'UAV Việt có tiềm năng cạnh tranh thế giới'

"Khi mọi người hỏi tôi đang làm gì, tôi trả lời làm UAV, họ khuyên không nên vì 'không thể cạnh tranh với Trung Quốc đâu'. Khi tìm đến các công ty đầu tư, có lẽ họ cũng nói không. Nhưng chúng tôi đã chứng minh điều ngược lại", ông Lương Việt Quốc, CEO RTR - công ty chuyên sản xuất UAV, nói tại cuộc gặp mặt cộng đồng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của lãnh đạo TP HCM tối 9/12.

Ông Quốc kể, tháng 9/2024, sản phẩm UAV của công ty tham dự một triển lãm tại Las Vegas. Một số cảnh sát, sĩ quan và chuyên gia Mỹ khi đó tham quan, trải nghiệm và đánh giá cao sản phẩm từ Việt Nam, đặc biệt là khả năng đáp ứng nhu cầu. Ông nhận được lời đề nghị từ Mỹ tham gia thử nghiệm quân sự tại Alaska hai tháng sau đó.

Trong buổi tập trận, drone của công ty Việt là thiết bị đầu tiên có khả năng mang theo bộ dò tín hiệu điện từ của quân đội Mỹ (dùng để dò tín hiệu điện từ của đối phương, thường được binh lính đeo trong ba lô cá nhân) và bay ở độ cao lớn, mở rộng phạm vi quét. Ông cho biết đây là drone đầu tiên trên thế giới "đủ sức nâng và đủ không gian tăng tầm quét", được chuyên gia quân sự Mỹ đánh giá "vượt kỳ vọng". Sản phẩm RTR mang qua Mỹ thử nghiệm được sản xuất trong nước, có giá thấp hơn 30-40% so với sản phẩm tương đương tại Mỹ trong khi chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) chỉ bằng 1/20.

"Câu chuyện chứng minh người Việt mình hoàn toàn có thể sản xuất UAV chất lượng cao, đủ sức cạnh tranh ở tầm thế giới", ông Quốc nói.

Tại cuộc gặp, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch tập đoàn FPT, kỳ vọng nền kinh tế TP HCM 10 năm tới có thể đạt quy mô 10 tỷ USD, giải quyết công ăn việc làm cho một triệu lao động. Trong đó, sản xuất UAV sẽ là một trong những lĩnh vực quan trọng.

"Tôi đang mơ về một thủ phủ của máy bay không người lái", ông Bình nói.

Chủ tịch FPT cho biết UAV có hai mảng chính: sản xuất và ứng dụng trong đời sống, tỷ lệ thị trường UAV dành cho mục đích dân dụng là 15%, còn lại 85% cho các mục đích khác. Theo ông, Việt Nam có cơ hội lớn trong sản xuất UAV để xuất khẩu toàn cầu, trong đó ứng dụng trong nông nghiệp và vận chuyển y tế khẩn cấp được xem là những lĩnh vực quan trọng và cấp thiết.

Tuy nhiên, theo ông, rào cản lớn hiện nay là thể chế. Việt Nam "trống vắng hoàn toàn" quy định kinh doanh loại hình này, cũng như quy định hợp tác kinh doanh với nhà đầu tư nước ngoài, chưa có quy chuẩn quy phạm, cũng như không có chứng chỉ, xuất xứ, giấy phép, điều kiện kinh doanh, hay các cơ chế áp dụng thử nghiệm (sandbox).

"Nếu chưa phải quy mô quốc gia, có thể xây dựng sandbox riêng cho TP HCM. Chúng ta cần lập tức bắt tay làm ngay", ông nhấn mạnh. "Ngành này ở Việt Nam đã đạt 100 triệu USD mỗi năm, nhưng cần tăng gấp 100 lần trong 10 năm tới".

Giải đáp các ý kiến, Bí thư thành ủy TP HCM Trần Lưu Quang khẳng định khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực quan trọng trong sự tăng trưởng của TP HCM. Thành phố đã đạt được những kết quả tích cực làm nền tảng cho sự phát triển thời gian tới.

Theo ông, dù đang phải lo rất nhiều các vấn đề "sát sườn" với đời sống dân sinh, thành phố sẽ tập trung vào khoa học công nghệ để một ngày công nghệ quay lại giúp thành phố giải quyết các vấn đề hiện hữu.

Ông cho biết hai nội dung TP HCM ủng hộ đầu tư, phát triển ngay là xây dựng trung tâm dữ liệu lớn và sản xuất UAV. Trong đó, sản xuất UAV đã có nền tảng sẵn từ FPT, CT Group, RTR..., sẽ làm ngay và có thị trường, có ứng dụng. Ông cho rằng doanh nghiệp phải mạnh dạn làm ra sản phẩm tốt để có động lực, nguồn lực ứng dụng vào cuộc sống hàng ngày và TP HCM cam kết sẽ xem xét mua cho công tác cứu hộ cứu nạn, giám sát giao thông, phòng cháy chữa cháy...

Tại Việt Nam, công nghệ thiết bị bay không người lái được xếp vào nhóm công nghệ hàng không - vũ trụ, là một trong 11 nhóm công nghệ chiến lược Việt Nam đặt mục tiêu làm chủ. Việt Nam cũng đã có những bước đi đầu tiên với kết quả tích cực trong lĩnh vực này. Chẳng hạn trong các đợt thiên tai gần đây, thiết bị bay đã hỗ trợ tích cực trong cứu hộ, vận chuyển hàng vào nơi khó tiếp cận.

Một số đơn vị đang tham gia phát triển mảng sản phẩm này, như Viettel, RTR trong lĩnh vực quân sự, hay VNPT-IT, CT UAV, FPT trong lĩnh vực dân sự, và đã có đơn hàng xuất khẩu nhưng còn khiêm tốn so với tiềm năng. Theo Markets & Data, thị trường UAV Việt Nam có quy mô 73 triệu USD năm 2023. Trong nông nghiệp, riêng khu vực đồng bằng sông Cửu Long đang có trên 3.000 drone hoạt động phục vụ cho 1,5 triệu ha. Thị trường UAV và robot nông nghiệp được dự báo đạt 363,7 triệu USD vào 2030.

Bảo Lâm - Lê Tuyết