Quảng Ninh: Từ điểm sáng đến mục tiêu nông thôn mới kiểu mẫu

Thành công này không chỉ đến từ sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, mà còn nhờ vai trò chủ thể, tinh thần đồng thuận và sáng tạo của người dân trên từng vùng đất.

Linh hoạt, sáng tạo trong triển khai

Ngày 27/5/2024, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định số 1013/QĐ-TTg, chính thức công nhận Quảng Ninh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Đây là dấu mốc quan trọng sau 14 năm triển khai chương trình, khẳng định những nỗ lực bền bỉ, cách làm linh hoạt, sáng tạo của địa phương.

Ngay từ đầu, Quảng Ninh đã xác định xây dựng nông thôn mới không chỉ là chạy theo các tiêu chí mà phải thực chất, bền vững, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân. Nhiều cơ chế, chính sách đặc thù đã được ban hành, phù hợp điều kiện thực tiễn từng vùng, miền.

Một trong những giải pháp đột phá là lồng ghép hiệu quả các nguồn lực đầu tư. Riêng năm 2024, tỉnh bố trí gần 982 tỷ đồng từ ngân sách địa phương để triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới và hải đảo.

Công tác quy hoạch gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp luôn được tỉnh chú trọng. Quảng Ninh cũng đi đầu cả nước trong ứng dụng chuyển đổi số vào nông nghiệp, từ quản lý tiêu chí nông thôn mới đến truy xuất nguồn gốc, quảng bá sản phẩm OCOP.

Đến tháng 6, toàn tỉnh có 91/91 xã đạt chuẩn nông thôn mới; trong đó, 54 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (59,3%) và 25 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Ở cấp đơn vị hành chính tương đương huyện, tất cả đều hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Song song với đó, Quảng Ninh là cái nôi khởi nguồn và phát triển mạnh mẽ chương trình “Mỗi xã phường một sản phẩm” (OCOP). Từ năm 2012 đến nay, tỉnh đã có hơn 430 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, với sự tham gia của gần 190 doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và hộ gia đình.

Đầu năm 2025, thêm 4 sản phẩm được công nhận cấp quốc gia, nâng tổng số lên 5 sản phẩm, gồm: Ngọc trai Tahiti, ngọc trai Southsea, ngọc trai Akoya, trà hoa vàng Quy Hoa (Hải Hà) và trà hoa vàng Ba Chẽ.

Điều đáng chú ý, mỗi sản phẩm OCOP đều gắn với lợi thế tự nhiên, văn hóa địa phương, kể những “câu chuyện riêng” hấp dẫn du khách và người tiêu dùng, từ trà hoa vàng, miến dong, chả mực cho đến các sản phẩm hải sản khô.

Hướng tới nông thôn mới kiểu mẫu, toàn diện

Không chỉ đạt mục tiêu, chương trình nông thôn mới đã mang đến sự thay đổi toàn diện cho khu vực nông thôn Quảng Ninh. Thu nhập bình quân đầu người đạt 84,14 triệu đồng/năm. Đến cuối năm 2023, Quảng Ninh không còn hộ nghèo, trở thành địa phương đầu tiên trong cả nước hoàn thành mục tiêu giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.

Hệ thống hạ tầng thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế được đầu tư đồng bộ từ đồng bằng đến miền núi, biên giới, hải đảo. Tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo nghề đạt 87%; 99,99% hộ dân sử dụng nước hợp vệ sinh. Đời sống tinh thần cũng được nâng cao nhờ các thiết chế văn hóa, thể thao hiện đại, các phong trào xây dựng nếp sống văn minh, bảo vệ môi trường. Đặc biệt, nhiều xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu đã triển khai đồng bộ mô hình phân loại, xử lý rác thải tại nguồn, xây dựng khu dân cư “không rác thải”.

Thành công của Quảng Ninh trong xây dựng nông thôn mới đến từ việc phát huy vai trò chủ thể của người dân, thực hiện đúng phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Tại nhiều địa phương, người dân không chỉ hiến đất, đóng góp ngày công xây dựng đường giao thông, trường học, trạm y tế, mà còn chủ động sáng lập các mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm sản xuất. Các mô hình này phát triển bền vững, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập.

Phong trào “Quảng Ninh chung sức xây dựng nông thôn mới” lan tỏa sâu rộng, trở thành động lực tinh thần mạnh mẽ. Các tổ chức đoàn thể như Mặt trận Tổ quốc, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ… phát huy vai trò tích cực trong tuyên truyền, vận động và giám sát, giúp chương trình đi vào chiều sâu.

Dù đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, Quảng Ninh không dừng lại ở kết quả đạt được. Tỉnh đặt mục tiêu trở thành hình mẫu cả nước về xây dựng nông thôn mới toàn diện, bền vững. Đến năm 2025, thu nhập bình quân khu vực nông thôn phấn đấu đạt trên 5.000 USD/người/năm, và từ 8.000-10.000 USD vào năm 2030.

Quảng Ninh tiếp tục kiên định phương châm “lấy người dân làm trung tâm, làm chủ thể”, đồng thời chú trọng nâng cao chất lượng các tiêu chí, phát triển bền vững và giữ gìn bản sắc văn hóa.

Từ vùng biển đến miền núi, từ đô thị đến hải đảo, Quảng Ninh đang kiến tạo những miền quê “đáng sống” - nơi nông thôn không chỉ giàu đẹp, văn minh mà còn là động lực góp phần phát triển kinh tế - xã hội của cả tỉnh trong giai đoạn mới.

Đức Anh