Cần bảo đảm hài hòa thời giờ làm việc, nghỉ ngơi cho người lao động

Xu hướng làm việc tại nhà, từ xa

Tại hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Bộ luật lao động năm 2019 được tổ chức tại TPHCM mới đây, TS Mai Đức Thiện, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Nội vụ, cho hay mô hình lao động từ xa và lao động linh hoạt đã trở thành xu hướng rõ rệt kể từ sau đại dịch Covid-19.

Ban đầu, đây chỉ là giải pháp tình thế nhằm duy trì hoạt động sản xuất - kinh doanh khi giãn cách xã hội, nhưng sau đại dịch, hình thức lao động này tiếp tục phát triển và đang dần được công nhận như một dạng thức làm việc phổ biến với nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là trong các ngành công nghệ số, thiết kế sáng tạo, tư vấn dịch vụ.

“Tuy nhiên, sự chuyển dịch này cũng đặt ra hàng loạt vấn đề pháp lý mới cần được xem xét. Chẳng hạn như người sử dụng lao động có phải chi trả chi phí điện, internet và thiết bị đối với lao động làm việc tại nhà hay không? Cơ chế bảo đảm an toàn vệ sinh lao động tại địa điểm làm việc ngoài trụ sở được xác định như thế nào? Việc kiểm soát giờ làm, giờ nghỉ trong môi trường làm việc từ xa phải dựa trên nguyên tắc nào để tránh lạm dụng?

Về vấn đề này, nhiều quốc gia EU (Liên minh châu Âu) đã ban hành các quy định chi tiết hơn dựa trên nguyên tắc tự nguyện, thỏa thuận và chia sẻ trách nhiệm giữa các bên. Đây là kinh nghiệm đáng để Việt Nam tham khảo trong thời gian tới”, TS Mai Đức Thiện nói.

Bên cạnh đó, ông cũng cho rằng vấn đề sử dụng công cụ giám sát điện tử từ xa đối với người lao động cần được lưu ý về nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư, tạo áp lực tâm lý và rủi ro giám sát quá mức.

Hiện nay, khung pháp lý tại Việt Nam gần như chưa có quy định cụ thể về mức độ, ranh giới và trách nhiệm khi sử dụng công nghệ giám sát. Vì vậy, điều quan trọng là cần nghiên cứu, xem xét bổ sung nội dung này vào Điều 6 Bộ luật Lao động.

Tại hội nghị, luật sư Trần Ngọc Thích cũng đề cập một số vấn đề liên quan đến thể chế đối với lao động làm việc theo hình thức từ xa, linh hoạt.

Bảo vệ quyền được nghỉ ngơi của người lao động

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Mai Đức Thiện, cùng với sự phát triển của mô hình làm việc linh hoạt và các nền tảng giao tiếp trực tuyến, cần phải bảo đảm hài hòa thời giờ làm việc, nghỉ ngơi của người lao động.

Ông cho biết, tại một số quốc gia phát triển, pháp luật lao động đã có những điều chỉnh nhằm bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần, bảo đảm sự cân bằng giữa công việc và đời sống cá nhân của người lao động.

Ông Bùi Đức Nhưỡng, Phó Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ Nội vụ), cho hay các quy định về thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi tại Bộ luật Lao động năm 2019 và văn bản hướng dẫn được xây dựng trên cơ sở bảo đảm hài hòa lợi ích giữa người lao động và người sử dụng lao động, phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia, nhằm bảo vệ sức khỏe, an toàn cho người lao động.

“Các giới hạn về làm thêm được đặt ra nhằm giúp người lao động có đủ thời gian nghỉ ngơi, tái tạo sức lao động và duy trì sức khỏe bền vững. Nhờ đó, người lao động không chỉ làm việc hiệu quả hơn mà còn có điều kiện chăm sóc bản thân và gia đình, góp phần xây dựng môi trường làm việc nhân văn, ổn định và bền vững.

Mức trần 300 giờ làm thêm trong một năm đã được nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng khi xây dựng Bộ luật Lao động 2019 và chỉ áp dụng cho một số ngành, nghề thật sự có nhu cầu đặc thù. Tôi cho rằng các doanh nghiệp, đơn vị cần tập trung vào việc nâng cao năng suất lao động, tổ chức lao động khoa học thay vì chuyển gánh nặng làm thêm giờ cho người lao động”, Phó Cục trưởng Cục Việc làm nhận định.

Nguyễn Vy