Giá trị nông nghiệp Việt Nam kém Hàn Quốc 24 lần

Tại hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân năm 2025, sáng 10/12 ở Hà Nội, bà Phạm Thị Lý - nhà khoa học của nhà nông 2024 - phản ánh khoảng cách lớn giữa nghiên cứu và sản xuất.

Bà cho biết việc Thủ tướng chọn chủ đề ứng dụng khoa học công nghệ thể hiện vai trò trọng tâm của lĩnh vực này theo tinh thần Nghị quyết 57. Tuy vậy, nhiều kết quả nghiên cứu vẫn nằm trên giấy, chưa đến được với nông dân.

"Nhà nước cần tạo cơ chế kết nối chặt giữa viện, trường và các tổ chức xã hội để công nghệ được thử nghiệm và ứng dụng ngay tại địa phương", bà nói.

Phản hồi ý kiến này, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy thừa nhận khoảng cách giữa nghiên cứu và ứng dụng đang kìm hãm năng suất nông nghiệp. Ông dẫn chứng giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân của Việt Nam chỉ dưới 1.000 USD một người, trong khi Hàn Quốc đạt 24.000 USD. Khoảng cách này cho thấy nông nghiệp Việt Nam thiếu công nghệ, kỹ thuật, thương hiệu và thị trường.

Ông cho biết năm nay là giai đoạn điều chỉnh mạnh khi 10 luật liên quan khoa học công nghệ được sửa đổi, cùng hơn 30 quy định tài chính nhằm tháo gỡ điểm nghẽn đưa công nghệ vào sản xuất. Quỹ Đổi mới sáng tạo quốc gia sẽ hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp và hợp tác xã đầu tư công nghệ.

"Voucher công nghệ" sẽ được thí điểm để nông dân dùng thử giải pháp số trước khi áp dụng lâu dài. Luật Khoa học và Công nghệ sửa đổi đưa "đổi mới sáng tạo" thành trụ cột, yêu cầu đề tài xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và phải chuyển giao sau nghiệm thu.

Về hạ tầng kết nối tại vùng cao, việc tiếp cận thị trường vẫn nhiều trở ngại. Chị Vương Thị Thương - nông dân xuất sắc Việt Nam 2025 - cho biết việc bán hàng online thường gián đoạn vì mạng yếu. Có thời điểm chị phải leo lên đỉnh núi để tìm sóng phục vụ livestream, trong khi thuế và phí khi tham gia hợp tác xã khiến giá nông sản đội lên.

Chị đề nghị nâng cấp hạ tầng internet, đào tạo kỹ năng bán hàng trực tuyến và xây dựng nền tảng thương mại điện tử với chi phí phù hợp.

Đề xuất của chị Thương được Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đánh giá là ý tưởng phù hợp xu hướng, dù pháp luật hiện chưa quy định. Ông cho biết cả nước hiện có 12 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao theo Quyết định 66/2015 và Bộ sẽ nghiên cứu mô hình "làng" để tăng trình diễn, thử nghiệm và lan tỏa công nghệ, đồng thời kết nối viện nghiên cứu, trường đại học, hợp tác xã và nông dân.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cũng cho biết Bộ đang triển khai hai hướng: hỗ trợ nhà mạng phủ sóng vùng khó khăn theo Nghị quyết 193 và thí điểm hai dự án internet vệ tinh để cải thiện đường truyền.

Tổng hợp ý kiến bộ ngành, Thủ tướng Phạm Minh Chính nói khoa học phải đến thực tiễn nhanh hơn và quá trình thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu cần được thúc đẩy mạnh. Ông nhấn mạnh nhà khoa học phải gắn với nhu cầu của nông dân, trong khi nông dân và doanh nghiệp cũng cần "đặt hàng" thì nghiên cứu mới đi vào sản xuất.

Về bán hàng online, Thủ tướng nói nền tảng số chỉ hoạt động hiệu quả khi hạ tầng ổn định. Ông cho biết đã chỉ đạo ngành viễn thông bảo đảm vùng phủ sóng, thúc đẩy Chính phủ số và xã hội số để người dân thành thạo kỹ thuật số, từ đó mua bán online thuận lợi.

Vấn đề truy xuất nguồn gốc, Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành quy định cụ thể, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và yêu cầu bộ ngành, địa phương kiểm soát chặt quy trình truy xuất.

Với chính sách thuế và phí, Thủ tướng cho rằng đây là lĩnh vực cần ưu tiên. Ông đặt câu hỏi vì sao nông nghiệp phát triển mạnh nhưng chỉ đóng góp 4% vào tăng trưởng trong khi nhiều sắc thuế đã được miễn. Theo ông, chính sách hỗ trợ đã tương đối đầy đủ nên ngành nông nghiệp cũng phải nâng sức cạnh tranh và tránh tâm lý trông chờ ưu đãi. Ông dẫn chứng có 7-8 chương trình hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số, nhưng nếu chỉ dựa vào chính sách, không thể thoát nghèo; người dân phải tự nỗ lực để phát triển bền vững.

Thủ tướng đánh giá cao việc Bộ Công Thương xây dựng sàn giao dịch hàng hóa nhằm tăng minh bạch và chống gian lận. Ông cho biết các chính sách sẽ tiếp tục được thảo luận với tinh thần đoàn kết để tạo sức mạnh chung.

Thi Hà