Từ tăng tốc hạ tầng đến về đích nhà ở xã hội

Với hàng loạt chính sách mới và các công trình quy mô lớn được triển khai, diện mạo hạ tầng quốc gia đã thay đổi rõ nét, đồng thời tạo nền tảng cho mục tiêu hiện đại hóa đất nước trong thập kỷ tới. Cùng đó, nhà ở xã hội cũng lần đầu tiên tiến độ vượt kỳ vọng.

Thể chế hoàn thiện ở mức cao nhất

Một trong những thành quả nổi bật nhất của Bộ trong nhiệm kỳ là tốc độ hoàn thiện pháp luật. Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá, hoàn thiện thể chế của Bộ Xây dựng đã có những cải cách quyết liệt, minh bạch và thực chất. Việc phân cấp, phân quyền, gắn trách nhiệm với từng cấp chính quyền là một trong những giải pháp then chốt để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, việc xây dựng, hoàn thiện thể chế luôn được triển khai quyết liệt, hiệu quả; trong đó có nhiều nội dung đổi mới, góp phần tạo động lực cho đất nước phát triển hạ tầng đầu tư xây dựng, tăng cường phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh.

Việc sắp xếp tổ chức bộ máy được triển khai kịp thời, bảo đảm tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, hoạt động liên tục, không ảnh hưởng đến quá trình xử lý công việc và giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp. Theo kết quả đánh giá công bố trên Cổng dịch vụ công quốc gia, Bộ Xây dựng xếp hạng thứ nhất trong khối các bộ, ngành về chất lượng cung cấp dịch vụ công.

Bộ đã trình và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án cắt giảm 181 điều kiện đầu tư kinh doanh (đạt tỷ lệ 40,5%) và đơn giản hóa thêm 12 điều kiện đầu tư kinh doanh, vượt chỉ tiêu đề ra tại Nghị quyết số 66/NQ-CP.

Việc phân cấp mạnh mẽ xuống địa phương hoàn tất; trong đó có 95 nhiệm vụ giao từ cấp huyện xuống cấp xã, 27 nhiệm vụ nâng từ huyện lên tỉnh… Công tác này được đánh giá là bước thay đổi lớn so với các giai đoạn trước, giúp chính quyền địa phương chủ động hơn trong giải quyết thủ tục, rút ngắn quá trình xử lý hồ sơ và tăng tính minh bạch.

Song song đó, Bộ tổ chức nhiều đợt tập huấn trên phạm vi toàn quốc, hướng dẫn các địa phương thực thi nhiệm vụ theo mô hình chính quyền hai cấp. Các cục, vụ chuyên ngành cũng thành lập nhóm công tác hỗ trợ 9 lĩnh vực trọng tâm để đảm bảo bộ máy vận hành hiệu quả.

Đáng chú ý, các nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị đã nhanh chóng được cụ thể hóa bằng hành động. Đơn cử như thực hiện Nghị quyết 57, Bộ Xây dựng đã đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý nhà nước. Các cơ sở dữ liệu chuyên ngành, từ quy hoạch đến nhà ở, hạ tầng đã được chuẩn hóa theo hướng kết nối thống nhất. Một số thủ tục được số hóa hoàn toàn, giúp giảm đáng kể thời gian và chi phí thực hiện.

Bộ Xây dựng xác định rõ, nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo phải tạo đột phá thực chất trong công tác nghiên cứu. Trước đây, hoạt động nghiên cứu của hệ thống 9 trường đại học – học viện thuộc Bộ còn rời rạc, thiếu trọng tâm; nay hướng tới mô hình Trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, bám sát 9 nhóm ngành nghề chính mà Bộ đang quản lý. Động thái này được kỳ vọng tạo ra nền tảng khoa học – công nghệ vững chắc cho ngành xây dựng và hạ tầng trong 10-20 năm tới.

Hạ tầng giao thông bứt phá

Một trong những lĩnh vực ghi dấu ấn rõ nhất trong 5 năm qua là phát triển kết cấu hạ tầnggiao thông. Từ năm 2021-2025, Bộ Xây dựng đã hoàn thành 59 dự án quốc lộ với tổng chiều dài 1.586,5 km, riêng năm 2025 hoàn thành 21 dự án dài 456 km.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định, hạ tầng giao thông là xương sống phát triển kinh tế – xã hội. Những kết quả mà Bộ Xây dựng đạt được thời gian qua là tiền đề quan trọng để đất nước đi nhanh, đi chắc, hội nhập quốc tế sâu rộng.

Về mục tiêu hoàn thành 3.000 km cao tốc trong năm 2025, Bộ Xây dựng cho biết đến hết năm 2025 dự kiến hoàn thành 3.803 km, gồm: 3.345 km tuyến chính cao tốc và 458 km đường dẫn.

“Việc phát triển hạ tầng giao thông không chỉ tập trung vào số lượng mà còn chú trọng chất lượng, an toàn và khả năng kết nối liên vùng.Các công trình được thi công liên tục với tinh thần “ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương”, “3 ca – 4 kíp”, “vượt nắng – thắng mưa” nhằm đảm bảo tiến độ, đồng thời ứng dụng công nghệ hiện đại để nâng cao tuổi thọ công trình” - Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh.

