Quảng Trị tìm cách thúc đẩy du lịch cộng đồng

Ngày 8/12, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Quảng Trị tổ chức hội nghị tập huấn nâng cao năng lực cho cộng đồng các xã vùng sâu, vùng xa. Đây là hoạt động trọng tâm thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Thay vì các hình thức hỗ trợ trực tiếp như tặng cây giống, vật nuôi, địa phương đang chuyển hướng sang hỗ trợ kiến thức và kỹ năng quản trị, giúp người dân tự chủ trong việc tìm kiếm sinh kế.

Các huyện miền núi Quảng Trị sở hữu tài nguyên văn hóa và cảnh quan phong phú nhưng tỷ lệ hộ nghèo vẫn ở mức cao do người dân thiếu tư duy kinh tế thị trường. Bà con chủ yếu sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, phụ thuộc vào thời tiết và giá cả bấp bênh của thương lái. Trước bối cảnh đó, du lịch cộng đồng được xem là "chìa khóa" để giải bài toán sinh kế. Việc đưa du khách về bản làng không chỉ tạo ra nguồn thu trực tiếp từ dịch vụ lưu trú, ăn uống, còn giúp xuất khẩu nông sản tại chỗ với giá trị gia tăng cao hơn nhiều so với bán thô.

Tại khóa tập huấn, nội dung cốt lõi được các chuyên gia nhấn mạnh là xây dựng chuỗi giá trị liên kết. Bài toán đặt ra là làm sao để một hộ gia đình đơn lẻ, vốn quen với nương rẫy, có thể vận hành một mô hình kinh doanh. Câu trả lời nằm ở sự hợp tác nhóm hộ. Người dân được hướng dẫn cách tổ chức sản xuất bài bản: nhóm lo dịch vụ homestay, nhóm phụ trách ẩm thực, nhóm cung ứng nông sản sạch và nhóm biểu diễn văn nghệ. Cách làm này giúp tận dụng thế mạnh của từng cá nhân, tạo ra sức mạnh cộng đồng và đảm bảo lợi ích kinh tế được chia sẻ công bằng, từ đó tạo động lực thoát nghèo chung cho cả thôn, bản.

Bên cạnh kỹ năng tổ chức, tư duy về thương hiệu và tiếp thị cũng được cập nhật để phù hợp với thời đại số. Các học viên, đặc biệt là phụ nữ và thanh niên dân tộc thiểu số, được hướng dẫn cách gắn nhãn hiệu OCOP cho các đặc sản địa phương. Quan trọng hơn, họ được học cách sử dụng điện thoại thông minh và mạng xã hội như một công cụ làm kinh tế đắc lực. Việc biết cách chụp một bức ảnh đẹp, viết một dòng mô tả hấp dẫn về sản phẩm hay livestream giới thiệu văn hóa bản địa sẽ giúp xóa đi khoảng cách địa lý, đưa sản phẩm của người nghèo đến trực tiếp với người tiêu dùng và du khách.

Ông Phạm Văn Thủy, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam khẳng định quan điểm giảm nghèo từ du lịch phải đặt người dân vào vị trí chủ thể. Theo ông, du lịch bền vững không phải là việc các doanh nghiệp lớn đến đầu tư xây dựng resort khép kín, mà là việc người dân địa phương tự tay làm ra sản phẩm và hưởng lợi trực tiếp trên chính mảnh đất của mình. "Khi người dân có thu nhập ổn định từ việc đón khách, họ sẽ có ý thức tự giác trong việc bảo vệ rừng, giữ gìn cảnh quan và bảo tồn văn hóa - những 'tài sản' sinh lợi cho họ", ông Thủy phân tích.

Lãnh đạo ngành du lịch cũng gợi mở hướng đi cụ thể cho Quảng Trị trong việc khai thác các giá trị văn hóa bản địa để làm kinh tế. Những nếp nhà sàn truyền thống, các món ăn dân dã, nghề dệt thổ cẩm hay các lễ hội cồng chiêng không chỉ là di sản cần bảo tồn, phải trở thành sản phẩm hàng hóa đặc biệt. Ông khuyến khích bà con mạnh dạn mở cửa đón khách (homestay), cung cấp các dịch vụ trải nghiệm thực tế đời sống lao động sản xuất.

Theo các chuyên gia, thay đổi trong tư duy sản xuất và tiếp cận thị trường của người dân là nền tảng vững chắc cho công cuộc giảm nghèo giai đoạn tới.

Thanh Thư