy duy trì thói quen uống nước đều đặn trong ngày. Nếu có thể, bạn nên uống nước ấm, nó sẽ giúp đường tiêu hóa hoạt động thoải mái hơn trong thời tiết lạnh.

Cuối cùng, hãy duy trì vận động nhẹ nhàng. Chỉ cần đi bộ nhanh 15 đến 20 phút mỗi ngày cũng giúp cơ thể tiêu hao năng lượng đều đặn và cân bằng lại cảm giác đói. Hoạt động thể chất còn giúp điều chỉnh tâm trạng, giảm việc ăn uống theo cảm xúc, điều thường gặp trong những ngày lạnh u ám.

Mùa đông, xét cho cùng, là khoảng thời gian chúng ta đi tìm hơi ấm theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Bên cạnh việc sưởi ấm cơ thể từ chính bên trong, chúng ta còn có mong muốn được sưởi ấm trái tim từ những cái nắm tay qua mối quan hệ lãng mạn. Cho dù nguồn nhiệt ấy đến từ những món ăn ngon hay từ một cái ôm thật chặt, hãy cứ tận hưởng nó. Bởi lẽ, điều quan trọng nhất vẫn là cảm giác hạnh phúc và đủ đầy để bước qua mùa đông không cô đơn.

Có thể bạn quan tâm bài viết: Cuffing season - Mùa mà ai cũng muốn được trói buộc với ai đó

Anh Thư