Đáng chú ý, năm 2025 thời tiết diễn biến bất thường, nhiều cơn bão, áp thấp nhiệt đới gây mưa lớn, ngập lụt ở nhiều nơi, gây nhiều thiệt hại về tính mạng và tài sản nhưng các bộ, ngành, cơ quan, địa phương, các ban quản lý dự án, nhà thầu, tư vấn, cán bộ, công nhân, người lao động đã tích cực làm việc, không quản khó khăn, đặt chất lượng, tiến độ lên trên hết.

Bên cạnh hạ tầng đường bộ, thời gian qua, Bộ Xây dựng đã tham mưu hoàn thiện chủ trương đầu tư các dự án lớn trong lĩnh vực đường sắtnhư: đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, các tuyến đường sắt liên vận quốc tế. Trong số đó, đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam là dự án chưa có tiền lệ, lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam, với quy mô và nguồn lực đầu tư đặc biệt lớn, và tiêu chuẩn kỹ thuật - công nghệ phức tạp. Dự kiến khởi công vào tháng 12/2026.

Về lĩnh vực hàng không, Việt Nam hiện có 21 sân bay, nhưng chỉ Nội Bài, Tân Sơn Nhất và Đà Nẵng đạt chuẩn quốc tế cho máy bay lớn. Tới đây, ngày 19/12, các dự án thành phần để triển khai bay kỹ thuật tại Cảng Hàng không quốc tế Long Thành sẽ hoàn thành, từ đó xây dựng Long Thành trở thnafh cảng hàng không quốc tế quan trọng của quốc gia, hướng tới làtrung tâm trung chuyển hàng không quốc tế của khu vực.

Giai đoạn 2020 – 2025, bộ khung kết cấu hạ tầng quốc gia đã cơ bản định hình, từ đường bộ, đường sắt, hàng không, hàng hải và đường thủy nội địa. Từ đó, Hạ tầng giao thông từng bước trở thành trụ cột quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, tạo tiền đề để Việt Nam gia nhập nhóm nước có hệ thống hạ tầng phát triển trong khu vực.

Nhà ở xã hội lần đầu tiên vượt chỉ tiêu

Ngay sau khi hợp nhất chức năng với Bộ Giao thông vận tải, Bộ Xây dựng đã đưa nhà ở xã hội thành nhiệm vụ trọng tâm. Nếu các nhiệm kỳ trước kết quả thường không đạt kỳ vọng, thì giai đoạn 2020-2025 chứng kiến tốc độ triển khai phát triển nhà ở xã hội nhanh nhất từ trước tới nay. Bộ trưởng Trần Hồng Minh thông tin, dự kiến đến cuối tháng 12, cả nước sẽ có 102.146 căn nhà ở xã hội, đạt 102% kế hoạch được Thủ tướng giao cho năm 2025.

Như vậy, con số nhà ở xã hội hoàn thành của năm 2025 vượt xa tổng số hoàn thành trong cả giai đoạn 2021–2024 (chỉ 57.652 căn trên 644 dự án được triển khai). Đây là kết quả từ nỗ lực của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển đột phá về nhà ở xã hội và thị trường bất động sản.

Điển hình là việc ban hành Nghị định số 261/2025/NĐ-CP và Nghị định số 192/2025/NĐ-CP ngày 01/7/2025, nhằm hoàn thiện chính sách phát triển nhà ở xã hội, tăng nguồn cung, ổn định thị trường và bảo đảm an sinh xã hội. Cùng đó là Nghị quyết số 201/2025/QH15 của Quốc hội thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Tiến độ thực tế cho thấy nhiều điểm sáng. Với đà này,việc thực hiện Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030" hoàn toàn có thể về đích sớm vào năm 2028.

Cùng đó, sau hơn 1 năm thực hiện phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước” được phát động lần đầu tiên vào tháng 4/2024 (Ngày 5/10/2024, trong Chương trình “Mái ấm cho đồng bào tôi”, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phát động 450 ngày đêm cao điểm xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước), đến cuối tháng 8/2025 cả nước đã chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát được hơn 334.200 căn, đây là “Công trình Quốc gia đặc biệt”, “Công trình của ý Đảng, lòng Dân” và đã về đích sớm trước 5 năm 4 tháng so với mục tiêu đề ra tại Nghị quyết 42-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa 13 về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới đặt mục tiêu phấn đấu tới năm 2030 cơ bản xóa nhà tạm, cơ bản không còn hộ nghèo.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh khẳng định, Bộ Xây dựng luôn nhận thức rõ rằng việc hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng và nhà ở xã hội không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn, mà còn là yếu tố quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân và hội nhập quốc tế.

Trong 5 năm qua, Bộ Xây dựng đã nhận diện đúng các điểm nghẽn, các lợi thế và đột phá then chốt của ngành. Việc triển khai đồng bộ các nghị quyết của Trung ương, Quốc hội và Chính phủ đã mang lại kết quả thực chất. Hệ thống pháp luật hoàn thiện hơn, phân cấp -phân quyền rõ ràng hơn. Hạ tầng giao thông đạt bước phát triển bật lên trong một thập kỷ. Nhà ở xã hội lần đầu tiên đạt tiến độ vượt kỳ vọng. Đổi mới sáng tạo trở thành trọng tâm, không chỉ là khẩu hiệu.