Cuộc đua AI của những lao động tuổi 80
Không muốn thành người thừa và cần thu nhập để trang trải cuộc sống, nhiều người ở độ tuổi 80, 90 đang miệt mài học cách sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Luis Bautista, 82 tuổi, thường bắt đầu ngày mới bằng việc học trò chuyện với AI. Ông nghiên cứu kỹ thuật viết câu lệnh (prompt engineering), tìm hiểu về các mô hình khởi nghiệp và xem video hướng dẫn trên YouTube.
"Tôi muốn kết thúc sự nghiệp của mình một cách mạnh mẽ nên buộc phải học cái mới", ông nói.
Động lực của Bautista không chỉ là đam mê. Ông buộc phải làm việc vì khoản tiết kiệm chỉ còn chưa đầy 100 USD. Người đàn ông 82 tuổi sống dựa vào 2.000 USD mỗi tháng từ tiền an sinh xã hội và thù lao huấn luyện viên kỹ năng sống. Không đủ tiền cho các khóa học chính quy, ông tự cập nhật kiến thức qua các trang web miễn phí với hy vọng cải thiện thu nhập.
Bautista không đơn độc trong cuộc đua này. Khảo sát năm 2024 của Business Insider với 130 người Mỹ trong độ tuổi 80-90 cho thấy, hơn 40 người đang tích cực dùng AI để hỗ trợ công việc. Phần lớn sử dụng bản miễn phí của ChatGPT, số ít trải nghiệm các công cụ chuyên sâu hơn như Claude hay Gemini. Thậm chí, có người còn mày mò về học máy (machine learning) để duy trì khả năng cạnh tranh trước khi nghỉ hưu.
Herbert Dwyer, 84 tuổi, giám đốc công nghệ một công ty cảm biến nhiệt, xem việc sử dụng AI là yêu cầu bắt buộc. "Tôi có lẽ hiểu về AI hơn nhiều người cùng trang lứa, đơn giản vì các phần mềm tôi dùng đều vận hành dựa trên nền tảng này", ông chia sẻ.
Trong khi đó, sắp bước sang tuổi 80, bà Phyllis Scalettar vẫn hào hứng điều hành công ty tư vấn giáo dục. Có bằng tiến sĩ, bà sử dụng thành thạo hàng loạt công cụ như Perplexity, Stable Diffusion. Bà quan niệm: "Thế giới thực sự thú vị, tôi nắm bắt công nghệ vì đó là hơi thở của cuộc sống hiện đại".
Catherine Collinson, CEO Viện Transamerica, tin rằng người lớn tuổi có thể đi đầu trong ứng dụng AI nhờ bề dày kinh nghiệm sống, giúp họ đặt ra những câu lệnh (prompt) sâu sắc hơn giới trẻ. Điển hình như bà Scalettar đã dạy người chồng 96 tuổi dùng AI làm trợ lý nghiên cứu và biên tập sách.
Tuy nhiên, thực tế không chỉ có màu hồng. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cảnh báo lao động cao tuổi chịu tác động lớn từ AI do kém linh hoạt khi chuyển đổi nghề. Dữ liệu từ tổ chức Generation năm 2024 chỉ ra mới 13% lao động trên 45 tuổi dùng AI tại nơi làm việc; chỉ 7% nhà tuyển dụng sẵn sàng cân nhắc ứng viên trên 65 tuổi cho các vị trí liên quan công nghệ này.
Để lấp đầy khoảng trống đó, các lớp học công nghệ cho người cao tuổi tại Mỹ xuất hiện ngày càng nhiều. Tại New York, một lớp học của tổ chức OATS đã thu hút 20 học viên trên 60 tuổi đến học cách dùng ChatGPT để tìm việc hay thuê nhà.
Với Katherine Cavanaugh, 83 tuổi, AI là công cụ sinh tồn thiết yếu. Thu nhập 42.000 USD mỗi năm cùng tài sản ròng dưới 100.000 USD khiến bà chịu áp lực tài chính lớn. Cavanaugh hiện dùng các công cụ AI tìm kiếm như Perplexity hay DeepSeek để hỗ trợ công việc tư vấn thiết kế chương trình giảng dạy.
Jacqueline Steubbel, một tư vấn viên cai nghiện 81 tuổi tại Tennessee, cũng dùng AI tra cứu lịch sử ca bệnh để phục vụ công việc. Bà nói: "Sẽ thật đáng tiếc nếu tôi không tiếp tục cống hiến những giá trị tích cực cho cuộc đời".
Minh Phương (Theo Insider)