Cách hạn chế bụi mịn và ô nhiễm không khí cho không gian sống

Sống tại căn hộ chung cư tầng 5 ở Hà Nội, chị Ngọc Dung, 32 tuổi, đã thay đổi nhiều thói quen sinh hoạt khi chất lượng không khí những ngày qua luôn ở mức "rất xấu", chỉ số AQI trên 150, thậm chí vượt ngưỡng 200.

Trước kia, các cửa sổ nhà chị Dung thường được mở để lấy gió tự nhiên, nhưng nay đều đóng kín gần như cả ngày. Máy lọc không khí được chị bật liên tục tại phòng khách và phòng ngủ, ưu tiên loại có cảm biến PM2.5, theo dõi chất lượng không khí theo thời gian thực.

Để hạn chế tối đa bụi mịn tích tụ, chị Dung duy trì hút bụi sàn nhà mỗi sáng bằng robot và dùng thêm máy hút bụi cầm tay để làm sạch ga giường, đệm ngủ.

Theo KTS Huỳnh Xuân Hải (Công ty cổ phần Thiết kế - Xây dựng và Đào tạo Kiến Thiết Việt), kiểm soát bụi mịn cần bắt đầu từ giai đoạn thiết kế và có thể cải thiện ngay cả khi công trình đã hoàn thiện.

Ở giai đoạn thiết kế mới, KTS Hải cho rằng nguyên tắc cơ bản là tổ chức mặt bằng giảm tiếp xúc trực tiếp với nguồn phát thải bụi. Gia chủ nên hạn chế bố trí nhiều cửa mở về hướng mặt đường lớn, nơi xe cộ thường xuyên di chuyển.

Không gian chính như phòng khách, bếp, phòng ngủ nên được đẩy lùi vào phía sau. Phần phía trước thiết kế thành các lớp đệm như sảnh, hành lang kín hoặc ban công (logia). Những lớp đệm này giúp giảm 30-50% lượng bụi xâm nhập, đồng thời cách âm, cách nhiệt hiệu quả.

Các vật liệu bao che nên ưu tiên hệ khung và cửa nhôm kính kín khí, sử dụng gioăng EPDM chất lượng cao, kết hợp kính hộp hai lớp để tăng hiệu quả chống bụi. Tường bao cần có độ dày tối thiểu 200 mm, trát kỹ, giảm khe hở tiếp xúc giữa không gian trong và ngoài.

Thông gió đóng vai trò quan trọng, nhưng trong điều kiện ô nhiễm cao, gia chủ không nên phụ thuộc hoàn toàn vào gió tự nhiên. Với tình trạng AQI tại Hà Nội thường xuyên vượt 150, các công trình nên ưu tiên thông gió cưỡng bức có màng lọc. Giải pháp hiệu quả là dùng máy cấp gió tươi tích hợp màng lọc HEPA H13, giúp lọc sạch khí đưa vào và hạn chế bụi lẫn theo luồng khí thải.

Tại lối vào, gia chủ cũng có thể thiết kế không gian dạng "airlock" gồm sảnh nhỏ, cửa hai lớp, nơi bố trí tủ giày, áo khoác để ngăn bụi từ quần áo, giày dép mang vào nhà. Đối với nhà phố, không gian này giúp giảm bụi tới 30%, giữ vai trò như lớp cách nhiệt, tạo vùng chuyển tiếp giữa ngoài và trong.

Bạn cũng có thể chọn hệ điều hòa trung tâm tích hợp sẵn màng lọc PM2.5, chức năng hút ẩm và cân bằng áp suất. Nếu kết hợp đồng bộ các giải pháp như lớp đệm logia, cửa kính hai lớp, thông gió cưỡng bức và airlock, gia chủ có thể kiểm soát bụi từ "vòng ngoài" tới bên trong.

Với các công trình đã xây dựng và đang sử dụng, giải pháp đầu tiên là thay thế hệ cửa nhôm phổ thông bằng cửa nhôm hệ kín khí, bổ sung gioăng cao su hai đến ba lớp. Biện pháp này có thể cải thiện tới 60% khả năng ngăn bụi mịn PM2.5.

Không gian sinh hoạt như phòng khách, phòng ngủ nên được lắp máy lọc không khí màng HEPA H13, để xử lý bụi mịn trực tiếp và hiệu quả.

Với nhà phố hoặc căn hộ gần mặt đường, gia chủ có thể lắp thêm hệ khung kính thứ hai tại logia để tạo buồng đệm ngăn bụi, cửa sổ nên thay kính một lớp bằng kính hộp hai lớp để tăng hiệu quả cách bụi. Chủ nhà cũng nên gắn thêm quạt cấp khí tươi có màng lọc HEPA âm tường hoặc âm trần để duy trì lượng oxy sạch mà không đưa bụi vào nhà.

Nếu không thể can thiệp kết cấu, gia chủ cần ưu tiên các giải pháp đơn giản như treo rèm hai lớp tại cửa sổ, sử dụng vật liệu ít bám bụi, và bố trí thêm cây xanh lọc khí như lan ý, trầu bà, lưỡi hổ để hỗ trợ hấp thụ khí độc nhẹ.

Ngoài ra, gia chủ cũng cần kết hợp với thói quen sinh hoạt hợp lý như đóng kín cửa vào giờ cao điểm, hạn chế mở cửa trực tiếp ra mặt đường sẽ giúp tối ưu hiệu quả bảo vệ không khí trong nhà.

Bích Phương