Tác giả 'Bội ước' kể quá khứ bị lạm dụng
Nhà văn Camille Laurens - tác giả cuốn "Bội ước" - từng bị một người thân quấy rối, nỗi đau thôi thúc bà sáng tác về thân phận phụ nữ.
Tác giả nổi tiếng của Pháp nhắc đến ký ức đau thương trong buổi tọa đàm Phụ nữ, giới và văn chương tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM, hôm 23/10. Nhà văn cho biết sau hơn 50 năm vẫn còn ám ảnh việc bị người chú ruột "sờ soạng" cơ thể lúc bà còn nhỏ. Khi kể lại với gia đình, bà bị yêu cầu giữ im lặng để bảo vệ danh dự cho ông ta.
Song, Laurens quyết không nhượng bộ. Theo bà, điều xấu hổ không nên rơi vào nạn nhân thật sự mà nên ở hành vi của người gây ra điều xấu và cách đám đông im lặng dung túng. "Tôi tự vệ bằng cách viết", bà nói. Trong tiểu thuyết Con gái, tác giả tái hiện trải nghiệm này thông qua nhân vật Laurence, bị xâm hại năm chín tuổi.
Con gái (Fille), do Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam phát hành năm 2023, kể về cuộc đời của Laurence Barraqué. Từ thuở ấu thơ đến khi làm mẹ, cô nhận ra "không ai sinh ra đã là con gái, mà trở thành con gái". Với lối kể linh hoạt giữa ba ngôi xưng, Camille Laurens khắc họa quá trình nhân vật đối diện định kiến giới và đi tìm bản sắc của mình trong một xã hội "trọng nam khinh nữ". Các tác phẩm khác như Trong những vòng tay, Tình ca xúc cảm, hay Bội ước cũng thể hiện khát vọng được thấu hiểu và yêu thương của người phụ nữ.
Với dịch giả Huỳnh Hữu Phước, sáng tác của bà thay đổi góc nhìn của anh. Khi chuyển ngữ, dịch giả nói nhiều lần anh cảm nhận giọng văn của Laurens quá gay gắt. "Nhưng rồi tôi hiểu, đó là tiếng hét thống thiết của những phụ nữ muốn được lắng nghe. Văn chương của bà cho tôi cái nhìn khác về nữ giới", anh nói.
Tại buổi tọa đàm, nhà văn cùng các diễn giả trao đổi về hình tượng cùng vị thế của phụ nữ trong đời sống và văn học. Tiến sĩ Lý luận văn học Hồ Khánh Vân nhận định văn học nữ Việt Nam và thế giới có điểm chung: các tác giả thường lấy đời tư cá nhân làm chất liệu sáng tác.
Theo bà Laurens, trước đây phụ nữ ít có cơ hội bước ra xã hội như đàn ông, nên họ cảm nhận và phản ánh thế giới thông qua đời sống tinh thần của mình. Với tác giả, quá trình tiếp xúc với văn chương là quá trình tìm kiếm tự do. "Tôi trưởng thành trong thời kỳ phong trào nữ quyền lan tỏa mạnh mẽ ở Pháp. Tôi hiểu ra quyền được yêu thương, được cất tiếng nói và được sống là chính mình là bản chất của tự do. Tôi viết để khẳng định điều đó", bà cho biết.
Nhà văn Bích Ngân, Chủ tịch Hội Nhà văn TP HCM, cho rằng văn học Pháp gắn bó với độc giả Việt gần một thế kỷ. Từ Balzac, Victor Hugo, Maupassant đến M.Duras, nhiều thế hệ độc giả đã có dịp tiếp nhận tinh thần nhân văn và tư duy phóng khoáng hiện hữu trong các tác phẩm. Những giá trị này góp phần nuôi dưỡng tâm hồn và khơi dậy cảm hứng sáng tạo.
Nhà văn Camille Laurens, 68 tuổi, là một trong những tiểu thuyết gia đương đại nổi bật nhất của Pháp. Bà đoạt giải Femina, giải Renaudot (dành cho học sinh trung học) với tác phẩm Trong những vòng tay. Bà tốt nghiệp thạc sĩ Văn học hiện đại, từng giảng dạy tại Pháp và Maroc.
Từ năm 2020, bà là thành viên ban giám khảo của Viện Hàn lâm Goncourt. Tác phẩm của bà đã được dịch ra hơn 30 ngôn ngữ. Các sáng tác Trong những vòng tay, Tình ca xúc cảm, Con gái, Bội ước xuất bản tại Việt Nam.
Bài, ảnh:Thu Giang