Nông dân ĐBSCL tăng lợi nhuận nhờ mô hình 1 triệu ha lúa chất lượng cao

Ngày 15/9, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) phối hợp UBND tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị Tổng kết mô hình - phát thải thấp vụ hè thu 2025 trên địa bàn. 

 Giảm chi phí, tăng năng suất và lợi nhuận

Tại hội nghị, ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN&MT cho biết, mô hình đã khẳng định những thành công bước đầu, tạo tiền đề vững chắc cho việc nhân rộng quy trình trồng lúa sạch này trên toàn vùng ĐBSCL, chứng minh tính khả thi của đề án trong việc thay đổi tư duy sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân.

"Thành công lớn nhất của đề án là việc giảm chi phí, tăng năng suất và lợi nhuận, đồng thời giảm đáng kể lượng khí thải", ông Nam nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ NN&MT cũng nêu dẫn chứng, qua các mô hình thí điểm vụ hè thu 2025, ĐBSCL đã giảm lượng giống gieo sạ 50%-65%, giảm sử dụng phân đạm trung bình 31,3% và giảm đáng kể lượng nước tưới.

Năng suất lúa tăng trung bình 5,12 tạ/ha so với ngoài mô hình, giúp giảm chi phí sản xuất từ 1,7 đến 4,9 triệu đồng/ha và tăng lợi nhuận lên 4,6 đến 15,8 triệu đồng/ha. Đặc biệt, hệ số giảm phát thải đạt 3,7 tấn CO2/ha, và 100% rơm rạ được xử lý, tận dụng.

Ông Ngô Công Thức, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, cho biết các mô hình trồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại tỉnh đã giúp giảm chi phí trung bình 4,12 triệu đồng/ha và tăng lợi nhuận thêm 5-8 triệu đồng/ha. Đây là những lợi ích thiết thực mà đề án mang lại cho nông dân.

“Sau sáp nhập, An Giang hiện là tỉnh đứng đầu cả nước về diện tích và sản lượng lúa, khẳng định vai trò trung tâm sản xuất lúa gạo quốc gia”, ông Thức nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo tỉnh An Giang, sản xuất lúa gạo của tỉnh vẫn đối diện nhiều khó khăn. Biến đổi khí hậu tác động ngày càng lớn; chi phí đầu vào tăng nhanh trong khi giá lúa ít biến động khiến lợi nhuận nông dân thấp; ứng dụng công nghệ giảm phát thải chưa rộng rãi; doanh nghiệp tham gia liên kết còn ít; công tác xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải gặp nhiều vướng mắc, đặc biệt là thiếu doanh nghiệp đầu tàu dẫn dắt.

Cần phải liên kết và tổ chức sản xuất quy mô lớn

Ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch Tập đoàn Lộc Trời, cho rằng điểm mấu chốt để thành công là cách tổ chức thực hiện, trong đó doanh nghiệp phải tham gia xuyên suốt chuỗi giá trị. Mục tiêu quan trọng nhất là vừa giảm chi phí, giảm phát thải, vừa tăng lợi nhuận, tạo nền tảng vững chắc để nông dân gắn bó với doanh nghiệp và hợp tác xã.

“Mục tiêu quan trọng nhất là vừa giảm chi phí, giảm phát thải, vừa tăng lợi nhuận cho nông dân. Đây là nền tảng để nông dân yên tâm gắn bó với doanh nghiệp và hợp tác xã”, ông Thòn nhấn mạnh.

Để thực hiện điều này, theo người đứng đầu Lộc Trời cho rằng cần tổ chức lại các hợp tác xã và lực lượng khuyến nông cơ sở cho phù hợp với sản xuất quy mô lớn. Chính quyền địa phương cũng phải vào cuộc mạnh mẽ, cùng doanh nghiệp và nông dân xây dựng kế hoạch hành động thống nhất.

Một vấn đề quan trọng khác được ông Thòn đề cập là vai trò của ngân hàng. Ngân hàng không chỉ là đơn vị cho vay mà phải trở thành "mắt xích" trong hệ sinh thái sản xuất lúa, tham gia trực tiếp để giải quyết đầu ra, chia sẻ lợi ích và rủi ro.

Sự tham gia của ngân hàng là yếu tố quyết định để hệ thống vận hành trơn tru và bền vững. Đồng thời, việc cơ giới hóa và số hóa đồng bộ cũng là yêu cầu bắt buộc để nâng cao năng suất và khả năng cạnh tranh.

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Trần Thanh Nam biểu dương những nỗ lực của các địa phương trong việc hỗ trợ bà con nông dân. Ông cho biết, Bộ NN&PTNT sẽ sớm hoàn thiện khung pháp lý và ban hành hướng dẫn để các địa phương kịp thời triển khai từ vụ đông xuân 2025-2026.

Bộ cũng sẽ đẩy nhanh việc phê duyệt các dự án liên kết giữa doanh nghiệp và hợp tác xã. Về phía các địa phương, Bộ đề nghị các tỉnh tập trung tập huấn cho cán bộ lãnh đạo cấp xã, đồng thời sớm phê duyệt các dự án và tích cực kêu gọi đầu tư vào các lĩnh vực liên quan đến việc sử dụng rơm rạ.

Với những kết quả đã đạt được, Đề án 1 triệu ha không chỉ là một dự án riêng lẻ mà còn là một bước chuyển chiến lược cho nền nông nghiệp bền vững của Việt Nam.

Hoàng Duật